چرا سیاره‌ها گرد هستن؟

[mehran]

تا حالا فکر کردین چرا؟ این سوال در دوران کودکی برای من مطرح بود، اما حالا چیز پیش پا افتاده‌ایه!
راستش سیارات کاملا هم گرد نیستن. حالا فرض کنیم که آنها کاملا کروی هستند؛ نحوه کروی شدن آنها به این جوریه:

جاذبه به طور یکنواخت در همه جهات فضایی کشش خود را اعمال می‌کند. هر چه یک سیاره در حال تشکیل ماده بیشتری جذب کند، کشش جاذبه‌اش به سوی مرکزش بیشتر می‌شود. نتیجه طبیعی چنین موقعیتی تشکیل یک کره است.

خیلی ساده بود، نه؟

انحرافات از این کرویت باید ناشی از نیروهای غیرجاذبه‌ای باشند که در برابر کشش جاذبه به سمت پایین مقاومت می‌کنند. (انحرافاتی کوچک از بدن شما گرفته تا کوه‌ها.)
با این حال داستان اینقدرها هم ساده نیست. قوانین نیوتون در مورد حرکت می‌گویند یک جسم متحرک تمایل دارد به حرکت خود ادامه دهد، و در نتیجه ماده در محل استوای سیاره می‌تواند با آنقدر سرعتی بچرخد که به بیرون برجستگی پیدا کند (امری که در مورد کره زمین هم صادق است).
بنابراین در مجموع سیاره‌ها کاملا گرد نیستند. "کرویت" آنها به جرم، اندازه و سرعت چرخش انها بستگی دارد.
دانشمندان می‌توانند اگر سیاره‌ای دارای قمر (ماه) باشد، به سادگی با کاربرد قوانین نیوتون جرم آن را نتیجه بگیرند. با کمک این فرمول‌ها می‌توان به معادله ساده‌ای رسید که جرم سیاره را با سرعت قمر مرتبط می‌کند.