- شروع کننده موضوع
- #1
adeleh
کاربر فعال
- ارسال‌ها
- 27
- امتیاز
- 19
- نام مرکز سمپاد
- فرزانگان4
- شهر
- مشهد
- مدال المپیاد
- ندارم...............
- دانشگاه
- شریف اگه خدا بخواد!!!!!
- رشته دانشگاه
- It,هوش مصنوعی,شایدم فلسفه,
بسم الله الرحمن الرحیم
عنوان مقاله:
کاربرد فیزیک در بیومکانیک حرکت دندان واجزای فعال درارتودنسی وارتوپدی فک وصورت
نام و نام خانوادگی:
عادله کریمانی
پایه دوم دبیرستان,مدرسه فرزانگان4
استاد راهنما:سرکار خانم دکترجلالی(متخصص ارتودنسی)
چکیده
این مقاله پیرامون ارتباط فیزیک با علم ارتودونسی ودندانپزشکی است وشامل سه بخش می باشد:
1)کاربرد فیزیک در بیومکانیک حرکت دندان
اعمال نیرو به تاج باعث می شود دندان جابجا شود.همین جابجایی مختصر دندان،سبب پیدایش مناطق کشش و فشار خواهد شد.اگر نیرو به مدت کافی به دندان اعمال شود،دندان حرکت خواهد کرد.بسته به نوع نیروی اعمال شده،دندان می تواند تیپ شود،بدنه ای حرکت نماید و یا اینکه حول محور طولیش بچرخد.بررسی اصول حاکم بر واکنش های بافتی طی درمان های ارتودنسی نشان می دهد که در تمامی حرکات ارتودنسی قوانین مشابهی حاکم است به این صورت که در سمت فشار،استخوان تحلیل و در سمت کشش،استخوان ایجاد می شود.
انواع حرکات دندانی:
1)حرکت تیپینگ
2)حرکت بدنه ای
در این بخش به بررسی علم فیزیک در حرکات دندان ها واصلاح شکل دندان ها به وسیله پلاک ها واثرات نیرو های وارد بر دندان ها توسط پلاک ها پرداخته شده است.
2)کاربرد فیزیک در اجزای فعال دستگاههای متحرک جهت تصحیح شکل دندان ها
دراین بخش به بررسی نیرو هایی که از طریق کمان ها وفنرها وپیچ ها در پلاک ها قرار دارد وبر دندان ها وارد می شود پرداخته شده است.
اجزای فعال
امروزه انواع فنر،کمان وپیچ به عنوان اجزای فعال در دستگاههای متحرک مورد استفاده قرار می گیرند.اجزایی همچون فنرکاربرد وسیعتری در ارتودنسی دارند.استفاده از پیچ درمواردی ترجیح داده می شود که به حرکت تعدادی دندان که هم زمان در ایجاد گیر نقش دارند نیاز باشد.
3)کاربرد فیزیک در ارتوپدی فک وصورت
دراین بخش به بررسی فیزیک در اصلاح ناهنجاری های فکی پرداخته شده است.
(Growth modification)تغییر رشد
به طور کلی سه روش برای اصلاح ناهنجاری های فکی وجود دارد:
1)تغییر رشد
2)استتار
3)جراحی فک
از سه روش فوق روش اول یعنی تغییر رشد تنها روشی است که برای بیماران در حال رشد استفاده می شود.به دلیل اینکه الگوی رشد صورت در سال های اولیه زندگی تثبیت می شود، احتمال اینکه ناهنجاری های فکی بدون درمان وبه صورت خودبخود تصیح شوند وجود ندارد. مشکل اصلی در تغییر رشد این است که مسیر رشد را تنها زمانی می توان تغییر دادکه کودک درحال رشد فعال باشد.به طور قطع هرچقدر میزان رشد باقی مانده بیشتر باشد،درمان تغییر رشد موفق تر خواهد بود.ازطرفی هرچقدر ازجهش رشدی دوران بلوغ بیشتر گذشته باشد،موفقیت این درمان کمتر می شود.این درمان با ایجاد تغییردرمسیر رشد صورت سبس می شود مشکل استخوانی با رشد بیشتر یک فک نسبت به فک دیگربرطرف شود.
نکته:
کاربرد فیزیک در این سه بخش در مقاله ذکرشده است.این مقاله شامل سه بخش است واصطلاحاتی که درمقاله به کار برده شده است درانتهای مقاله توضیح داده شده وبارنگ متفاوت در متن مشخص شده است.
مقدمه
ناهنجاریهای دندانی_فکی درطول تاریخ همواره با بشرهمراه بوده اند.ازسوی دیگربه علت پیشرفت علم وبالا رفتن سطح آگاهی بشر،ارزش داشتن صورتی زیبا،دندانها وفک هایی باروابط صحیح بیشترمورد توجه مردم قرارگرفته است.با توسعه علم ارتودنسی روشهای جدید وبهتری برای درمان ناهنجاری ها شناخته شده وهر سال دستگاههای ارتودنسی جدیدتری ابداع می شود اما هنوز بسیاری ازافرادبه روابط صحیح فکین ودندانها توجه نداشته وبه ارتودنسی به عنوان رشته ای ازعلم دندان پزشکی که تنها زیبایی صورت افراد راتعیین می کند،می نگرند.در صورتی که ارتودنسی علاوه برتأمین وحفظ زیبایی بیماردستاوردهای مهم دیگری نیز داردکه به عنوان نمونه می توان به بهبود سیستم جونده وارتقاء وضعیت جسمی وروحی بیمار اشاره کرد.من در این تحقیق به برسی کاربرد فیزیک درعلم دندان پزشکی پرداخته ام زیرا در علم دندان پزشکی وارتودنسی فیزیک نقش فراوانی داد برای مثال برای بهبود شکل فک وزیبایی صورت پلاک هایی در دهان می گذارند که عملکرد آنها با توجه به قوانین فیزیک است ومن در این تحقیق به برسی این پلاک ها وچگونگی عملکرد آنها پرداخته ام.بخش دیگرتحقیق من بیومکانیک حرکت دندانها است که با توجه به قوانین فیزیکی صورت می گیرد وباتوجه به این حرکت ها است که دندانها وفک شکل زیبایی می گیرند.من برروی دندانهای خودم توسط تشخیص دکتر پلاک های گوناگونی قرارداده ام وبرایم جالب بود که دررابطه با کارهایی که پزشک معالجم برروی دندانهایم انجام داده وتغییرات چشم گیری که برروی فک صورتم انجام شده تحقیقی کنم واطلاعاتی بدست آورم وبه تمام کسانی که دچارمشکلات فکی ونامرتبی دندان هستند توصیه می کنم که حتما به پزشک مراجعه کرده وبه درمان مشکل خود بپردازند زیرا بعدا از تغییراتی که می کنند لذت خواهندبرد.مقاله حاضربا این هدف تدوین شده وامید است این تلاش مقبول نظر خوانندگان عزیز وگران قدرقرارگیرد.
بدنه اصلی:
بخش اول:کاربرد فیزیک در بیومکانیک حرکت دندان جهت تصحیح شکل دندان ها
بیومکانیک حرکت دندان
اعمال نیرو به تاج باعث می شود دندان جابجا شود.همین جابجایی مختصر دندان،سبب پیدایش مناطق کشش و فشار خواهد شد.اگر نیرو به مدت کافی به دندان اعمال شود،دندان حرکت خواهد کرد.بسته به نوع نیروی اعمال شده،دندان می تواند تیپ شود،بدنه ای حرکت نماید و یا اینکه حول محور طولیش بچرخد.بررسی اصول حاکم بر واکنش های بافتی طی درمان های ارتودنسی نشان می دهد که در تمامی حرکات ارتودنسی قوانین مشابهی حاکم است به این صورت که در سمت فشار،استخوان تحلیل و در سمت کشش،استخوان ایجاد می شود.
انواع حرکات دندانی
حرکت تیپینگ
اگر نیرویی به تاج دندان اعمال شود این نیرو باعث می شود دندان حول نقطه ی اتکاء خود،حرکت نماید.اگر تاج در یک جهت حرکت کند،آپکس در جهت مخالف جابجا خواهد شد.
زمانیکه دندان توسط دستگاه متحرک تیپ کی شود محورچرخش تقریبا در فاصله 40درصد طول ریشه ازآپکس قرار دارد.
حرکت بدنه ای
برای ایجاد حرکت بدنه ای،باید علاوه بر نیروی اولیه یک زوج نیرو نیز به دندان اعمال شود.بنابراین نمی توان با پلاک های متحرک دندان ها را به صورت بدنه ای حرکت داد.
برای حرکت بدنه ای،یک زوج نیرو لازم است وبرای این نوع حرکت دندانی دستگاه ثابت نیاز خواهد بود.
چرخش
برای ایجاد چرخش های کنترل شده،اعمال یک زوج نیرو به دندان لازم است.گاهی اوقات می توان با استفاده همزمان از دستگاه های متحرک با برخی اجزاء ثابت نظیر دستگاه ویپ نسبت به تصحیح چرخش دندان های قدامی اقدام نمود.
whipدستگاه
شامل یک بند روی نیش چرخیده می باشد وباسیم چهاردهم میلی متر ساخته می شود .در این حالت دندانی که به آن متصل است مجبور است از فرم سیم تبعیت کند ودرنتیجه دندان چرخش یافته تصحیح می گردد.
اینتروژن
اگر در یک پلاک ارتودنسی،بایت پلان تعبیه شود به دندان هایی که در تماس با آن هستند نیرو وارد می شود.مقدار اینتروژن واقعی که با دستگاه های متحرک به دست می آید ناچیز است.
بایت پلان قدامی سبب تقویت رویش دندانهای خلفی در جهت عمودی می شود.
حرکات ناخواسته ناشی از عدم استفاده اصولی از دستگاه های متحرک
همان طور که می دانیم وقتی به یک نقطه از سطح صاف نیرویی وارد می شود این نیرو به دو مؤلفه تجزیه می گردد:یکی عمود بر سطح و دیگری به موازات آن.اگر نیرو به یک سطح منحنی اعمال شود،این نیرو به دو مؤلفه که یکی عمود و دیگری موازی با خط مماس ترسیم شده در نقطه ی تماس خواهد بود تجزیه می شود.بنابراین مشخص می شود دندان همیشه در جهت نیروی اعمال شده حرکت نخواهد کرد.
در تقطه آ تماس فنر صحیح نیست و منجر به چرخش ناخواسته دندان خواهد شد ولی در نقطه ب فنر نسبت به دندان در موقعیت مناسبی قرارگرفته است.
واکنشهای بافتی نسبت به نیرو های ارتودنسی
پس از حرکت اولیه دندان،در داخل لیگامان پریودونت مناطق فشار وکشش ایجاد می شود.توزیع این مناطق به نوع حرکت بستگی دارد.اگر دندان تیپ شود،فشار درطول ریشه متفاوت می شود.در حرکت بدنه ای که با دستگاه های متحرک ساده قابل انجام نیست وتوزیع فشار درطول ریشه یکنواخت تراست.
در پاسخ به تغییر فشار ایجاد شده درلیگامان پریودونت،تغییرات بافتی رخ می دهد. ماهیت این تغییرات به تحت کشش ویا تحت فشار قرار گرفتن ناحیه ونیز افزایش موضعی فشار خون مویرگی بستگی خواهد داشت.به این صورت که اگر نیروهای اعمال شده تغییرات مختصری در جریان خون ناحیه ایجاد کنند اما جریان خون هنوز در مویرگ ها برقرار باشد،لیگامان پریودونت در سمت تحت کشش تکثیر می شود. باید یادآور شد که تغییرات بافتی صرفا به لیگامان پریودونت محدود نمی شود بلکه در داخل فضاهای استخوان و نیز در سطح خارجی آن هم رسوب و تحلیل استخوان رخ خواهد داد.اما اگر نیروی ارتودنسی آنقدر سنگین باشد که سبب بسته شدن مویرگ ها شود سلول های لیگامان پریودونت از بین می روند و منطقه ای که از لحاظ بافت شناسی فاقد ساختمان مشخص یا به عبارتی هیالینیزه است ایجاد خواهد شد.ماده هیالین همان بافت فشرده شده است.در این حالت تحلیل مستقیم استخوان از سطح،امکان پیذیر نخواهد بود.
نیروهای مورد استفاده در ایجاد حرکات دندانی
بدون شک درمورد حرکات ارتودنسی آستانه نیرویی وجود دارد که با کمتر از آن دندان حرکت نخواهد کرد.با این وجود حداقل در بیمارانی که تحت درمان با نیروهای مداوم هستند برای جلوگیری از ایجاد نواحی هیالینیزه در لیگامان پریودونت،نیروها حتی الامکان باید ملایم باشند.با آزمایشات تجربی ثابت شده است که برای ایجاد حرکات تیپینگ با حداقل میزان هیالینیزاسیون در یک دندان تک ریشه مقدار نیرو باید حدود 60-35 گرم باشد.به هر حال طی 3-2 هفته اول پس از شروع دندان ارتودنسی حتی می توان از مقادیر کمتر نیرو(حدود نصف مقادیر ذکر شده)استفاده کرد. محققین نشان داده اند در حرکت بدنه ای به علت اینکه توزیع فشار در سطح ریشه یکنواخت تر است،امکان پیشگیری از ایجاد هیالینیزه وجود دارد.به همین جهت نیروی مطلوب برای حرکت بدنه ای در حد 120-75 گرم می باشد.با توجه به اینکه امکان انجام یک حرکت چرخشی خالص و بدون تیپینگ وجود ندارد و در حرکات چرخشی نیزمثل تیپینگ مناطق تحت فشار ایجاد می شود،نیروی مناسب برای حرکات چرخشی همان 60-35 گرم می باشد.اما در اینتروژن چون نیرو در آپکس متمرکز می گردد نیرو باید خیلی سبک و حدود 20-10 گرم باشد.
سرعت حرکت دندان
سرعت حرکت دندان در بیماران متفاوت است اما بطور کلی حداقل یک میلیمتر حرکت در ماه مطلوب خواهد بود.اگر مقدار حرکت دندان ها کمتر از این حد باشد احتمال دارد پلاک غلط گذاشته شده باشد و یا اینکه طبق دستور دندانپزشک استفاده نشده باشد و یا مانعی بر سر راه حرکت دندان وجود داشته باشد.
بخش دوم:کاربرد فیزیک در اجزای فعال دستگاههای متحرک
اجزای فعال
امروزه انواع فنر،کمان وپیچ به عنوان اجزای فعال در دستگاههای متحرک مورد استفاده قرار می گیرند.اجزایی همچون فنرکاربرد وسیعتری در ارتودنسی دارند.استفاده از پیچ درمواردی ترجیح داده می شود که به حرکت تعدادی دندان که هم زمان در ایجاد گیر نقش دارند نیاز باشد.
فنرهای پاتالی که دراینجا به توضیح یک نمونه آن می پردازیم:
فینگراسپرینگ
این نوع فنربرای ایجاد حرکات لابیالی ویاحرکت دندانها روی قوس دندانی مورد استفاده قرار می گیرد.در محلی که فنر ازبیس پلیت خارج می شود یک حلقه تعبیه می شود،این کار سبب افزایش طول سیم ودر نتیجه افزایش انعطاف پذیری فنر خواهد شد.جهت ایجاد حداکثر انعطاف پذیری در فنر،حلقه باید درجهت مخالف موقعیت فنر نسبت به دندان باشد به گونه ای که وقتی دندان حرکت می کند،فنر بازشود.
آفنری که درهنگام بازشدن حلقه،نیرواعمال می کند موثرترازفنری است که با بسته شدن حلقه نیرواعمال می کندب
برای ایجاد حرکت لابیالی یا باکالی دندان باید از فینگراسپرینگ پله داراستفاده کرد.هنگام ساخت فنر،مسیرحرکت دندان تعیین شده ونقطه تماس مناسب آن فنرباسطح دندان روی کست علامت زده می شود؛سپس ازوسط تاج دندان خطی عمود برمسیرحرکت آن روی کست ترسیم می شود.این خط موقعیت صحیح حلقه را نشان خواهد داد.
فیلتراسپرینگ پله دارجهت حرکت لابیالی
حلقه فیلتراسپرینگ باید روی خطی که ازوسط تاج وعمود برمسیرحرکت دندان رسم شده قراربگیرد.
بازوی فنر بایدهمیشه مستقیم باشدمگر درحالتی که نقطه تماس مناسبی با سطح دندان ایجاد نشود(که این وضعیت اغلب حین عقب بردن نیش اتفاق می افتد).دراین حالت به منظورحرکت دندان درمسیرصحیح خود خم کردن بازوی فنرمجاز می باشد.احتمال دارد موقع درآوردن پلاک ازدهان فنربه دندان گیرکرده واز بیس پلیت فاصله بگیرد.دراین حالت علاوه براینکه تنظیم مجدد فنرمشکل است احتمال شکسته شدن آن نیزافزایش می یابد.
فنرهای باکالی که دراینجا به توضیح یک نمونه آن می پردازیم:
باکال کانین رترکتور
حرکت دندان های نیش به سمت دیستال وپالاتال معمولا بافنرهای باکالی انجام می شود زیرا این نوع حرکت بافنرهای پالاتالی به نحو مطلوب قابل انجام نیست.فنرهای باکالی برای بیمارایجاد ناراحتی می کند واین موضوع می تواند سبب عدم پذیرش آن توسط بیمار شود.ازطرفی چون فنرروی سطح شیب دارعمل می نماید،تمایل به سرخوردن درطول شیب خواهد داشت.بنابراین به اجبار وبه منظورافزایش ثبات فنرهای باکالی بایدآنها راازسیم هفت دهم میلیمتر ساخت وبه همین دلیل فنریت آنها ازفنرهای پاتالی به مراتب کمتر بوده ودرصورت فعال کردن مختصر آنها نیروی سنگینی تولید خواهد شد.
تنظیم
این فنر باید تنها به میزان یک میلی مترفعال شود درغیراین صورت،نیروی ایجاد شده سنگین خواهد بود.فعال کردن فنردرجهت دیستال،درناحیه حلقه وازطریق خم کردن بازوی قدامی فنر روی نوک گرد لوپ فرمرانجام خواهد شد.فعال سازی درجهت پالاتال نیزدربازوی قدامی وبلافاصله بعد ازحلقه انجام می گیرد.
پیچها
یک روش فرعی اعمال نیرو استفاده ازپیچ به عنوان بخش اصلی یک پلاک متحرک است.پیچ نیروی خودرا ازطریق آکریلی که بادندانها درتماس است انتقال خواهد داد.بیمارمعمولا پیچ رایک یادو باردرهفته باز می کند.بااینکه پیچ،نیروی سنگین ومتناوبی ایجادمی کند،ولی بااین حال درمواردخاصی استفاده ازپیچ بسیارمفیدخواهدبود. استفاده ازپیچ به مواقعی محدود می شود که نمی توانیم ازفنراستفاده کنیم.موقع استفاده ازپیچ ممکن است مشکلاتی ایجاد شود.بعضی ازپیچ ها وقتی تحت فشارزیاد قرارمی گیرند،دوباره بسته می شوند.ازطرفی اگربیمار پلاک رانپوشد نمی توان آن را دوباره در دهان نشاند،بنابراین درمان به تعویق می افتد.پیچها نیروی سنگین ومتناوب اعمال می کنند که باحرکت دندان این نیرو کاهش پیدا می کند.نیرویی این چنین سنگین تنها به این دلیل قابل قبول است که درهربار،فعال سازی فقط به میزان کم(کمترازدودهم میلیمتر)صورت می گیرد.بنابراین دندان درمحدوده لیگامان پریودنت حرکت کرده وهیالینیزاسیون گسترده ایجاد نخواهدشد.
آ)حالت بسته
ب)حالت باز
تنظیم
برای تنظیم پیچ به بیمار یک کلید داده می شود.بهتراست دربیس پلیت علامتی تعبیه شود که جهت بازشدن پیچ رانشان دهد.بازکردن پیچ به میزان یک چهارم دور درهفته سبب یک میلیمتر حرکت ماهیانه دندان خواهد شد.بیمار باید اطمینان پیدا کند که پس ازبازکردن پیچ،پلاک درسرجای اصلی خودمی نشیند.
بخش سوم:کاربرد فیزیک درارتوپدی فک وصورت
(Growth modification)تغییر رشد
به طور کلی سه روش برای اصلاح ناهنجاری های فکی وجود دارد:
1)تغییر رشد
2)استتار
3)جراحی فک
از سه روش فوق روش اول یعنی تغییر رشد تنها روشی است که برای بیماران در حال رشد استفاده می شود.به دلیل اینکه الگوی رشد صورت در سال های اولیه زندگی تثبیت می شود، احتمال اینکه ناهنجاری های فکی بدون درمان وبه صورت خودبخود تصیح شوند وجود ندارد. مشکل اصلی در تغییر رشد این است که مسیر رشد را تنها زمانی می توان تغییر دادکه کودک درحال رشد فعال باشد.به طور قطع هرچقدر میزان رشد باقی مانده بیشتر باشد،درمان تغییر رشد موفق تر خواهد بود.ازطرفی هرچقدر ازجهش رشدی دوران بلوغ بیشتر گذشته باشد،موفقیت این درمان کمتر می شود.این درمان با ایجاد تغییردرمسیر رشد صورت سبس می شود مشکل استخوانی با رشد بیشتر یک فک نسبت به فک دیگربرطرف شود.
(Maxillary Excess)بزرگی فک بالا
رشد بیش ازحدفک بالا در کودکان هم در جهت عمودی وهم در جهت قدامی_خلفی می باشد.رشد بیش از حد فک بالا چه در جهت عمودی باشد وچه در جهت افقی می تواند سبب پیدایش ناهنجاری شود.به طور مثال اگر رشد فک بالا درجهت عمودی بیش ازاندازه باشد،فک پایین درجهت عقربه های ساعت چرخیده و به این ترتیب صورت محدب تر خواهدشد.در بیمارانی که دچاربزرگی فک بالا هستند،هدف ازتغییر رشداین است که جلوی فک بالا گرفته شود تاپس از رشد فک پایین به سمت قدام،رابطه دو فک نسبت به یکدیگرطبیعی شود.در این موارد روش درمان مسلم،استفاده ازنیروی خارجی دهانی(هدگیر)خواهدبود.
بزرگی فک بالا در جهت قدامی_خلفی
هدگیر دستگاه خارجی دهانی است که می تواند به فک بالا درجهت خلفی نیرو وارد نماید وبه این ترتیب مقدار رشد فک بالا به سمت قدام را ازطریق تغییر الگوی رسوب استخوان در درزها کاهش دهد.وقتی هدگیراستفاده می شود،رشد فک بالا به سمت جلو متوقف شده ولی فک پایین به رشد طبیعی خود به سمت قدام ادامه می دهد وبه این ترتیب ناهنجاری برطرف می شود.باید توجه داشت برای اینکه استفاده ازهدگیر مؤثرواقع شود واقع شود باید فک پایین توانایی رشد درجهت طبیعی را داشته باشد.موقع استفاده ازهدگیرباید موقعیت عمودی فک بالاونیزموقعیت عمودی دندان های خلفی فک بالا اکستروژن پیدا کنند،این پدیده باعث می شود فک پایین درجهت عقربه های ساعت بچرخد وبه این ترتیب فک پایین بیشتر درجهت عمودی رشد پیدا می کند تادر جهت افقی ومشکل بیمار حل نخواهد شد.
بنابراین بیمارمناسب برای درمان با نیروی ارتوپدیک هدگیرباید شرایط زیر را داراباشد:
1)ناهنجاری رشدقدامی_خلفی یا عمودی بیش ازحد فک بالا
2)قدری بیرون زدگی دندانهای فک بالا
3)صورت باارتفاع عمودی نرمال یا کمی بلند
4)فک پایین پتانسیل ادامه رشد خودبخود داشته باشد
انواع هدگیر
به طور کلی دونوع هدگیربرای اعمال نیروی خارج دهانی به فک بالا وجود دارد:
face bow)هدگیر
این نوع شایعترین نوع هدگیرمی باشد.این نوع هدگیراز دوسیم قطورمتصل بهم بنام کمان داخلی وخارجی تشکیل شده است.کمان خارجی برای اعمال کشش خارج دهانی وکمان داخلی برای اتصال به اجزاء داخل یا دستگاه متحرک داخل دهان می باشد.معمولا ازاین نوع هدگیر برای اهداف ارتوپدیک استفاده می شود.
(J_hook)هدگیر
نوع دوم هدگیربه صورت دو سیم ضخیم منحنی می باشد که انتهای آنها به شکل قلاب فرم داده شده است.قلابهای مذکوراغلب به قسمت قدامی بالا متصل می شوند.معمولا این نوع هدگیر را برای عقب بردن دندانهای نیش وثنا است استفاده می کنند.
اتصال خارج دهانی هدگیر
سه نوع اتصال خارج دهانی وجود دارد که برای هدگیر استفاده می شود:
High pull1)اتصال
یا اکسی پیتال که نیرویی در جهت خلفی به دندانها وفک بالا وارد خواهد کرد.اگر دراین حالت نقطه اتصال کاملا بالای پلان اکلوزال باشد بردار نیرویی فراهم می شود که نه تنها سبب تصحیح بزرگی فک بالا در جهت قدامی_خلفی می گردد بلکه سبب تصحیح رشد بیش ازحد فک بالا درجهت عمودی وارتفاع عمودی صورت نیز خواهد شد.
این هدگیر متصل به دندان مولراست.برای حرکت بدنه ای دندان،راستای اعمال نیرو(فلش ممتد)باید ازمرکزمقاومت بگذرد.این دستگاه دندان مولر را به خلف وبالا می کشد.ملاحظه نمایید که راستای اعمال نیرو توسط طول وموقعیت کمان خارجی تعیین می گردد؛به طوری که یک کمان خارجی بلند وبالا با یک کمان کوتاهترکه پایین تر قرار دارد،راستای نیروی مشابهی تولید می کنند.اگر طول وموقعیت کمان موجب شود که راستای نیرو به بالا یا پایین مرکز مقاومت اعمال شود (خطوط منقطع)،ضمن آنکه دندان به طرف عقب حرکت می کند به ترتیب ریشه یا تاج آن نیزدچار مشکل خواهد شد.
Neck strap(2
یا اتصال سرویکال.در این حالت چون نقطه اتصال معمولا زیرپلان اکلوزال واقع می شود،نیروی خارج دهانی درجهتی خلفی_تحتانی اعمال می گردد.این بردار هرچند ممکن است سبب تصحیح موقعیت قدامی_خلفی فک بالا شود اما امکان تشدید رشد عمودی بیش ازحد فک بالا نیز وجود دارد.
این دستگاه دندان مولررا به طرف پایین وخلف حرکت می دهد ودرنتیجه موجب اکستروژن این دندان می شود.توجه داشته باشید که کمان خارجی هدگیرسرویکال تقریبا همیشه از کمان خارجی هدگیراکسی پیتال بلندتراست.
Combination3)هدگیر
این نوع هدگیر ترکیب کلاه وتسمه گردنی می باشد.در این حالت جهت نیرو با تغییر نسبت نیروی وارده ازجانب هرجزء تغییر می کند.اگر هردو جزء نیروهای مساوی ایجاد کنند،نیروی برآیند هم برای دندان ها وهم برای فک بالا به طرف عقب ومختصری بالا خواهد بود.
نکته:هرچه میزان رشد عمودی بیشتر باشد جهت کشش نیرو بالاتر باشد وبرعکس.
در این هدگیر ترکیبی برآیند نیرو های دو هدگیر اکسی پیتال و سرویکال نوع حرکت دندان راتعیین می کنند(خط ممتد)که در این مثال به طرف عقب ومختصری بالاست.
دستگاهی برای کنترل رشد فک بالا درجهت قدامی_خلفی:
Thurowدستگاه
پلاکی است که برای اصلاح ناهنجاری با عامل بزرگی فک بالا استفاده می شود.شرایط ایده آل استفاده از این دستگاه مواقعی است که قوس بالا وپایین فاقد کرودینگ بوده وفک بالا به اندازه نیم کاسپید جلو تر قرارگرفته باشد.اثر این دستگاه روی رشد محدود کردن رشد فک بالا به سمت پایین وجلومی باشد.
بزرگی فک بالا در جهت عمودی:
دراین حالت معمولا فک پایین در جهت عقربه های ساعت دچار چرخش شده وارتفاع یک سوم تحتانی صورت افزایش یافته است.اگراندازه فک پایین طبیعی باشد چرخش سبب می شود که فک پایین در پلان قدامی-خلفی کمتر ازآنچه هست نشان دهد.این بیماران به علت چرخش فک پایین در جهت عقربه های ساعت تقریبا همیشه دارای مقداری رویش اضافی دندانهای خلفی می باشند.این بیماری سبب شیبدار شدن پلان فک پایین وپیدایش اختلاف زیاد بین ارتفاع قدامی وخلفی صورت می شود.
درمان ایده آل برای این قبیل بیماران آن است که جلوی تمامی رشد عمودی وقدامی_خلفی فک بالا گرفته شود تا فک پایین به جهت بالا وجلو چرخش پیدا نماید.دراین قبیل ازبیماری ها کلید موفقیت در درمان ممانعت ازرشد عمودی فک بالا وترغیب رشد فک پایین می باش
(Mandibular deficiency)کوچکی فک پایین
یکی دیگر از ناهنجاری های فکی کوچکی فک پایین است.دستگاه های فانکشنال رشد فک پایین راتحریک وافزایش می دهند.بنابراین دستگاه منتخب برای درمان کوچکی فک پایین دستگاه فانکشنال می باشد.
یک دستگاه فانکشنال تنها درصورتی موثراست که کودک همکاری خوبی داشته باشد وحداقل16ساعت در شبانه روز از آن استفاده نماید.
کم عرض بودن فک بالا:
کم عرض بودن اسکلتی فک بالا با گود وباریک بودن سقف کام مشخص می شود.برای درمان آن می توان درزمیانی کام را باز کرد که این کار موجب وسیع شدن سقف دهان وکف بینی می شود.
گسترش عرضی کام درمرحله دندانی شیری واوایل دوره دندانی مختلط نسبتا به راحتی انجام می شود.دراین کودکان باز کردن درزمیانی کام راحت بوده وبه نیروی کمی احتیاج دارد.برای این منظور می توان از سه روش استفاده کرد:
1)پلاک متحرک شکافدار دارای پیچ درخط وسط:این پلاکها باید گیر عالی داشته باشد ونیزسرعت گسترش ونیروی به کاررفته نباید زیاد باشد.همچنین همکاری عالی بیمار برای استفاده از دستگاه وباز کردن پیچ الزامی است.
2)لینگوال آرچ:این دستگاه ها معمولا کمتر از2پوند نیرو ایجاد می کنند وموجب ترکیبی از گسترش دندانی واستخوانی می شوند.اثرآنها دراین سن شبیه اثرگسترش آهسته کام درافرادبا سن بیشتراست.
(Jackscrew)3)دستگاه گسترش ثابت پیچ دار
مزیت این روش امکان اعمال نیروی زیاد درصورت لزوم است وهمچنین به علت حجم زیاد موجب قطع عادت مکیدن انگشت می شود.معایب این دستگاه حجم زیاد ومشکل تمیزکردن آن است.همچنین این دستگاه رامی توان به سرعت فعال کرد که درکودکان یک عیب محسوب می شودچون ممکن است سبب آسیب به ساختارصورت شود.
باافزایش سن درزمیانی کام به تدریج محکمتر می شود بااین حال دراکثرافراد امکان افزایش عرض فک بالا تاسنین 15تا18سالگی وجود دارد.دراواخردوره دندانی مختلط برای بازکردن شیارمیانی کام به یک دستگاه ثابت واعمال نیروبیشترنیازاست.
کوچکی فک بالا درجهت قدامی_خلفی وعمودی:
کوچکی فک بالا در جهت قدامی_خلفی وعمودی می تواند دربه وجود آمدن مال اکلوژن کلاس3 موثرباشد.اگرفک بالا کوچک ویاعقب ترباشد این اثرمستقیم است اما اگرفک بالابه صورت عمودی رشد نداشته باشد فک پایین به طرف بالا وجلوچرخیده ویک ظاهربیرون زده درفک پایین به وجود می آید که بیشتربه علت چرخش فک پایین است تا اندازه آن.
درمان کوچکی فک بالا،تحریک رشدآن به طرف پایین وقدام است تا بااضافه شدن استخوان دردرزهای خلفی_فوقانی ناحیه فک بالا باطول قوس فکی افزایش یابد.بهترین تغییرات اسکلتی درجهت رشدقدامی فک بالادر سنین 4تا8سالگی به دست می آید.
Face mask
یک روش تحریک رشد فک بالا به طرف پایین وقدام استفاده ازاین وسیله است.تکیه گاه این دستگاه ازپیشانی وچانه تعمین می شود ونیرو توسط الاستیکهایی که ازفیس ماسک به دستگاه متحرک فک بالا متصل می شوند تولید می گردد.دراین روش هم حرکت دندانی وهم جابجایی فک بالا به وجود می آید که درکودکان کمتراز8سال حرکت دندانی کمتروحرکت اسکلتی بیشترمی باشد.استفاده ازنیرو های خارج دهانی برای جلوآوردن فک بالا در کودکان 6تا8سال که دندان های مولراول دائمی آنها رویش کرده بهترین نتیجه را می دهد.کشش مورد نیازحدود1تا2پوند وجهت آن روبه پایین وجلومی باشد.بااستفاده ازفیس ماسک فک بالادرجهت قدام وپایین حرکت کرده وفک پایین به سمت پایین وعقب می چرخد.
(Mandibular Excess)بزرگی فک پایین
کودکانی که مال اکلوژن کلاس3 به علت رشد بیش ازحد فک پایین دارند خیلی مشکل درمان می شوند.درمان مؤثرجلوگیری ازرشد فک پایین تقریبا غیرممکن است.بنابراین تاثیرعمده دستگاههایی که برای درمان بزرگی فک پایین استفاده می شوند،چرخش فک پایین به طرف پایین وعقب خواهد بود که به قیمت درازشدن صورت،موجب نمود کمترفک پایین درجهت جلومی شود.
اکثراین بیماران درصورت شدید بودن مشکل درنهایت به جراحی نیاز پیدا می کنند.برای درمان دو روش دستگاه فانکشنال وچانه بند وجود داردکه هردو نتایج مشابهی دارند.
دستگاه های فانکشنال کلاس3
این دستگاهها جلو رشد فک پایین را نمی گیرند بلکه طوری طراحی شده اند که با کمک به رویش دندانهای خلفی بالا به طرف جلو وپایین وجلوگیری ازرویش دندانهای خلفی پایین،موجب چرخش فک پایین به طرف پایین وعقب می شوند.این دستگاه همچنین دندانهای قدامی فک بالا رابه طرف جلو ودندانهای قدامی فک پایین رابه طرف عقب متمایل کرده وبه این ترتیب موجب استتاراستخوانی موجود می شوند.
Chin cup
به طورکلی نیرویی که باجهت مخالف به فک پایین واردمی شود،می تواند رشدآن را متوقف نماید اما مطالعات،تفاوت کمی رادرابعاد فک پایین بین موارد درمان شده ودرمان نشده یافته اند.کارچانه بند تیلت دندانهای ثنایای فک پایین وتغییرجهت رشد فک پایین است که موجب چرخش آن به سمت پایین وخلف می شود.چانه بند باید طوری تنظیم شود که نیرویی حدود 16تا24 اونس به سر کندیل یا نیرویی قدری سبک تربه پایین کندیل وارد نماید.به بیمارآموزش داده می شود که برای مدت 14ساعت در روز ازدستگاه استفاده نماید.
نتیجه:
همان طور که در اساسنامه گفته شد فیزیک،علم زندگی وطبیعت است وجزئی ازآنها خوانده می شود که در تمام مسائل زندگی وعلوم کاربرد دارد واز جمله کاربرد آن در علم دندانپزشکی وارتودنسی است.برای مثال ، نیروها وعملکرد آن ها وتأثیرآن ها بر روی دندان هاکه موجب تغییر شکل دندان ها وهم چنین بهبود مشکلات فکی شده است.دراین مقاله به بررسی قوانین فیزیکی ونیرو ها در این علم پرداخته شده است که با توجه به آن می توان گفت فیزیک در علم دندانپزشکی وارتودونسی نقش زیادی دارد وتغییر شکل دندان ها واصلاح ناهنجاری های فکی با توجه به قوانین فیزیکی صورت می گیرد.
منابع:
کتاب مبانی ارتودونسی متحرک وارتوپدی فک وصورت
تألیف وترجمه:
دکتر طاهره جلالی_دکتر آرزو جهان بین_دکتر فرزانه احراری
گروه ارتودونسی دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد
چاپ:موسسه چاپ وانتشارات دانشگاه فردوسی مشهد
نوبت چاپ:چاپ اول،بهار1386، 1000نسخه
پیوست:
واژه نامه
آپکس:نوک ریشه دندان.
استتار:پوشاندن مشکل زمینه ای اسکلتی بیمار ازطریق کشیدن دندانهای بخصوص
اکستروژن:حرکت دادن دندان درجهت پلان اکلوزال
اکلوژن:نحوه جفت شدن دندانهای بالا وپایین
اینتروژن:حرکت دندانها درجهت آپیکالی
بایت پلان قدامی:اگرآکریل بیس پلیت درناحیه قدام ضخیم تر باشد بایت پلان قدامی نامیده می شود.
بایت پلان خلفی:اگراکریل روی سطح اکلوزال دندانهای خلفی رابپوشاند،بایت پلان خلفی نامیده می شود.
بیس پلیت:بدنه دستگاههای متحرک ارتودنسی بیس پلیت نام دارد.
تغییر رشد:روشی است برای اصلاح ناهنجاریهای فکی که فقط درکودکان درحال رشدکاربرد دارد.
تیپینگ:اعمال نیروی منفرد بر تاج یک دندان سبب چرخش آن حول نقطه ای که تقریبا دراواسط ریشه قرارداردمی شود.این نوع حرکت تیپینگ نامیده می شود.
تیلت:حرکت تاج دندان.
حرکت بدنه ای:حالتی است که موقعیت دندانها،الگوی اسکلتی غلط راجبران می کند.
دستگاههای فانکشنال:این دستگاهها نیروهای عضلات،رویش دندانها ورشد فکین رابرای تصحیح مال اکلوژن هدایت می کنند.
دوره دندانی مختلط:دوره ای است که درآن دندانهای شیری ودایمی باهم دردهان حضور دارند.
فیس بو:دستگاهی است فلزی که از2کمان داخلی وخارجی تشکیل شده وکمان داخلی در دهان وکمان خارجی به هدگیر متصل است.
فیس ماسک:دستگاهی است خارج دهانی که ازآن برای درمان کوچکی فک بالا استفاده می شود.
کست:ازجنس گچ وفرم مثبت از نسوج نرم وسخت داخل دهانی می باشد.
لیگامان پریودونت:رشته های فیروزه ای است که سمان رابه استخوان آلوئول متصل می کند.
مال اکلوژن کلاس3:نوعی ناهنجاری است که درآن دندانهای فک پایین،مزیالی ترازحالت طبیعی با دندانهای فک بالا جفت می شوند.
هدگیر:دستگاهی خارج دهانی است که می تواند به فک بالا درجهت خلفی نیرو وارد نماید وبه این ترتیب مقدار رشدفک بالارا به سمت قدام ازطریق تغییر الگوی رسوب استخوان در درزها کاهش دهد.
عنوان مقاله:
کاربرد فیزیک در بیومکانیک حرکت دندان واجزای فعال درارتودنسی وارتوپدی فک وصورت
نام و نام خانوادگی:
عادله کریمانی
پایه دوم دبیرستان,مدرسه فرزانگان4
استاد راهنما:سرکار خانم دکترجلالی(متخصص ارتودنسی)
چکیده
این مقاله پیرامون ارتباط فیزیک با علم ارتودونسی ودندانپزشکی است وشامل سه بخش می باشد:
1)کاربرد فیزیک در بیومکانیک حرکت دندان
اعمال نیرو به تاج باعث می شود دندان جابجا شود.همین جابجایی مختصر دندان،سبب پیدایش مناطق کشش و فشار خواهد شد.اگر نیرو به مدت کافی به دندان اعمال شود،دندان حرکت خواهد کرد.بسته به نوع نیروی اعمال شده،دندان می تواند تیپ شود،بدنه ای حرکت نماید و یا اینکه حول محور طولیش بچرخد.بررسی اصول حاکم بر واکنش های بافتی طی درمان های ارتودنسی نشان می دهد که در تمامی حرکات ارتودنسی قوانین مشابهی حاکم است به این صورت که در سمت فشار،استخوان تحلیل و در سمت کشش،استخوان ایجاد می شود.
انواع حرکات دندانی:
1)حرکت تیپینگ
2)حرکت بدنه ای
در این بخش به بررسی علم فیزیک در حرکات دندان ها واصلاح شکل دندان ها به وسیله پلاک ها واثرات نیرو های وارد بر دندان ها توسط پلاک ها پرداخته شده است.
2)کاربرد فیزیک در اجزای فعال دستگاههای متحرک جهت تصحیح شکل دندان ها
دراین بخش به بررسی نیرو هایی که از طریق کمان ها وفنرها وپیچ ها در پلاک ها قرار دارد وبر دندان ها وارد می شود پرداخته شده است.
اجزای فعال
امروزه انواع فنر،کمان وپیچ به عنوان اجزای فعال در دستگاههای متحرک مورد استفاده قرار می گیرند.اجزایی همچون فنرکاربرد وسیعتری در ارتودنسی دارند.استفاده از پیچ درمواردی ترجیح داده می شود که به حرکت تعدادی دندان که هم زمان در ایجاد گیر نقش دارند نیاز باشد.
3)کاربرد فیزیک در ارتوپدی فک وصورت
دراین بخش به بررسی فیزیک در اصلاح ناهنجاری های فکی پرداخته شده است.
(Growth modification)تغییر رشد
به طور کلی سه روش برای اصلاح ناهنجاری های فکی وجود دارد:
1)تغییر رشد
2)استتار
3)جراحی فک
از سه روش فوق روش اول یعنی تغییر رشد تنها روشی است که برای بیماران در حال رشد استفاده می شود.به دلیل اینکه الگوی رشد صورت در سال های اولیه زندگی تثبیت می شود، احتمال اینکه ناهنجاری های فکی بدون درمان وبه صورت خودبخود تصیح شوند وجود ندارد. مشکل اصلی در تغییر رشد این است که مسیر رشد را تنها زمانی می توان تغییر دادکه کودک درحال رشد فعال باشد.به طور قطع هرچقدر میزان رشد باقی مانده بیشتر باشد،درمان تغییر رشد موفق تر خواهد بود.ازطرفی هرچقدر ازجهش رشدی دوران بلوغ بیشتر گذشته باشد،موفقیت این درمان کمتر می شود.این درمان با ایجاد تغییردرمسیر رشد صورت سبس می شود مشکل استخوانی با رشد بیشتر یک فک نسبت به فک دیگربرطرف شود.
نکته:
کاربرد فیزیک در این سه بخش در مقاله ذکرشده است.این مقاله شامل سه بخش است واصطلاحاتی که درمقاله به کار برده شده است درانتهای مقاله توضیح داده شده وبارنگ متفاوت در متن مشخص شده است.
مقدمه
ناهنجاریهای دندانی_فکی درطول تاریخ همواره با بشرهمراه بوده اند.ازسوی دیگربه علت پیشرفت علم وبالا رفتن سطح آگاهی بشر،ارزش داشتن صورتی زیبا،دندانها وفک هایی باروابط صحیح بیشترمورد توجه مردم قرارگرفته است.با توسعه علم ارتودنسی روشهای جدید وبهتری برای درمان ناهنجاری ها شناخته شده وهر سال دستگاههای ارتودنسی جدیدتری ابداع می شود اما هنوز بسیاری ازافرادبه روابط صحیح فکین ودندانها توجه نداشته وبه ارتودنسی به عنوان رشته ای ازعلم دندان پزشکی که تنها زیبایی صورت افراد راتعیین می کند،می نگرند.در صورتی که ارتودنسی علاوه برتأمین وحفظ زیبایی بیماردستاوردهای مهم دیگری نیز داردکه به عنوان نمونه می توان به بهبود سیستم جونده وارتقاء وضعیت جسمی وروحی بیمار اشاره کرد.من در این تحقیق به برسی کاربرد فیزیک درعلم دندان پزشکی پرداخته ام زیرا در علم دندان پزشکی وارتودنسی فیزیک نقش فراوانی داد برای مثال برای بهبود شکل فک وزیبایی صورت پلاک هایی در دهان می گذارند که عملکرد آنها با توجه به قوانین فیزیک است ومن در این تحقیق به برسی این پلاک ها وچگونگی عملکرد آنها پرداخته ام.بخش دیگرتحقیق من بیومکانیک حرکت دندانها است که با توجه به قوانین فیزیکی صورت می گیرد وباتوجه به این حرکت ها است که دندانها وفک شکل زیبایی می گیرند.من برروی دندانهای خودم توسط تشخیص دکتر پلاک های گوناگونی قرارداده ام وبرایم جالب بود که دررابطه با کارهایی که پزشک معالجم برروی دندانهایم انجام داده وتغییرات چشم گیری که برروی فک صورتم انجام شده تحقیقی کنم واطلاعاتی بدست آورم وبه تمام کسانی که دچارمشکلات فکی ونامرتبی دندان هستند توصیه می کنم که حتما به پزشک مراجعه کرده وبه درمان مشکل خود بپردازند زیرا بعدا از تغییراتی که می کنند لذت خواهندبرد.مقاله حاضربا این هدف تدوین شده وامید است این تلاش مقبول نظر خوانندگان عزیز وگران قدرقرارگیرد.
بدنه اصلی:
بخش اول:کاربرد فیزیک در بیومکانیک حرکت دندان جهت تصحیح شکل دندان ها
بیومکانیک حرکت دندان
اعمال نیرو به تاج باعث می شود دندان جابجا شود.همین جابجایی مختصر دندان،سبب پیدایش مناطق کشش و فشار خواهد شد.اگر نیرو به مدت کافی به دندان اعمال شود،دندان حرکت خواهد کرد.بسته به نوع نیروی اعمال شده،دندان می تواند تیپ شود،بدنه ای حرکت نماید و یا اینکه حول محور طولیش بچرخد.بررسی اصول حاکم بر واکنش های بافتی طی درمان های ارتودنسی نشان می دهد که در تمامی حرکات ارتودنسی قوانین مشابهی حاکم است به این صورت که در سمت فشار،استخوان تحلیل و در سمت کشش،استخوان ایجاد می شود.
انواع حرکات دندانی
حرکت تیپینگ
اگر نیرویی به تاج دندان اعمال شود این نیرو باعث می شود دندان حول نقطه ی اتکاء خود،حرکت نماید.اگر تاج در یک جهت حرکت کند،آپکس در جهت مخالف جابجا خواهد شد.
زمانیکه دندان توسط دستگاه متحرک تیپ کی شود محورچرخش تقریبا در فاصله 40درصد طول ریشه ازآپکس قرار دارد.
حرکت بدنه ای
برای ایجاد حرکت بدنه ای،باید علاوه بر نیروی اولیه یک زوج نیرو نیز به دندان اعمال شود.بنابراین نمی توان با پلاک های متحرک دندان ها را به صورت بدنه ای حرکت داد.
برای حرکت بدنه ای،یک زوج نیرو لازم است وبرای این نوع حرکت دندانی دستگاه ثابت نیاز خواهد بود.
چرخش
برای ایجاد چرخش های کنترل شده،اعمال یک زوج نیرو به دندان لازم است.گاهی اوقات می توان با استفاده همزمان از دستگاه های متحرک با برخی اجزاء ثابت نظیر دستگاه ویپ نسبت به تصحیح چرخش دندان های قدامی اقدام نمود.
whipدستگاه
شامل یک بند روی نیش چرخیده می باشد وباسیم چهاردهم میلی متر ساخته می شود .در این حالت دندانی که به آن متصل است مجبور است از فرم سیم تبعیت کند ودرنتیجه دندان چرخش یافته تصحیح می گردد.
اینتروژن
اگر در یک پلاک ارتودنسی،بایت پلان تعبیه شود به دندان هایی که در تماس با آن هستند نیرو وارد می شود.مقدار اینتروژن واقعی که با دستگاه های متحرک به دست می آید ناچیز است.
بایت پلان قدامی سبب تقویت رویش دندانهای خلفی در جهت عمودی می شود.
حرکات ناخواسته ناشی از عدم استفاده اصولی از دستگاه های متحرک
همان طور که می دانیم وقتی به یک نقطه از سطح صاف نیرویی وارد می شود این نیرو به دو مؤلفه تجزیه می گردد:یکی عمود بر سطح و دیگری به موازات آن.اگر نیرو به یک سطح منحنی اعمال شود،این نیرو به دو مؤلفه که یکی عمود و دیگری موازی با خط مماس ترسیم شده در نقطه ی تماس خواهد بود تجزیه می شود.بنابراین مشخص می شود دندان همیشه در جهت نیروی اعمال شده حرکت نخواهد کرد.
در تقطه آ تماس فنر صحیح نیست و منجر به چرخش ناخواسته دندان خواهد شد ولی در نقطه ب فنر نسبت به دندان در موقعیت مناسبی قرارگرفته است.
واکنشهای بافتی نسبت به نیرو های ارتودنسی
پس از حرکت اولیه دندان،در داخل لیگامان پریودونت مناطق فشار وکشش ایجاد می شود.توزیع این مناطق به نوع حرکت بستگی دارد.اگر دندان تیپ شود،فشار درطول ریشه متفاوت می شود.در حرکت بدنه ای که با دستگاه های متحرک ساده قابل انجام نیست وتوزیع فشار درطول ریشه یکنواخت تراست.
در پاسخ به تغییر فشار ایجاد شده درلیگامان پریودونت،تغییرات بافتی رخ می دهد. ماهیت این تغییرات به تحت کشش ویا تحت فشار قرار گرفتن ناحیه ونیز افزایش موضعی فشار خون مویرگی بستگی خواهد داشت.به این صورت که اگر نیروهای اعمال شده تغییرات مختصری در جریان خون ناحیه ایجاد کنند اما جریان خون هنوز در مویرگ ها برقرار باشد،لیگامان پریودونت در سمت تحت کشش تکثیر می شود. باید یادآور شد که تغییرات بافتی صرفا به لیگامان پریودونت محدود نمی شود بلکه در داخل فضاهای استخوان و نیز در سطح خارجی آن هم رسوب و تحلیل استخوان رخ خواهد داد.اما اگر نیروی ارتودنسی آنقدر سنگین باشد که سبب بسته شدن مویرگ ها شود سلول های لیگامان پریودونت از بین می روند و منطقه ای که از لحاظ بافت شناسی فاقد ساختمان مشخص یا به عبارتی هیالینیزه است ایجاد خواهد شد.ماده هیالین همان بافت فشرده شده است.در این حالت تحلیل مستقیم استخوان از سطح،امکان پیذیر نخواهد بود.
نیروهای مورد استفاده در ایجاد حرکات دندانی
بدون شک درمورد حرکات ارتودنسی آستانه نیرویی وجود دارد که با کمتر از آن دندان حرکت نخواهد کرد.با این وجود حداقل در بیمارانی که تحت درمان با نیروهای مداوم هستند برای جلوگیری از ایجاد نواحی هیالینیزه در لیگامان پریودونت،نیروها حتی الامکان باید ملایم باشند.با آزمایشات تجربی ثابت شده است که برای ایجاد حرکات تیپینگ با حداقل میزان هیالینیزاسیون در یک دندان تک ریشه مقدار نیرو باید حدود 60-35 گرم باشد.به هر حال طی 3-2 هفته اول پس از شروع دندان ارتودنسی حتی می توان از مقادیر کمتر نیرو(حدود نصف مقادیر ذکر شده)استفاده کرد. محققین نشان داده اند در حرکت بدنه ای به علت اینکه توزیع فشار در سطح ریشه یکنواخت تر است،امکان پیشگیری از ایجاد هیالینیزه وجود دارد.به همین جهت نیروی مطلوب برای حرکت بدنه ای در حد 120-75 گرم می باشد.با توجه به اینکه امکان انجام یک حرکت چرخشی خالص و بدون تیپینگ وجود ندارد و در حرکات چرخشی نیزمثل تیپینگ مناطق تحت فشار ایجاد می شود،نیروی مناسب برای حرکات چرخشی همان 60-35 گرم می باشد.اما در اینتروژن چون نیرو در آپکس متمرکز می گردد نیرو باید خیلی سبک و حدود 20-10 گرم باشد.
سرعت حرکت دندان
سرعت حرکت دندان در بیماران متفاوت است اما بطور کلی حداقل یک میلیمتر حرکت در ماه مطلوب خواهد بود.اگر مقدار حرکت دندان ها کمتر از این حد باشد احتمال دارد پلاک غلط گذاشته شده باشد و یا اینکه طبق دستور دندانپزشک استفاده نشده باشد و یا مانعی بر سر راه حرکت دندان وجود داشته باشد.
بخش دوم:کاربرد فیزیک در اجزای فعال دستگاههای متحرک
اجزای فعال
امروزه انواع فنر،کمان وپیچ به عنوان اجزای فعال در دستگاههای متحرک مورد استفاده قرار می گیرند.اجزایی همچون فنرکاربرد وسیعتری در ارتودنسی دارند.استفاده از پیچ درمواردی ترجیح داده می شود که به حرکت تعدادی دندان که هم زمان در ایجاد گیر نقش دارند نیاز باشد.
فنرهای پاتالی که دراینجا به توضیح یک نمونه آن می پردازیم:
فینگراسپرینگ
این نوع فنربرای ایجاد حرکات لابیالی ویاحرکت دندانها روی قوس دندانی مورد استفاده قرار می گیرد.در محلی که فنر ازبیس پلیت خارج می شود یک حلقه تعبیه می شود،این کار سبب افزایش طول سیم ودر نتیجه افزایش انعطاف پذیری فنر خواهد شد.جهت ایجاد حداکثر انعطاف پذیری در فنر،حلقه باید درجهت مخالف موقعیت فنر نسبت به دندان باشد به گونه ای که وقتی دندان حرکت می کند،فنر بازشود.
آفنری که درهنگام بازشدن حلقه،نیرواعمال می کند موثرترازفنری است که با بسته شدن حلقه نیرواعمال می کندب
برای ایجاد حرکت لابیالی یا باکالی دندان باید از فینگراسپرینگ پله داراستفاده کرد.هنگام ساخت فنر،مسیرحرکت دندان تعیین شده ونقطه تماس مناسب آن فنرباسطح دندان روی کست علامت زده می شود؛سپس ازوسط تاج دندان خطی عمود برمسیرحرکت آن روی کست ترسیم می شود.این خط موقعیت صحیح حلقه را نشان خواهد داد.
فیلتراسپرینگ پله دارجهت حرکت لابیالی
حلقه فیلتراسپرینگ باید روی خطی که ازوسط تاج وعمود برمسیرحرکت دندان رسم شده قراربگیرد.
بازوی فنر بایدهمیشه مستقیم باشدمگر درحالتی که نقطه تماس مناسبی با سطح دندان ایجاد نشود(که این وضعیت اغلب حین عقب بردن نیش اتفاق می افتد).دراین حالت به منظورحرکت دندان درمسیرصحیح خود خم کردن بازوی فنرمجاز می باشد.احتمال دارد موقع درآوردن پلاک ازدهان فنربه دندان گیرکرده واز بیس پلیت فاصله بگیرد.دراین حالت علاوه براینکه تنظیم مجدد فنرمشکل است احتمال شکسته شدن آن نیزافزایش می یابد.
فنرهای باکالی که دراینجا به توضیح یک نمونه آن می پردازیم:
باکال کانین رترکتور
حرکت دندان های نیش به سمت دیستال وپالاتال معمولا بافنرهای باکالی انجام می شود زیرا این نوع حرکت بافنرهای پالاتالی به نحو مطلوب قابل انجام نیست.فنرهای باکالی برای بیمارایجاد ناراحتی می کند واین موضوع می تواند سبب عدم پذیرش آن توسط بیمار شود.ازطرفی چون فنرروی سطح شیب دارعمل می نماید،تمایل به سرخوردن درطول شیب خواهد داشت.بنابراین به اجبار وبه منظورافزایش ثبات فنرهای باکالی بایدآنها راازسیم هفت دهم میلیمتر ساخت وبه همین دلیل فنریت آنها ازفنرهای پاتالی به مراتب کمتر بوده ودرصورت فعال کردن مختصر آنها نیروی سنگینی تولید خواهد شد.
تنظیم
این فنر باید تنها به میزان یک میلی مترفعال شود درغیراین صورت،نیروی ایجاد شده سنگین خواهد بود.فعال کردن فنردرجهت دیستال،درناحیه حلقه وازطریق خم کردن بازوی قدامی فنر روی نوک گرد لوپ فرمرانجام خواهد شد.فعال سازی درجهت پالاتال نیزدربازوی قدامی وبلافاصله بعد ازحلقه انجام می گیرد.
پیچها
یک روش فرعی اعمال نیرو استفاده ازپیچ به عنوان بخش اصلی یک پلاک متحرک است.پیچ نیروی خودرا ازطریق آکریلی که بادندانها درتماس است انتقال خواهد داد.بیمارمعمولا پیچ رایک یادو باردرهفته باز می کند.بااینکه پیچ،نیروی سنگین ومتناوبی ایجادمی کند،ولی بااین حال درمواردخاصی استفاده ازپیچ بسیارمفیدخواهدبود. استفاده ازپیچ به مواقعی محدود می شود که نمی توانیم ازفنراستفاده کنیم.موقع استفاده ازپیچ ممکن است مشکلاتی ایجاد شود.بعضی ازپیچ ها وقتی تحت فشارزیاد قرارمی گیرند،دوباره بسته می شوند.ازطرفی اگربیمار پلاک رانپوشد نمی توان آن را دوباره در دهان نشاند،بنابراین درمان به تعویق می افتد.پیچها نیروی سنگین ومتناوب اعمال می کنند که باحرکت دندان این نیرو کاهش پیدا می کند.نیرویی این چنین سنگین تنها به این دلیل قابل قبول است که درهربار،فعال سازی فقط به میزان کم(کمترازدودهم میلیمتر)صورت می گیرد.بنابراین دندان درمحدوده لیگامان پریودنت حرکت کرده وهیالینیزاسیون گسترده ایجاد نخواهدشد.
آ)حالت بسته
ب)حالت باز
تنظیم
برای تنظیم پیچ به بیمار یک کلید داده می شود.بهتراست دربیس پلیت علامتی تعبیه شود که جهت بازشدن پیچ رانشان دهد.بازکردن پیچ به میزان یک چهارم دور درهفته سبب یک میلیمتر حرکت ماهیانه دندان خواهد شد.بیمار باید اطمینان پیدا کند که پس ازبازکردن پیچ،پلاک درسرجای اصلی خودمی نشیند.
بخش سوم:کاربرد فیزیک درارتوپدی فک وصورت
(Growth modification)تغییر رشد
به طور کلی سه روش برای اصلاح ناهنجاری های فکی وجود دارد:
1)تغییر رشد
2)استتار
3)جراحی فک
از سه روش فوق روش اول یعنی تغییر رشد تنها روشی است که برای بیماران در حال رشد استفاده می شود.به دلیل اینکه الگوی رشد صورت در سال های اولیه زندگی تثبیت می شود، احتمال اینکه ناهنجاری های فکی بدون درمان وبه صورت خودبخود تصیح شوند وجود ندارد. مشکل اصلی در تغییر رشد این است که مسیر رشد را تنها زمانی می توان تغییر دادکه کودک درحال رشد فعال باشد.به طور قطع هرچقدر میزان رشد باقی مانده بیشتر باشد،درمان تغییر رشد موفق تر خواهد بود.ازطرفی هرچقدر ازجهش رشدی دوران بلوغ بیشتر گذشته باشد،موفقیت این درمان کمتر می شود.این درمان با ایجاد تغییردرمسیر رشد صورت سبس می شود مشکل استخوانی با رشد بیشتر یک فک نسبت به فک دیگربرطرف شود.
(Maxillary Excess)بزرگی فک بالا
رشد بیش ازحدفک بالا در کودکان هم در جهت عمودی وهم در جهت قدامی_خلفی می باشد.رشد بیش از حد فک بالا چه در جهت عمودی باشد وچه در جهت افقی می تواند سبب پیدایش ناهنجاری شود.به طور مثال اگر رشد فک بالا درجهت عمودی بیش ازاندازه باشد،فک پایین درجهت عقربه های ساعت چرخیده و به این ترتیب صورت محدب تر خواهدشد.در بیمارانی که دچاربزرگی فک بالا هستند،هدف ازتغییر رشداین است که جلوی فک بالا گرفته شود تاپس از رشد فک پایین به سمت قدام،رابطه دو فک نسبت به یکدیگرطبیعی شود.در این موارد روش درمان مسلم،استفاده ازنیروی خارجی دهانی(هدگیر)خواهدبود.
بزرگی فک بالا در جهت قدامی_خلفی
هدگیر دستگاه خارجی دهانی است که می تواند به فک بالا درجهت خلفی نیرو وارد نماید وبه این ترتیب مقدار رشد فک بالا به سمت قدام را ازطریق تغییر الگوی رسوب استخوان در درزها کاهش دهد.وقتی هدگیراستفاده می شود،رشد فک بالا به سمت جلو متوقف شده ولی فک پایین به رشد طبیعی خود به سمت قدام ادامه می دهد وبه این ترتیب ناهنجاری برطرف می شود.باید توجه داشت برای اینکه استفاده ازهدگیر مؤثرواقع شود واقع شود باید فک پایین توانایی رشد درجهت طبیعی را داشته باشد.موقع استفاده ازهدگیرباید موقعیت عمودی فک بالاونیزموقعیت عمودی دندان های خلفی فک بالا اکستروژن پیدا کنند،این پدیده باعث می شود فک پایین درجهت عقربه های ساعت بچرخد وبه این ترتیب فک پایین بیشتر درجهت عمودی رشد پیدا می کند تادر جهت افقی ومشکل بیمار حل نخواهد شد.
بنابراین بیمارمناسب برای درمان با نیروی ارتوپدیک هدگیرباید شرایط زیر را داراباشد:
1)ناهنجاری رشدقدامی_خلفی یا عمودی بیش ازحد فک بالا
2)قدری بیرون زدگی دندانهای فک بالا
3)صورت باارتفاع عمودی نرمال یا کمی بلند
4)فک پایین پتانسیل ادامه رشد خودبخود داشته باشد
انواع هدگیر
به طور کلی دونوع هدگیربرای اعمال نیروی خارج دهانی به فک بالا وجود دارد:
face bow)هدگیر این نوع شایعترین نوع هدگیرمی باشد.این نوع هدگیراز دوسیم قطورمتصل بهم بنام کمان داخلی وخارجی تشکیل شده است.کمان خارجی برای اعمال کشش خارج دهانی وکمان داخلی برای اتصال به اجزاء داخل یا دستگاه متحرک داخل دهان می باشد.معمولا ازاین نوع هدگیر برای اهداف ارتوپدیک استفاده می شود.
(J_hook)هدگیر
نوع دوم هدگیربه صورت دو سیم ضخیم منحنی می باشد که انتهای آنها به شکل قلاب فرم داده شده است.قلابهای مذکوراغلب به قسمت قدامی بالا متصل می شوند.معمولا این نوع هدگیر را برای عقب بردن دندانهای نیش وثنا است استفاده می کنند.
اتصال خارج دهانی هدگیر
سه نوع اتصال خارج دهانی وجود دارد که برای هدگیر استفاده می شود:
High pull1)اتصال
یا اکسی پیتال که نیرویی در جهت خلفی به دندانها وفک بالا وارد خواهد کرد.اگر دراین حالت نقطه اتصال کاملا بالای پلان اکلوزال باشد بردار نیرویی فراهم می شود که نه تنها سبب تصحیح بزرگی فک بالا در جهت قدامی_خلفی می گردد بلکه سبب تصحیح رشد بیش ازحد فک بالا درجهت عمودی وارتفاع عمودی صورت نیز خواهد شد.
این هدگیر متصل به دندان مولراست.برای حرکت بدنه ای دندان،راستای اعمال نیرو(فلش ممتد)باید ازمرکزمقاومت بگذرد.این دستگاه دندان مولر را به خلف وبالا می کشد.ملاحظه نمایید که راستای اعمال نیرو توسط طول وموقعیت کمان خارجی تعیین می گردد؛به طوری که یک کمان خارجی بلند وبالا با یک کمان کوتاهترکه پایین تر قرار دارد،راستای نیروی مشابهی تولید می کنند.اگر طول وموقعیت کمان موجب شود که راستای نیرو به بالا یا پایین مرکز مقاومت اعمال شود (خطوط منقطع)،ضمن آنکه دندان به طرف عقب حرکت می کند به ترتیب ریشه یا تاج آن نیزدچار مشکل خواهد شد.
Neck strap(2
یا اتصال سرویکال.در این حالت چون نقطه اتصال معمولا زیرپلان اکلوزال واقع می شود،نیروی خارج دهانی درجهتی خلفی_تحتانی اعمال می گردد.این بردار هرچند ممکن است سبب تصحیح موقعیت قدامی_خلفی فک بالا شود اما امکان تشدید رشد عمودی بیش ازحد فک بالا نیز وجود دارد.
این دستگاه دندان مولررا به طرف پایین وخلف حرکت می دهد ودرنتیجه موجب اکستروژن این دندان می شود.توجه داشته باشید که کمان خارجی هدگیرسرویکال تقریبا همیشه از کمان خارجی هدگیراکسی پیتال بلندتراست.
Combination3)هدگیر
این نوع هدگیر ترکیب کلاه وتسمه گردنی می باشد.در این حالت جهت نیرو با تغییر نسبت نیروی وارده ازجانب هرجزء تغییر می کند.اگر هردو جزء نیروهای مساوی ایجاد کنند،نیروی برآیند هم برای دندان ها وهم برای فک بالا به طرف عقب ومختصری بالا خواهد بود.
نکته:هرچه میزان رشد عمودی بیشتر باشد جهت کشش نیرو بالاتر باشد وبرعکس.
در این هدگیر ترکیبی برآیند نیرو های دو هدگیر اکسی پیتال و سرویکال نوع حرکت دندان راتعیین می کنند(خط ممتد)که در این مثال به طرف عقب ومختصری بالاست.
دستگاهی برای کنترل رشد فک بالا درجهت قدامی_خلفی:
Thurowدستگاه
پلاکی است که برای اصلاح ناهنجاری با عامل بزرگی فک بالا استفاده می شود.شرایط ایده آل استفاده از این دستگاه مواقعی است که قوس بالا وپایین فاقد کرودینگ بوده وفک بالا به اندازه نیم کاسپید جلو تر قرارگرفته باشد.اثر این دستگاه روی رشد محدود کردن رشد فک بالا به سمت پایین وجلومی باشد.
بزرگی فک بالا در جهت عمودی:
دراین حالت معمولا فک پایین در جهت عقربه های ساعت دچار چرخش شده وارتفاع یک سوم تحتانی صورت افزایش یافته است.اگراندازه فک پایین طبیعی باشد چرخش سبب می شود که فک پایین در پلان قدامی-خلفی کمتر ازآنچه هست نشان دهد.این بیماران به علت چرخش فک پایین در جهت عقربه های ساعت تقریبا همیشه دارای مقداری رویش اضافی دندانهای خلفی می باشند.این بیماری سبب شیبدار شدن پلان فک پایین وپیدایش اختلاف زیاد بین ارتفاع قدامی وخلفی صورت می شود.
درمان ایده آل برای این قبیل بیماران آن است که جلوی تمامی رشد عمودی وقدامی_خلفی فک بالا گرفته شود تا فک پایین به جهت بالا وجلو چرخش پیدا نماید.دراین قبیل ازبیماری ها کلید موفقیت در درمان ممانعت ازرشد عمودی فک بالا وترغیب رشد فک پایین می باش
(Mandibular deficiency)کوچکی فک پایین
یکی دیگر از ناهنجاری های فکی کوچکی فک پایین است.دستگاه های فانکشنال رشد فک پایین راتحریک وافزایش می دهند.بنابراین دستگاه منتخب برای درمان کوچکی فک پایین دستگاه فانکشنال می باشد.
یک دستگاه فانکشنال تنها درصورتی موثراست که کودک همکاری خوبی داشته باشد وحداقل16ساعت در شبانه روز از آن استفاده نماید.
کم عرض بودن فک بالا:
کم عرض بودن اسکلتی فک بالا با گود وباریک بودن سقف کام مشخص می شود.برای درمان آن می توان درزمیانی کام را باز کرد که این کار موجب وسیع شدن سقف دهان وکف بینی می شود.
گسترش عرضی کام درمرحله دندانی شیری واوایل دوره دندانی مختلط نسبتا به راحتی انجام می شود.دراین کودکان باز کردن درزمیانی کام راحت بوده وبه نیروی کمی احتیاج دارد.برای این منظور می توان از سه روش استفاده کرد:
1)پلاک متحرک شکافدار دارای پیچ درخط وسط:این پلاکها باید گیر عالی داشته باشد ونیزسرعت گسترش ونیروی به کاررفته نباید زیاد باشد.همچنین همکاری عالی بیمار برای استفاده از دستگاه وباز کردن پیچ الزامی است.
2)لینگوال آرچ:این دستگاه ها معمولا کمتر از2پوند نیرو ایجاد می کنند وموجب ترکیبی از گسترش دندانی واستخوانی می شوند.اثرآنها دراین سن شبیه اثرگسترش آهسته کام درافرادبا سن بیشتراست.
(Jackscrew)3)دستگاه گسترش ثابت پیچ دار
مزیت این روش امکان اعمال نیروی زیاد درصورت لزوم است وهمچنین به علت حجم زیاد موجب قطع عادت مکیدن انگشت می شود.معایب این دستگاه حجم زیاد ومشکل تمیزکردن آن است.همچنین این دستگاه رامی توان به سرعت فعال کرد که درکودکان یک عیب محسوب می شودچون ممکن است سبب آسیب به ساختارصورت شود.
باافزایش سن درزمیانی کام به تدریج محکمتر می شود بااین حال دراکثرافراد امکان افزایش عرض فک بالا تاسنین 15تا18سالگی وجود دارد.دراواخردوره دندانی مختلط برای بازکردن شیارمیانی کام به یک دستگاه ثابت واعمال نیروبیشترنیازاست.
کوچکی فک بالا درجهت قدامی_خلفی وعمودی:
کوچکی فک بالا در جهت قدامی_خلفی وعمودی می تواند دربه وجود آمدن مال اکلوژن کلاس3 موثرباشد.اگرفک بالا کوچک ویاعقب ترباشد این اثرمستقیم است اما اگرفک بالابه صورت عمودی رشد نداشته باشد فک پایین به طرف بالا وجلوچرخیده ویک ظاهربیرون زده درفک پایین به وجود می آید که بیشتربه علت چرخش فک پایین است تا اندازه آن.
درمان کوچکی فک بالا،تحریک رشدآن به طرف پایین وقدام است تا بااضافه شدن استخوان دردرزهای خلفی_فوقانی ناحیه فک بالا باطول قوس فکی افزایش یابد.بهترین تغییرات اسکلتی درجهت رشدقدامی فک بالادر سنین 4تا8سالگی به دست می آید.
Face mask
یک روش تحریک رشد فک بالا به طرف پایین وقدام استفاده ازاین وسیله است.تکیه گاه این دستگاه ازپیشانی وچانه تعمین می شود ونیرو توسط الاستیکهایی که ازفیس ماسک به دستگاه متحرک فک بالا متصل می شوند تولید می گردد.دراین روش هم حرکت دندانی وهم جابجایی فک بالا به وجود می آید که درکودکان کمتراز8سال حرکت دندانی کمتروحرکت اسکلتی بیشترمی باشد.استفاده ازنیرو های خارج دهانی برای جلوآوردن فک بالا در کودکان 6تا8سال که دندان های مولراول دائمی آنها رویش کرده بهترین نتیجه را می دهد.کشش مورد نیازحدود1تا2پوند وجهت آن روبه پایین وجلومی باشد.بااستفاده ازفیس ماسک فک بالادرجهت قدام وپایین حرکت کرده وفک پایین به سمت پایین وعقب می چرخد.
(Mandibular Excess)بزرگی فک پایین
کودکانی که مال اکلوژن کلاس3 به علت رشد بیش ازحد فک پایین دارند خیلی مشکل درمان می شوند.درمان مؤثرجلوگیری ازرشد فک پایین تقریبا غیرممکن است.بنابراین تاثیرعمده دستگاههایی که برای درمان بزرگی فک پایین استفاده می شوند،چرخش فک پایین به طرف پایین وعقب خواهد بود که به قیمت درازشدن صورت،موجب نمود کمترفک پایین درجهت جلومی شود.
اکثراین بیماران درصورت شدید بودن مشکل درنهایت به جراحی نیاز پیدا می کنند.برای درمان دو روش دستگاه فانکشنال وچانه بند وجود داردکه هردو نتایج مشابهی دارند.
دستگاه های فانکشنال کلاس3
این دستگاهها جلو رشد فک پایین را نمی گیرند بلکه طوری طراحی شده اند که با کمک به رویش دندانهای خلفی بالا به طرف جلو وپایین وجلوگیری ازرویش دندانهای خلفی پایین،موجب چرخش فک پایین به طرف پایین وعقب می شوند.این دستگاه همچنین دندانهای قدامی فک بالا رابه طرف جلو ودندانهای قدامی فک پایین رابه طرف عقب متمایل کرده وبه این ترتیب موجب استتاراستخوانی موجود می شوند.
Chin cup
به طورکلی نیرویی که باجهت مخالف به فک پایین واردمی شود،می تواند رشدآن را متوقف نماید اما مطالعات،تفاوت کمی رادرابعاد فک پایین بین موارد درمان شده ودرمان نشده یافته اند.کارچانه بند تیلت دندانهای ثنایای فک پایین وتغییرجهت رشد فک پایین است که موجب چرخش آن به سمت پایین وخلف می شود.چانه بند باید طوری تنظیم شود که نیرویی حدود 16تا24 اونس به سر کندیل یا نیرویی قدری سبک تربه پایین کندیل وارد نماید.به بیمارآموزش داده می شود که برای مدت 14ساعت در روز ازدستگاه استفاده نماید.
نتیجه:
همان طور که در اساسنامه گفته شد فیزیک،علم زندگی وطبیعت است وجزئی ازآنها خوانده می شود که در تمام مسائل زندگی وعلوم کاربرد دارد واز جمله کاربرد آن در علم دندانپزشکی وارتودنسی است.برای مثال ، نیروها وعملکرد آن ها وتأثیرآن ها بر روی دندان هاکه موجب تغییر شکل دندان ها وهم چنین بهبود مشکلات فکی شده است.دراین مقاله به بررسی قوانین فیزیکی ونیرو ها در این علم پرداخته شده است که با توجه به آن می توان گفت فیزیک در علم دندانپزشکی وارتودونسی نقش زیادی دارد وتغییر شکل دندان ها واصلاح ناهنجاری های فکی با توجه به قوانین فیزیکی صورت می گیرد.
منابع:
کتاب مبانی ارتودونسی متحرک وارتوپدی فک وصورت
تألیف وترجمه:
دکتر طاهره جلالی_دکتر آرزو جهان بین_دکتر فرزانه احراری
گروه ارتودونسی دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد
چاپ:موسسه چاپ وانتشارات دانشگاه فردوسی مشهد
نوبت چاپ:چاپ اول،بهار1386، 1000نسخه
پیوست:
واژه نامه
آپکس:نوک ریشه دندان.
استتار:پوشاندن مشکل زمینه ای اسکلتی بیمار ازطریق کشیدن دندانهای بخصوص
اکستروژن:حرکت دادن دندان درجهت پلان اکلوزال
اکلوژن:نحوه جفت شدن دندانهای بالا وپایین
اینتروژن:حرکت دندانها درجهت آپیکالی
بایت پلان قدامی:اگرآکریل بیس پلیت درناحیه قدام ضخیم تر باشد بایت پلان قدامی نامیده می شود.
بایت پلان خلفی:اگراکریل روی سطح اکلوزال دندانهای خلفی رابپوشاند،بایت پلان خلفی نامیده می شود.
بیس پلیت:بدنه دستگاههای متحرک ارتودنسی بیس پلیت نام دارد.
تغییر رشد:روشی است برای اصلاح ناهنجاریهای فکی که فقط درکودکان درحال رشدکاربرد دارد.
تیپینگ:اعمال نیروی منفرد بر تاج یک دندان سبب چرخش آن حول نقطه ای که تقریبا دراواسط ریشه قرارداردمی شود.این نوع حرکت تیپینگ نامیده می شود.
تیلت:حرکت تاج دندان.
حرکت بدنه ای:حالتی است که موقعیت دندانها،الگوی اسکلتی غلط راجبران می کند.
دستگاههای فانکشنال:این دستگاهها نیروهای عضلات،رویش دندانها ورشد فکین رابرای تصحیح مال اکلوژن هدایت می کنند.
دوره دندانی مختلط:دوره ای است که درآن دندانهای شیری ودایمی باهم دردهان حضور دارند.
فیس بو:دستگاهی است فلزی که از2کمان داخلی وخارجی تشکیل شده وکمان داخلی در دهان وکمان خارجی به هدگیر متصل است.
فیس ماسک:دستگاهی است خارج دهانی که ازآن برای درمان کوچکی فک بالا استفاده می شود.
کست:ازجنس گچ وفرم مثبت از نسوج نرم وسخت داخل دهانی می باشد.
لیگامان پریودونت:رشته های فیروزه ای است که سمان رابه استخوان آلوئول متصل می کند.
مال اکلوژن کلاس3:نوعی ناهنجاری است که درآن دندانهای فک پایین،مزیالی ترازحالت طبیعی با دندانهای فک بالا جفت می شوند.
هدگیر:دستگاهی خارج دهانی است که می تواند به فک بالا درجهت خلفی نیرو وارد نماید وبه این ترتیب مقدار رشدفک بالارا به سمت قدام ازطریق تغییر الگوی رسوب استخوان در درزها کاهش دهد.