حتما دقت کردید که تعداد زیادی از محصولاتی که قبلا صنایع دستی به حساب میومدن حالا به هر دو شیوه ی دستی و صنعتی درست میشن مثلا فرش که هم به صورت ماشینی توی بازار هست و هم دست باف و این دو تا با هم تفاوت قیمت نسبتا زیادی دارن .حالا چند تا سوال :
شما ترجیح میدید کدوم یکی رو خریداری کنید و چرا ؟
به نظر شما ایا میشه کاری رو که ماشین هم می تونه انجام بده هم چنان هنر به حساب اورد ؟
چه چیزی باعث میشه که یه کار دست ساز ارزش بیشتری داشته باشه ؟
ترجیح میدم دست بافت/ساز بخرم! ارزشش به طور کلی چندتا چیزه، یکی زیبایی طرحش(یا ایده) یکی کیفیت چیزی که نهایتا به دست اومده و همینطور نحوه‌ی ساخته شدنش .
در مورد چیزی مثل فرش، کارهای دست بافت ظرافت بیشتری دارن و طرح های قشنگتر. علاوه بر اون، اینکه این کار، کار دسته و "نحوه ی اجراش"توسط ذوق و زحمت یک فرد بوده، هم به ارزشش اضافه میکنه. معمولا کار های ماشینی به طور کلی ظرافت کمتری دارن (البته جدیدا تا حدی پیشرفت کرده) و طرح های ساده تر. ولی مسئله ی قیمتم هست. من ترجیح میدم کارای دست رو بخرم ولی اکثر وقتا به خاطر هزینه‌ش از بین کارای ماشینی انتخاب کردم. همین در مورد بقیه چیزا هم صدق میکنه.
مثلا دوتا عینک خیلی ساده که انگار از مفتول ساخته شده بود رو دیدم یکیش ظاهرا ماشینی بود و قیمتش حدود 60 تومن و اون یکی تو نگاه اول عین قبلی بود و به ظاهر خیلی ساده، ولی یک سری ظرافت های خودشو داشته و فروشنده گفت این عینک دست سازه و قیمتش 300-400 تومن!
چیز دیگه هم هست که اوایل اینکه ماشین ها تو کارخونه ها زیاد شدن و کالا های ماشینی واسه اولین بار تولید شدن، یک ارزش محسوب میشد که فلان چیز بدون این که فردی دخالت آنچنانی داشته باشه تولید شده و حتی شاید قیمتشون از همون چیز دستی که فروش میرفت بیشتر شده بود ولی الان انقدر همه چیز ماشینی و .. است که آدما ناخودآگاه علاقشون به کارهای دستی بیشتر شده!
بعد یه چیز دیگه اینکه آدم با کار ِ دست ، بهتر ارتباط برقرار میکنه . بعضیا شاید واسشون مهم نباشه . اما خیلیا هم هستن ک خب ، حس کنن اون شیء روح داره ، ذره ذرش قبلا دست کس دیگه ای بوده که واسش "وقت" گذاشته ! ارزشش زیاد تره مسلما.
به نظرتون درسته که وسیله هایی رو که صرفا جنبه ی زینتی دارن و میشه گفت نیازی که باعث میشه ما اون ها رو خریداری کنیم همین روح هنری ایه که هنرمند به اثرش می بخشه به طور صنعتی و به هر شیوه ی غیر دستی تولید بشه ؟
مثلا همین خوشنویسی که براش نرم افزار درست کردن ... [-(
به خاطر همین ماشینی شدن کارها ( حتی کارهای هنری اگه بشه این اسم رو روش گذاشت!) خیلی از هنر های دستی دارن فراموش میشن و تمایل به حفظ و یادگیریشون کم میشه .
به علاوه کارهایی که می تونه منبع درامد عده ی زیادی باشه با تولید انبوه کارخونه ای داره منبع درامد عده ی کمتری میشه . و البته با کیفیت کمتری هم عرضه میشه .
اما نکته این جاست که خیلی از این کالا ها از نیاز های اصلی زندگی نیست و نبودش به زندگی ضربه نمی زنه در نتیجه این توجیه مناسبی نیست که به تولید بیشتر ی نیاز هست وباید از نظر اقتصادی برای همه تهیه اش ممکن باشه به همین دلیل کارخونه ها دارن تولیدش می کنن .
پس دلیلش چی میتونه باشه ؟
خُب مسلماً کار ِ دست ظرافتُ زیبایی خاص خودشُ داره و وقتی داریم میخریمش به این فکر میکنیم که یک دست های یک هنرمن اینُ ساخته. ولی اون ارزشی که ما به کار دست میدیم بیشتر به نظرم ساخته ی تفکراتمون ِ.یعنی حتی گاهی ممکن ِ نتونیم فرق ِ کار دست و ماشینُ از هم تشخیص بدیم ولی اگه بدونیم اونیُ انتخاب میکنیم که کار دست باشه.
البته بگم که وقتی بحث هزینه هم مطرح ِ یک سری چیزا فرق میکنه.
ولی اون ارزشی که ما به کار دست میدیم بیشتر به نظرم ساخته ی تفکراتمون ِ.یعنی حتی گاهی ممکن ِ نتونیم فرق ِ کار دست و ماشینُ از هم تشخیص بدیم ولی اگه بدونیم اونیُ انتخاب میکنیم که کار دست باشه.