پاسخ : آموزش خط تـــحــریـــری
خوشنویسی یک نوع هنر هست و ازنظر فنی، توی هنر چیزی به عنوان «اصول»، حداقل به اون شکل که شما ازش در مورد «آموزش اصولی خط تحریری» صحبت می‌کنید، معنایی نداره و همه‌ی این توصیه‌ها جزوی از همون اصول هستند؛ یعنی هرهنری باظرافت‌های خاص خودش، استعدادها و گاهی فعالیت‌های خارج از کلاس و درس و کتاب می‌طلبه که باعث میشه به زیبایی برسه. توی کلاس‌های خوشنویسی یا به‌طور کلی، هروقت صحبت از خوشنویسی میشه، قبل ازهرچیز و بدون سخن از قوانین و الگوریتم‌های نوشتن، به مسائلی که علیرضا اشاره کرد می‌پردازن. یعنی اینکه چطور خودکار رو توی دست بگیرین، چطور برای پیشرفت خطتون صبر کنید و اینکه چطور اشتباهات خودتون رو تصحیح کنید. هنر حدومرز نداره و این مسئله توی تمام حیطه‌های هنری صدق می‌کنه. یعنی هیچکس شما رو وادار نمی‌کنه که گزاره‌ی 2+2=4 رو بپذیرید؛ شما می‌تونید 2+2=5 رو با شیوه‌های خلاقانه و از راه‌های مختلف به تصویر در بیارین و کسی هم از شما نمره کم نمی‌کنه. خوشنویسی (خصوصاً نستعلیق) توی این موارد، نسبت به هنرهای دیگه مثل موسیقی، نقاشی و سینما، خیلی محدودتر هست. اما اینکه چه راهی رو برای نوشتن انتخاب می‌کنید کاملاً تحت کنترل شماست. شیوه‌ای که من خودکار رو دردست می‌گیرم مضحکه! کسی رو ندیدم که اینطور خودکار رو دستش بگیره و خب این روش باعث میشه دستم بعد از چندخط نوشتن درد بگیره و سرعت کار پایین بیاد؛ اما خب با این وجود خطم در سطح قابل قبولی قرار داره و هیچوقت هم کسی
به‌خاطر شیوه‌ی گرفتن خودکار از نوشته‌ی من ایراد نمی‌گیره. بنابراین همه‌ی این‌ها، ازجمله روش صحیح دردست گرفتن خودکار یا پیشنهادهایی مبنی بر اینکه با دیدن یادبگیرین و پاره‌برداشت‌های خط خوش‌خط ها رو در نوشته‌ی خودتون دخیل کنید، پیشنهادهای مفیدی هستند که
لازم هست قبل از نوشتن از اون‌ها اطلاع داشته باشین؛ اما لزومی در بکارگیریشون نیست. شاید توانایی انجام اون‌ها رو نداشته باشین و شاید هم روشی که خودتون انتخاب می‌کنید بهتر از راه‌های معمول باشه.
هیچکس با نوشتن حروف الفبا خوشنویس نشده و از این به بعد هم نخواهد شد. یعنی یک‌باره نباید همه‌ی حروف رو بررسی کرد. فکر میکنم قدم به قدم روی هرحرف مانور بدیم بهتره.
(این نسخه هم بی‌اشکال نیست؛ اما سعی کردم به استاندارد‌ترین شیوه‌ی ممکن نوشته بشه.)
هرکدوم از این‌حرف‌ها، با توجه به نظم یا نثر بودن متن، جایگاهی که در متن دارند، حروف قبل و بعد، انواع اتصالی که انتخاب می‌کنیم و همچنین نکاتی که در مبحث ترکیب وجود داره، شکل متفاوتی به خود میگیرن. خب قطعاً شما نمی‌تونید اتصالات رو حدس بزنید؛ بنابراین بهترین راه آموختن شکل‌های حروف، دقت به نوشته‌های موجود به نستعلیق هست. به تابلوهای تبلیغاتی که به خط نستعلیق نوشته شدند، نوشته‌های نستعلیق روی سنگ‌قبر‌ها، متن‌های کتاب ادبیات که به نستعلیق هستند و ... دقت کنید. خیلی از ریزه‌کاری‌های خوشنویسی، زمانی که با وسیله‌ای غیر از خودکار و به خط درشت نوشته میشن، بیشتر خودنمایی می‌کنند و یادگیری اون‌ها آسون‌تر هست.
چند نکته‌ی کلی که پایه‌ی خط نستعلیق هستند و هیچوقت شامل استثنا نخواهند شد:
۱. هیچوقت نقطه‌هاتون رو به صورت خط یا دایره نکشید. نقطه‌ها باید همیشه نزدیک به هم، اما جدا و قابل تفکیک باشند.
۲. سرکش (سرکج) "ک" و "گ"، همیشه، همیشه و همیشه به ابتدای الفی که حرف "ک" یا "گ" رو تشکیل میده، حالا با هرظرافتی، میچسبه. سرکش رو جدا از حرف "ک" یا "گ" نکشید. البته این به این معنی نیست که نوشتن حرف رو با سرکش شروع کنید؛ بعد از نوشتن حرف، سرکش رو بکشید و به اون وصل کنید. ضمناً، درون حرف "ک" یا "گ"، برای پرکردن فضای خالی که روی این حرف وجود داره، یک حمزه (ء) یا "۶" کوچیک میذارن. این حرف نقش سرکش رو نداره و فقط جنبه‌ی ظاهری و زیباسازی رو ایفا می‌کنه.
۳. به هیچ‌عنوان در نوشته‌های معمولی، از شکل "هـ" دوچشم استفاده نکنید. "هـ" دوچشم فقط در نوشتن کشیده‌ها به کار می‌ره؛ چرا که در نوشته‌های عادی، "هـ" دوچشم سنگین هست و موجب نازیبایی متن میشه.
۴. تمام نوشته‌ها در خط نستعلیق، زمانی که نزولی هستند (از بالا به پایین نوشته میشن) به سمت چپ تمایل دارند و زمانی که صعودی هستند (از پایین به بالا نوشته میشن)، به سمت راست متمایل میشن. تحت هیچ‌شرایطی، این حالت تغییر نمی‌کنه و استثنایی هم وجود نداره. البته این به این معنی نیست که حروف رو به یک سمت بخوابونید؛ این تمایل به قدری جزئی هست که به سختی به چشم میاد.
۵. در نوشتن دندونه‌ها، همه‌ی دندونه‌ها باید یکدست و یک‌شکل باشن. به طور کلی، کلمات در خط نستعلیق با شیب حدودی 63درجه نوشته میشن؛ نه اینکه همیشه نقاله دستتون باشه و زاویه اندازه بگیرین! یک چیز تجربی هست که به مرور زمان دستتون میاد و اصطلاحاً قلق داره.
۶. همیشه یادتون باشه، هیچوقت نباید قلم بر روی کاغذ برگرده. اگر اشتباه نوشتید، خط بزنید و کلمه‌ی درست رو دوباره بنویسید. بازی کردن با خودکار روی کلمات، نه تنها اون‌ها رو تصحیح نمی‌کنه، بلکه ضخامتی به اون‌ها میده تا شکل غیرصحیحی که نوشته شدند، زشت‌تر و بیشتر به نظر بیاد. یادتون باشه که باید بنویسید؛ نه اینکه نقاشی کنید. [nb]به صورت کلی، من راجع به خط نستعلیق صحبت کردم. اینکه خط تحریری دقیقاً چه شیوه‌ای داره در نوشتن این چیزهارو نمیدونم و اطلاعاتی ندارم؛ چون اصولاً خط تحریری یک نوع زیبانویسی سریع و روزمره هست و ظرافت‌ها و ریزه‌کاری‌های نستعلیق رو از ساختارش حذف کرده.[/nb]
ضمناً سرمشق‌های دوترم مبتدی «انجمن خوشنویسان نوین» هم براتون قرار میدم. اون‌هایی که علاقه‌مند به تمرین نستعلیق ریز با خودکار هستند، می‌تونند این سرمشق‌ها رو دانلود کنند، پرینت بگیرند و بنویسند.
دانلود سرمشق‌های ترم اول
دانلود سرمشق‌های ترم دوم
راستی یه مسابقه‌ی خوشنویسی بود قبلنا؛ دیگه برگزار نمیشه؟ :د
