وسواس احتكار

[spider girl]

اتاق هايي كه تا سقف از اثاثيه ، لوازم خانه ، جعبه ، كيسه هاي كالا ، البسه و مواد دور ريختني پر شده اند و به سختي مي توان يك تكه از ديوار يا كف اتاق را ديد ، به وضوح در خطر آتش سوزي است و معمولا اين شزايط سلامت افرادي كه در آن زندگي مي كنند را نيز به شدت تهديد مي كند.
با اين حال ، ساكنان آن ها نسبت به اين وضعيت در بي اعتنايي يا جهل كامل به سر مي برند ، سال هاست كه آتش نشان ها در سراسر جهان با موارد آتش سوزي در چنين فضاهايي روبرو شده و متاسفانه ساكن اين خانه ها معمولا قرباني شده است.
احتكار يا انبار كردن ، از نظر عده بسياري از مردم ، كاري عادي است. براي مثال داشتن كلكسيون هاي مختلف از جمله تمبر ، كبريت ، تشتك بطري و مانند اين ها يا اقدام هاي احتياطي چون نگه داشتن مداركي مانند صورت حسابها و ته چك ها اموري بسيار رايج هستند.
اما ، هنگامي كه اين كار به شكلي افراطي درآيد ، معمولا به عنوان نوعي جنون ، وسواس و حتي اسكيزوفرني تعبير مي شود. وسواس احتكار ، اصطلاحي ست كه براي توضيح رفتار هاي افراطي انبار كردن ، در انسان به كار مي رود. اين اختلال رفتاري شامل جمع آوري يا ناتواني در دور انداختن اشياء است ؛ كه در طي آن شخص حتي در حالتي كه نگه داشتن اين اشياء موجب كاهش شديد فضاي زندگي او و عدم دسترسي وي به گوشه و كنار منزل شده و امور روزمره چون آشپزي ، خوابيدن ، نظافت و مانند آن را دچار اختلال كرده باشد نيز نمي تواند تصور دور انداختن حتي مقداري از اين اشياء را به ذهن خود راه دهد.
دكتر ديويد تولين رئيس مركز ناهنجاري هاي عصبي در بيمارستان هارتفورد درباره اين بيماري و دلايل آن چنين توضيح مي دهد : در حال حاضر وسواس احتكار توسط بسياري از محققين و كارشناسان نوعي ناهنجاري عصبي تلقي مي شود. البته از نظر عده اي از روانشناسان ، وسواس احتكار مي تواند به موارد زير نيز مربوط باشد :

• افسردگي
• عدم كنترل انگيزه هاي آني - كه مي تواند به خريد و دزدي با انگيزه آني منجر شود.
• اضطراب و تشويش اجتماعي
• اختلال دوقطبي! ( Bipolar disorder )
• ويژگي هاي خاص شخصيتي

وسواس احتكار تا چه حد رواج دارد و ويژگي هاي آن چيست؟

• هر چند به علت مخفي بودن نشانه هاي اين بيماري ، اطلاع چندان دقيقي از تعداد مبتلايان در دست نيست ، اما با توجه به نشانه هاي موجود در كشور هاي مصرفي به خصوص آمريكا ، 0.5 درصد از كل جمعيت به اين بيماري دچار هستند. اما شكي نيست كه تعداد واقعي اين افراد بسيار بيشتر باشد.
• عادت به احتكار يا انبار كردن معمولا از دوران كودكي يا اوايل نوجواني آغاز مي شود ، اما اين مشكل تا زماني كه شخص به سنين بزرگسالي مي رسد ، چندان حاد به نظر نمي رسد.
• وسواس احتكار مي تواند در خانواده تداوم يابد.
• بسياري از افراد مبتلا به وسواس احتكار متوجه وخامت مشكل خود نيستند و معمولا يك يا چند تن از اعضاي خانواده به دليل وجود اشياء متعدد و درهم ريخته احساس ناراحتي مي كنند.

دلايل بروز وسواس احتكار :
به نظر مي رسد كه وسواس احتكار در نتيجه وجود مشكل در يك يا چند مورد از موارد زير است :

• ناتواني در طبقه بندي ما يملك خود -براي مثال آن ها نمي توانند تصميم بگيرند چه چيز باارزش و چه چيز دور انداختني ست.
• ناتواني در تصميم گيري درباره اينكه با اين ما يملك چه كند.
• مشكل در يادآوري محل قرار دادن هر شيء ( به همين دليل اين افراد از ترس فراموش كردن محل اشياء همه ي آنها را در مقابل ديد قرار مي دهند. )
• اعتقادات خاص درباره ي ما يملك.

شخصيت افراد مبتلا به وسواس احتكار :

• داراي حس شديد وابستگي به دارايي خود هستند و براي مثال اشياء خاصي را بخشي از خود مي دانند.
• احساس نياز به كنترل دائمي ما يملك خود داشته و به همين دليل نمي خواهند كسي به وسايل و اشياء آنها دست زده يا آنها را جا بجا كند.
• نگراني از فراموش كردن ، و به كار بردن داراييشان به عنوان ابزار يادآوري.
• تصور "دور انداختن" آنها را دچار درهم ريختگي عصبي و احساسي مي كند.

تصميم گيري افراد دچار وسواس احتكار :

• اين افراد هنگام تصميم گيري درباره دور انداختن اشياء به شدت مضطرب و آشفته مي شوند.
• هنگام ديدن چيزي كه مي خواهند ، پريشان شده ، و بهترين و خوش ترين حالت آنها زماني است كه آن شيء را بدست آورده باشند.
• احساس ناراحتي خود را با طفره رفتن از تصميم گيري يا موكول كردن آن به زماني ديگر ، كنترل مي كنند.

درمان وسواس احتكار
متاسفانه براي اين وسواس ، درماني وجود ندارد ، به اين معنا كه هيچ روشي براي از بين بردن كامل و تضمين عدم بازگشت وسواس احتكار شناخته نشده است. با اين وجود دكتر تولين درباره اينكه چگونه بعضي از درمان ها مي توانند به كنترل موفق علايم اين اختلال كمك كنند ، به دو موضوع اشاره مي كند :

• دارو

تحقيق درباره استفاده از دارو هاي ضد افسردگي ( كه ميزان فعاليت سروتونين در مغز را افزايش مي دهند ) نشان مي دهد كه بعضي افراد مبتلا به وسواس احتكار به خوبي نسبت به اين دارو ها واكنش نشان مي دهند. اما عده اي نيز نسبت به آن ها عكس العمل مطلوب نشان نمي دهند. در كل به نظر نمي رسد اين افراد به اندازه اشخاصي كه مبتلا به انواع ديگري از ناهنجاري هاي وسواسي هستند ، نسبت به دارو واكنش مثبت نشان دهند.

• درمان هاي رفتارشناختي

درمان هاي رفتارشناختي نوعي مشاوره هستند كه فراتر از يك " گفت و گو " به شمار مي رود. در اين شيوه ي درمان ، درمانگر معمولا به خانه ي شخص بيمار رفته و به او مي آموزد كه چگونه به درستي درباره ي ما يملك خود فكر كرده و درباره ي آن تصميم بگيرند. درباره اين روش درمان تحقيق زيادي انجام نشده است و ميزان تاثير واقعي آن چندان مشخص نيست. اما با مشاهده ي نمونه هاي موجود در درمان وسواس احتكار مي توان چنين برداشت كرد كه اين شيوه ي درمان بيش از دارو بر افراد مبتلا به وسواس احتكار تاثير داشته است.

منبع : كتاب "وسواس ، استرس ، ترس" ، مقدمه : محمدرضا راستي ، مولف : م . حسام زاده

دوستان شما ديدين كسيو كه وسواس احتكار داشته باشه؟!

چيزي بيشتر از اين راجع بهش ميدونين؟ يا راجع به درمانش؟!