بررسی منابع مرحله ی دوم : حافظ

[ارنواز]

خب ... اولین غزل حافظ که مخدوم به ش است رو آوردم تا در موردش صحبت کنیم :

بازآی و دل تنگ مرا مونس جان باش وین سوخته را محرم اسرار نهان باش
زان باده که در میکده عشق فروشند ما را دو سه ساغر بده و گو رمضان باش
در خرقه چو آتش زدی ای عارف سالک جهدی کن و سرحلقه رندان جهان باش
دلدار که گفتا به توام دل نگران است گو می‌رسم اینک به سلامت نگران‌باش
خون شد دلم از حسرت آن لعل روان بخش ای درج محبت به همان مهر و نشان باش
تا بر دلش از غصه غباری ننشیند ای سیل سرشک از عقب نامه روان‌باش
حافظ که هوس می‌کندش جام جهان بین
گو در نظر آصف جمشید مکان باش

 

[innocent]

پاسخ : بررسی منابع مرحله ی دوم - حافظ


از چه نظر بررسی کنیم؟
دستور؟ آرایه؟ یا مفهوم؟

 

[ارنواز]

پاسخ : بررسی منابع مرحله ی دوم - حافظ

فکر کنم از همه نظر باید بررسی کرد ؛ چون تو المپیاد همش باهم هست.
فکر کنم بیت به بیت بریم جلو بهتر باشه!

 

[innocent]

پاسخ : بررسی منابع مرحله ی دوم - حافظ

خب ... اولین غزل حافظ که مخدوم به ش است رو آوردم تا در موردش صحبت کنیم :

بازآی و دل تنگ مرا مونس جان باش وین سوخته را محرم اسرار نهان باش
زان باده که در میکده عشق فروشند ما را دو سه ساغر بده و گو رمضان باش
در خرقه چو آتش زدی ای عارف سالک جهدی کن و سرحلقه رندان جهان باش
دلدار که گفتا به توام دل نگران است گو می‌رسم اینک به سلامت نگران‌باش
خون شد دلم از حسرت آن لعل روان بخش ای درج محبت به همان مهر و نشان باش
تا بر دلش از غصه غباری ننشیند ای سیل سرشک از عقب نامه روان‌باش
حافظ که هوس می‌کندش جام جهان بین
گو در نظر آصف جمشید مکان باش

خب من خیلی مبتدی ام اما چون انگار هیچ کس قصد نداره نظر بده من شروع می کنم


دلتنگ مجازا "ناراحت و غمگین"
سوخته استعاره ی مصرحه. استعاره از شاعر.

 

[ارنواز]

پاسخ : بررسی منابع مرحله ی دوم - حافظ

خب اولش بگم که این یه غزل «عاشقانه - مدحی» ــه که فرد ممدوح «خواجه تورانشاه» وزیر کاردان شاه ابواسحاق اینجو و شاه شجاعه !


بازآی و دل تنگ مرا مونس جان باش وین سوخته را محرم اسرار نهان باش
سوخته : ایهام 1- دل شاعر 2- جان شاعر 3- خود شاعر
مراعات نظیر هم داره.

زان باده که در میکده عشق فروشند ما را دو سه ساغر بده و گو رمضان باش
باده : نماد معرفت ناقص
میکده : نماد جهان مادی یا عالم ملکوت
ساغر : استعاره از دل عارف

در خرقه چو آتش زدی ای عارف سالک جهدی کن و سرحلقه رندان جهان باش
خرقه : مجازا جسم
خرقه آتش زدن : کنایه از تظاهر ها را در آتش عشق سوزاندن
سرحلقه ی رندان جهان : پیر مغان (بالاترین مقام عرفانی)
کل بیت تضاد معنایی داره

دلدار که گفتا به توام دل نگران است گو می‌رسم اینک به سلامت نگران‌باش
دلدار : استعاره از معشوق (اینجا خواجه تورانشاه وزیر عادل شاه شجاع)
نگران ها : جناس تام ، اولی : مضطرب و دومی : بیننده

خون شد دلم از حسرت آن لعل روان بخش ای درج محبت به همان مهر و نشان باش
خون شد : کنایه و ایهام 1- ناراحت شدن 2- وجود خون در قلب
لعل روانبخش : استعاره از لب معشوق
درج محبت : استعاره از لب معشوق
مهر و نشان : مجازا بستن
مراعات نظیری از رنگ سرخ

تا بر دلش از غصه غباری ننشیند ای سیل سرشک از عقب نامه روان‌باش
سیل سرشک : استعاره ی مکنیه

حافظ که هوس می‌کندش جام جهان بین گو در نظر آصف جمشید مکان باش
جام جهان بین : ایهام 1- مجازا می 2- دل معشوق
نظر : ایهام 1- به او توجه کن 2- کاری کن به تو توجه کند
آصف : در اصل وزیر سلیمان نبی (ع) ولی اینجا استعاره از خواجه تورانشاه
جمشید : استعاره از ابواسحاق اینجو

 

[ارنواز]

پاسخ : بررسی منابع مرحله ی دوم - حافظ

غزل بعدی :

شراب تلخ می‌خواهم که مردافکن بود زورش که تا یک دم بیاسایم ز دنیا و شر و شورش
سماط دهر دون پرور ندارد شهد آسایش مذاق حرص و آز ای دل بشو از تلخ و از شورش
بیاور می که نتوان شد ز مکر آسمان ایمن به لعب زهره چنگی و مریخ سلحشورش
کمند صید بهرامی بیفکن جام جم بردار که من پیمودم این صحرا نه بهرام است و نه گورش
بیا تا در می صافیت راز دهر بنمایم به شرط آن که ننمایی به کج طبعان دل کورش
نظر کردن به درویشان منافی بزرگی نیست سلیمان با چنان حشمت نظرها بود با مورش
کمان ابروی جانان نمی‌پیچد سر از حافظ
ولیکن خنده می‌آید بدین بازوی بی زورش

 

[innocent]

پاسخ : بررسی منابع مرحله ی دوم - حافظ

خب من از ارايه ها اونايي رو كه به نظرم ميرسه مي نويسم:
سماط دهر و شهد اسايش:اضافه تشبيهي
زهره:نماد شادي و اوازخواني و رقاصي
مريخ:نماد جنگاوري
گور ايهام داره.
صحرا استعاره از دنيا.
نظر كردن... اسلوب معادله
كمان ابرو:اضافه تشبيهي

 

[ارنواز]

پاسخ : بررسی منابع مرحله ی دوم - حافظ

شراب تلخ می‌خواهم که مردافکن بود زورش که تا یک دم بیاسایم ز دنیا و شر و شورش
شراب تلخ : شرابی که مستی آن زیاد است

سماط دهر دون پرور ندارد شهد آسایش مذاق حرص و آز ای دل بشو از تلخ و از شورش
سماط : مجازا پذیرایی
ای دل : استعاره ی مکنیه
تلخ و شور : تناسب

بیاور می که نتوان شد ز مکر آسمان ایمن به لعب زهره چنگی و مریخ سلحشورش
می : نماد معرفت و شناخت کامل

کمند صید بهرامی بیفکن جام جم بردار که من پیمودم این صحرا نه بهرام است و نه گورش
جام جم بردار : کنایه از رجون به فطرت
صحرا : استعاره از دنیا
گور :ایهام 1- گورخر ، 2- آرامگاه

بیا تا در می صافیت راز دهر بنمایم به شرط آن که ننمایی به کج طبعان دل کورش

نظر کردن به درویشان منافی بزرگی نیست سلیمان با چنان حشمت نظرها بود با مورش
سلیمان : نماد عارف
لف و نشر داره
اسلوب معادله داره

کمان ابروی جانان نمی‌پیچد سر از حافظ ولیکن خنده می‌آید بدین بازوی بی زورش
کمان ابرو : منظور قهر معشوق است

 

[innocent]

پاسخ : بررسی منابع مرحله ی دوم - حافظ

ممنون ارنواز جان
لطفا باتوجه به كم بودن وقت سريع تر بقيه غزل هاي حافظ رو هرقدررسيديم بررسي كنيم.

 

[ارنواز]

پاسخ : بررسی منابع مرحله ی دوم - حافظ

دوش با من گفت پنهان کاردانی تیزهوش وز شما پنهان نشاید کرد سر می فروش
کاردان تیزهوش : عارف و احتمالا خواجه تورانشاه وزیر شاه شجاع
می فروش : پیر و انسان کامل

گفت آسان گیر بر خود کارها کز روی طبع سخت می‌گردد جهان بر مردمان سخت‌کوش
طبع : ذات دنیا
سخت کوش : اینجا یعنی سخت گیر

وان گهم درداد جامی کز فروغش بر فلک زهره در رقص آمد و بربط زنان می‌گفت نوش
در دادن : آتش زدن
زهره : خنیاگر فلک

با دل خونین لب خندان بیاور همچو جام نی گرت زخمی رسد آیی چو چنگ اندر خروش
تشبیه داره
منظورش اینه که حتی اگه با دل خون هم خوشحال باش!

تا نگردی آشنا زین پرده رمزی نشنوی گوش نامحرم نباشد جای پیغام سروش
پرده ایهام داره : 1- اسرار الهی 2- اصطلاح موسیقی
پیغام سروش : اسرار غیبی

گوش کن پند ای پسر وز بهر دنیا غم مخور گفتمت چون در حدیثی گر توانی دار گوش
پسر : عارف سالک

در حریم عشق نتوان زد دم از گفت و شنید زان که آنجا جمله اعضا چشم باید بود و گوش
چشم و گوش تناسب داره
حریم عشق : جایی که معشوق حضور دارد

بر بساط نکته دانان خودفروشی شرط نیست یا سخن دانسته گو ای مرد عاقل یا خموش
نکته دان : عارف
اسلوب معادله داره
عاقل : مجاز معکوس داره ، یعنی فرد بی تجربه

ساقیا می ده که رندی‌های حافظ فهم کرد آصف صاحب قران جرم بخش عیب پوش
آصف : مجازا خواجه تورانشاه ولی در اصل وزیر سلیمان
آصف صاحب قران جرم بخش عیب پوش : نهاد جمله

 

[matrixsun]

پاسخ : بررسی منابع مرحله ی دوم - حافظ

دوستان ی ی چیزی...!
حالا ک امتحان دادیم... تو منابع حافظ 2، 3تا شعر بود که به طور واضح یه جورایی بود...
ب نظر شما حافظ انحراف جنسی داشته یا اینکه واقعا در مورد پسرش حرفیده....؟؟
از دوران طفولیت (از 1ماه پیش) این سوال تو ذهنم نقش بسته بود
any idea?

 

[ارنواز]

پاسخ : بررسی منابع مرحله ی دوم - حافظ

دوستان ی ی چیزی...!
حالا ک امتحان دادیم... تو منابع حافظ 2، 3تا شعر بود که به طور واضح یه جورایی بود...
ب نظر شما حافظ انحراف جـنس‍‌‍ی داشته یا اینکه واقعا در مورد پسرش حرفیده....؟؟
از دوران طفولیت (از 1ماه پیش) این سوال تو ذهنم نقش بسته بود
any idea?

البته جای این حرف اینجا نیست ولی نه آقا ، حافظ واقعا عارف بوده تو هیچ کدوم از غزل های حرف ش هم در مورد پسرش حرف نزده بود ، اگه منظورتون اون بیت «چهارده ساله بتی چابک و شیرین دارم ...» منظورش «شاه شجاع» ـه نه پسرش.

 

[matrixsun]

پاسخ : بررسی منابع مرحله ی دوم - حافظ

البته جای این حرف اینجا نیست ولی نه آقا ، حافظ واقعا عارف بوده تو هیچ کدوم از غزل های حرف ش هم در مورد پسرش حرف نزده بود ، اگه منظورتون اون بیت «چهارده ساله بتی چابک و شیرین دارم ...» منظورش «شاه شجاع» ـه نه پسرش.

نه فقط این نیس...
اونی که میگه:
خوشا شیراز و وضع بی مثالش...
من تو تفسیرش خوندم که میگه: منظورش از لولی، زنش هست و اون پسره پسرشه...
این شعر رو در زمان سفر گفته
در ضمن این چیزی که من گفتم از نظر ما الان یه چیز غیر اخلاقیه... واسه همین گفتین اینجا جای طرح اینا نیس
اما من شنیدم توی اون دوران این چیزا با عرف جامعه سازگار بوده...
مثلا شما هزلیات سعدی رو چطور توجیه میکنید؟

 

[ارنواز]

پاسخ : بررسی منابع مرحله ی دوم - حافظ

نه فقط این نیس...
اونی که میگه:
خوشا شیراز و وضع بی مثالش...
من تو تفسیرش خوندم که میگه: منظورش از لولی، زنش هست و اون پسره پسرشه...
این شعر رو در زمان سفر گفته
در ضمن این چیزی که من گفتم از نظر ما الان یه چیز غیر اخلاقیه... واسه همین گفتین اینجا جای طرح اینا نیس
اما من شنیدم توی اون دوران این چیزا با عرف جامعه سازگار بوده...
مثلا شما هزلیات سعدی رو چطور توجیه میکنید؟

توی اون شعر هم به ما گفتن منظورش از «شیرین پسر» شاه شجاع هست.
البته منظور من از اینکه گفتم جاش نیست ، این نبود منظورم این بود این بحث باید تو تاپیک مربوط به حافظ باشه
ولی فکر نمیکنم حتی اون موقع هم عرف بوده باشه
در مورد هزلیات سعدی هم بگم که سعدی بسیار با حافظ فرق میکنه ؛ سعدی عارف نبوده و خیلی هم بی ادب بوده .

 

[innocent]

پاسخ : بررسی منابع مرحله ی دوم - حافظ

من در اين زمينه مطالعه تخصصي نداشتم اما يك استاد ادبياتي بود ايشون راجع به اين قضيه تحقيق كرده بود مي گفت اون موقع كمي هم جنس بازي رواج داشته و بعضي از پيرمردا به پسراي جوون علاقه داشتن و اينا...
در نتيجه كلماتي مثله شيرين پسر و اينا رواج پيدا مي كنه.
حافظ هم مثله خيلي از مسائلي كه ازشون نمادي استفاده كرده از اين اصطلاح ها هم خيلي جا استفاده كرده به عنوان معشوق و ...

 

[matrixsun]

پاسخ : بررسی منابع مرحله ی دوم - حافظ

توی اون شعر هم به ما گفتن منظورش از «شیرین پسر» شاه شجاع هست.
البته منظور من از اینکه گفتم جاش نیست ، این نبود منظورم این بود این بحث باید تو تاپیک مربوط به حافظ باشه
ولی فکر نمیکنم حتی اون موقع هم عرف بوده باشه
در مورد هزلیات سعدی هم بگم که سعدی بسیار با حافظ فرق میکنه ؛ سعدی عارف نبوده و خیلی هم بی ادب بوده .

نه بابا سعدی هم اینجوریا نبوده...
خودش ی پا واعظ و آخوند بوده... گرچه در موارد زیادی من میبینم که حرفاش با اسلام منطبق نیست (بصورت غیر عمدی و بدون آگاهی ، دستورات غیر منطبق با اسلام زیاد داره تو گلستان)
اون کسی که بهتون گفته این شاه شجاع هست واقعا از اون شاهکارا کرده
خیلیا سعی میکنن رو این قضایا پرده بذارن، ولی دیگه این نمونه ش رو ندیده بودم
حالا گیرم که شاه شجاع 14 سالش بوده، چه دلیلی داره که آدم این همه صمیمانه و با شهوت قربون صدقه ی شاه مملکتش بره؟!؟!

در مورد عرفان حافظ هم باید گفت ک نمیشه این آدم رو در تمام احوال یکسان دونست
غزل های عاشقانه ای داره که جدیدتر از غزل های عارفانه ش هستن...
من که واقعا وقتی حافظ رو میخوندم حالم داشت ب هم میخورد...
بعد از امتحان اومدم خونه آهنگای TM Bax رو گوش دادم، دقیقا مث حرفای حافظ بود

دختر شیرازی جونم، دختر شیرازی
چشاتو ب ما بنما تا شوم راضی
چشامو میخای چ کنی؟ بی حیا پسر
بادوم تو بازار ندیدی؟ اینم مثل اونه
ولیکن نرخش گرونه، ولیکن نرخش گرونه

یه کم دقت کنید... غزل های عاشقانه ش دقیقا همیناس
دلیلی نداره زور زورکی ب بعضی افراد افتخار کنیم و روی جاهلیتشون سرپوش بذاریم!!
این مجاهد چقدر حرف میزنه!!!!

 

[ارنواز]

پاسخ : بررسی منابع مرحله ی دوم - حافظ

نه بابا سعدی هم اینجوریا نبوده...
خودش ی پا واعظ و آخوند بوده... گرچه در موارد زیادی من میبینم که حرفاش با اسلام منطبق نیست (بصورت غیر عمدی و بدون آگاهی ، دستورات غیر منطبق با اسلام زیاد داره تو گلستان)
اون کسی که بهتون گفته این شاه شجاع هست واقعا از اون شاهکارا کرده
خیلیا سعی میکنن رو این قضایا پرده بذارن، ولی دیگه این نمونه ش رو ندیده بودم
حالا گیرم که شاه شجاع 14 سالش بوده، چه دلیلی داره که آدم این همه صمیمانه و با شهوت قربون صدقه ی شاه مملکتش بره؟!؟!

در مورد عرفان حافظ هم باید گفت ک نمیشه این آدم رو در تمام احوال یکسان دونست
غزل های عاشقانه ای داره که جدیدتر از غزل های عارفانه ش هستن...
من که واقعا وقتی حافظ رو میخوندم حالم داشت ب هم میخورد...
بعد از امتحان اومدم خونه آهنگای TM Bax رو گوش دادم، دقیقا مث حرفای حافظ بود

دختر شیرازی جونم، دختر شیرازی
چشاتو ب ما بنما تا شوم راضی
چشامو میخای چ کنی؟ بی حیا پسر
بادوم تو بازار ندیدی؟ اینم مثل اونه
ولیکن نرخش گرونه، ولیکن نرخش گرونه

یه کم دقت کنید... غزل های عاشقانه ش دقیقا همیناس
دلیلی نداره زور زورکی ب بعضی افراد افتخار کنیم و روی جاهلیتشون سرپوش بذاریم!!
این مجاهد چقدر حرف میزنه!!!!

راستش تا اونجایی که من میدونم حافظ همچی آدمی نبوده ، در مورد شاه شجاع هم بگم که تو شعر و عرفان حافظ شاه شجاع یکی از اون کسانی هست که نماد انسان کامل ـن و در ضمن تو 14 سالگی هنوز شاه نشده بوده.
حرف innocent هم کاملا درسته. تو شعر حافظ خیلی کلمه ها و اصطلاح ها معنای معکوس پیدا می کنن که اینام جزوشون ـه.
در مورد TM هم به نظرم درست نیست با حافظ مقایسه بشن ، حافظ بزرگتر از این حرفاست ! :)

 

[matrixsun]

پاسخ : بررسی منابع مرحله ی دوم - حافظ

شکی در این نیست که حافظ بالا تر از این حرفاست...
ولی ب نظر من، حافظ اومده هزلیتش رو به صورت با ادبانه و کاملا رندانه، در قالب غزلیات عاشقانه بیان کرده...
ولی از نظر به نظم در آوردن کلمات حافظ واقعا خداس..
من رشته م ریاضی-فیزیکه
تو این مدت خیلی چیزا یاد گرفتم از این منابع...

 

[ارنواز]

پاسخ : بررسی منابع مرحله ی دوم - حافظ

شکی در این نیست که حافظ بالا تر از این حرفاست...
ولی ب نظر من، حافظ اومده هزلیتش رو به صورت با ادبانه و کاملا رندانه، در قالب غزلیات عاشقانه بیان کرده...
ولی از نظر به نظم در آوردن کلمات حافظ واقعا خداس..
من رشته م ریاضی-فیزیکه
تو این مدت خیلی چیزا یاد گرفتم از این منابع...

ولی به نظر من این جمله بیشتر وصف حال سعدی ـه تا حافظ :)

 

[matrixsun]

پاسخ : بررسی منابع مرحله ی دوم - حافظ

ولی به نظر من این جمله بیشتر وصف حال سعدی ـه تا حافظ :)

خب سعدی هزلیاتش رو اصلا با ادبانه بیان نکرده
رند هم نبوده (تا جایی ک من دیدم)
حافظ فوق العاده رند هست
به قول هم شهریاش "ناموسن" رنده! B-)
بیخیال...