شطرنج

[امین]

در این تاپیک به بازی شطرنج و اخبار مرتبط بهش پرداخته میشه.

دو به شک بودم که در انجمن ورزش تاپیکش رو بزنم یا در انجمن معما و هوش، اما فکر می‌کنم این‌جا مناسب‌تر باشه. (به‌هرحال شطرنج نوعی ورزش فکری محسوب میشه. :‌دی)

---

فردا ۲۶ نوامبر ۲۰۲۱ نخستین بازی قهرمانی شطرنج جهان بین مگنوس کارلسن دارنده‌ی عنوان قهرمان، و یان نپومنیاشی (که تلفظ اسمش یه چالش برای شطرنج‌بازای دیگه بوده) چَلنجر و برنده‌ی مسابقات کاندیداتوری ۲۰۲۰ برگزار میشه.

۱۴ بازی کلاسیک برگزار میشه، فرمت هر بازی ۲ ساعت برای هر بازیکن تا حرکت چهلم و سپس تایم کنترل و فکر کنم ۶۰ دقیقه بعد از حرکت چهل تا شصت و بعدش ۳۰ دقیقه با ۲۰ ثانیه increment پس از حرکت شصتم. ممکنه دقیقاً اعدادی که گفتم صحیح نباشن اما تقریباً به همین شکل هست.

هرکس زودتر به امتیاز ۷.۵ برسه قهرمان شطرنج جهان خواهد شد. در صورت تساوی امتیازات، ۴ بازی رَپید ۳۰ دقیقه‌ای با increment بیست ثانیه‌ای برگزار میشه و اگر باز هم تساوی اتفاق افتاد، ۴ بازی بلیتز ۵ دقیقه‌ای بدون increment و اگر مجدداً مساوی موندن، یک بازی آرماگدون برگزار میشه که سیاه ۴ دقیقه زمان داره، سفید ۵ یا ۶ دقیقه، ولی سفید حتماً باید ببره تا برنده بشه. در صورت تساوی، سیاه برنده میشه. تا حرکت شصتم هم increment ای درکار نیست.

---

چند روز پیش هم علی‌رضا فیروزجا، شطرنج‌باز نابغه‌ی ایرانی که دیگه برای فرانسه بازی می‌کنه، از مرز ریتینگ ۲۸۰۰ عبور کرد و جوون‌ترین فردی شد که تونست این کارو انجام بده و رکورد کارلسن رو شکست. حدود یکی دو هفته قبل هم با برنده شدن در تورنمنت Grand Swiss موفق شد جواز راهیابی به مسابقات کاندیداتوری ۲۰۲۲ رو کسب کنه و با ۷ نفرِ دیگه برای به چالش کشیدنِ قهرمان ۲۰۲۱ (که در اصل باید ۲۰۲۰ مشخص میشد) رقابت کنه و شانس اینو داره که خودش تبدیل به جوون‌ترین قهرمان شطرنج جهان بشه و رکورد کاسپاروف رو بزنه.

 

[امین]

از طریق این و این لینک می‌تونید بازی‌ها رو زنده مشاهده کنید.

در حال حاضر وضعیت در نخستین بازی، مساوی متمایل به نفع نپوعه. باید ببینیم آیا کارلسن قادر هست ورق رو برگردونه یا دفاع مناسبی کنه یا خیر.

× آپدیت: بازی مساوی شد.

 

[امین]

اوووووف

از ساعت ۴ و نیم تا الان یعنی بیش از ۷ ساعتِ تمام بازی کردن و بالاخره پس از ۵ سال و بعد از ۱۹ تساویِ پی در پی، بالاخره شاهد یک پیروزی کلاسیک در مسابقات قهرمانی جهان بودیم!

مگنوس موفق شد از یک موقعیتِ مساوی، جوری grind کنه که ذره ذره بازی رو به برد بکشونه و بعد از ۱۳۵ فاکین حرکت نپو رو با وزیرش ببره!

این dedication و صبر و حوصله‌ی مگنوس مثال زدنیه و واسه همینم هست که هشت سال قهرمان بلامنازع شطرنج در جهانه.

امتیاز در حال حاضر ۳.۵ به ۲.۵ به نفع مگنوس هست و هنوز ۸ بازی باقی مونده. باید دید آیا نپو می‌تونه جبران کنه یا خیر.

+ این بازی، طولانی‌ترین بازی در تاریخ مسابقات قهرمانی جهان بود!

 

[امین]

هشتمین بازی هم با برد کارلسن به پایان رسید!

پوزیشن آخرش یه جوری شد که منم بودم نپو رو می‌بردم :‌)))) خود مگنوس باورش نمیشد که در یک بازی قهرمانی جهان چنین پوزیشنی خلق شه.

امتیاز در حال حاضر ۵ - ۳ به نفع مگنوسه. مگنوس ۲.۵ امتیاز فاصله داره تا دفاع از عنوان قهرمانی خودش و خیلی بعیده که یان بتونه کامبک بزنه.

 

[امین]

نهمین بازی هم کارلسن برد :‌))))) چیه این بشر

نپو بنده خدا مثلاً اومد موهاش رو کوتاه کرد تا اعلام کنه من با روحیه‌ای جدید برای انتقام اومدم، مهره‌ی سفید هم دارم، میرم که این بار ببرم، ولی با سفید باخت :‌)))

لامصب تعداد بازی‌ها هم ۱۴ تاست، یعنی اگه یکی هم پیدا بشه اون وسط مگنوس رو یک بار ببره، باید ۱۳ بازی رو هندل کنه باهاش که عملاً غیرممکنه :‌))

امتیاز در حال حاضر ۶ - ۳ ست و به نظرم مسابقات به آخرش رسیده.

+ چه سوالای احمقانه‌ای تو کنفرانس خبری می‌پرسن :‌))))))

 

[امین]

این چه وضعشه واقعاً؟
نپو بدترین چلنجر تاریخ شطرنج بود. احساس می‌کنم امروز هم از عمد یه حرکتی زد که ببازه تا دیگه فردا نیاد و آخر هفته برگرده خونه‌ش. :‌))
تایم باقی‌مونده‌ی دو بازیکن رو که نگاه می‌کنی، می‌بینی مگنوس ۲۰ دقیقه وقت براش باقی مونده، نپو بالای ۱ ساعت! همه‌ش هم میاد سریع یه حرکتی میده و میره بیرون از سالن نمی‌دونم کجا میره چیکار می‌کنه.
درک می‌کنم البته بازی در قهرمانی جهان اونم کلاسیک مقابل کارلسن خیلی سخت و فشارآوره ولی دیگه تا این حد وادادگی بی‌سابقه‌ست. بعد از بازی طاقت‌فرسای ششم عملاً نپو نابود شد و دیگه به یه ورش گرفت همه چیزو و فقط اومد از دوبی لذت ببره و بره روسیه.

+ و بله، مگنوس کارلسن دوباره قهرمان شطرنج جهان شد و از عنوانش دفاع کرد.
نکته‌ی جالب توجه اینه که یان نپومنیاشی تنها بازیکنی بود که رکورد مثبت مقابل کارلسن داشت (چهار برد و یک باخت که اکثرشون مال دوران نوجوونیشون بود) و حالا داره با پنج باخت برمی‌گرده وطنش :‌)))))

 

[امین]

کارلسن تو پادکست آخرش با سایت chess.com گفته این احتمالاً آخرین تورنمنت قهرمانیِ جهان باشه که توش شرکت کردم، مگر اینکه فیروزجا کاندیداتوریِ ۲۰۲۲ رو پیروز شه. یعنی هرکسی غیر از فیروزجا مسابقات کاندیداها رو ببره، مگنوس از عنوانش انصراف میده. دلیلش هم نداشتن انگیزه‌ی کافی عنوان کرده و اینکه این مسابقات دیگه براش جذابیت قبل رو ندارن و از فرمت فعلی هم راضی نیست و ترجیح میده خودِ قهرمان هم همراه با دیگران رقابت کنه.

یعنی جوری تِر بزنی که حریفت از دنیای شطرنج اعلام بازنشستگی کنه. :‌)))))))

 

[امین]

روز گذشته، پربیننده‌ترین بازی شطرنج در تاریخ برگزار شد!

در حالی که همین هفته‌ی پیش مسابقات قهرمانی جهان به اتمام رسید، مسابقه‌ای در گات تلنت اسپانیا بین Rey Enigma و یک مهمان ویژه، رکورددار شد.

ری انیگما یک شطرنج‌باز بی‌نام اسپانیاییه که به صورت رندوم با شطرنج‌بازای مختلف بازی می‌کنه و مهارت بالایی هم داره. در این برنامه، شرط گذاشته شد که یک مهمان ویژه میاد و اگر بتونه انیگما رو شکست بده، باید هویتش رو لو بده. انیگما می‌پذیره و اون مهمان، کسی نبود جز آناتولی کارپوف! قهرمان پیشین شطرنج و هم‌دوره‌ی کاسپاروف و فیشر و یکی از بهترین‌های تاریخ!

بازی بلیتز ۳ دقیقه‌ای بدون وقت اضافه بود و در نهایت کارپوف تموم مهره‌های انیگما رو زد و فقط شاهش باقی موند، اما وقتش به اتمام رسید و فرصت نکرد ماتش کنه و بنابراین بازی مساوی شد و انیگما قسر در رفت و همچنان به mystery بودنش ادامه داد.

 

[امین]

در چهار - پنج روز اخیر، مسابقات قهرمانی جهان رپید و بلیتز شطرنج در حال برگزاری بود و دیروز به اتمام رسید.
به این مسابقات در حالت کلی، قهرمانی شطرنج سرعتی میگن اما در دو بخش تشکیل شده؛ شطرنج سریع یا رپید که 15 دقیقه با 10 ثانیه incrememt عه، و شطرنج برق‌آسا یا بلیتز که 3 دقیقه با 2 ثانیه increment عه.

پدیدۀ مسابقات هم نودیربک عبدالستاروف هفده ساله بود که غول‌هایی مثل کارلسن و کاروانا و آرونیان رو در رپید شکست داد و مشترکاً با نپومنیاشی، کارلسن و کاروانا در جایگاه نخست ایستاد. برای تساوی‌شکن یا tiebreaker، فیده کار عجیب غریبی انجام داد و فقط برای نودیربک و نپو تای‌بریک برگزار کرد و برای مگنوس و فابی شانسی باقی نگذاشت در حالی که هر چهار نفر 9.5 امتیاز داشتن! این باعث اعتراض عدۀ زیادی شد و خود کارلسن هم طبق معمول شلنگ رو به سمت فیده گرفت و سرزنششون کرد که این چه قوانین مسخره‌ایه و یا برای همه تای‌بریک می‌گذاشتی یا هیچکس. ولی از حق نگذریم نودیربک شایسته‌ترین بود. مگنوس و فابی رو در طی مسابقات شکست داد و نپو رو هم در تای‌بریک برد.

در بخش بلیتز هم این اتفاقِ هم‌امتیاز شدنِ بیش از دو نفر مجدداً اتفاق افتاد و دودا، وشیه-لگراو و فیروزجا همگی 15 امتیاز داشتن، اما فیده بنا به محاسباتی، دودا و MVL رو وارد تای‌بریک کرد و به فیروزجا مدال برنز رسید. من فکر می‌کنم هر سه نفرشون شایستگی یکسانی داشتن (و از قبلش هم با هم بازی نکرده بودن که لااقل از head to head بشه ارزیابیشون کرد) و بهتر میشد اگر برای علیرضا هم حقی قائل می‌شدن. فیده باید دربارۀ قوانین تساوی‌شکنش تجدیدنظر کنه.

نکتۀ جالب این بخش هم این بود که پرهام مقصودلو، بهترین بازیکن فعلی ایران، موفق شده بود هر سه نفرشون رو شکست بده! ولی خب مقابل بقیه خوب عمل نکرد و با 12.5 امتیاز در ردۀ 26 ام قرار گرفت و مگنوس هم با عملکرد ضعیفش (نسبت به استاندارد خودش) که یکی از بدترین تورنمنت‌هاش رو داشت، با 13.5 امتیاز در جایگاه 11 ام ایستاد. هیکارو ناکامورا، بهترین بازیکن بلیتز هم وسط مسابقه به علت مثبت شدن تست کروناش از ادامۀ مسابقه انصراف داد و باید اشاره کنم هیکارو در بلیتز مدت زمان خیلی زیادیه که نباخته (تاریخ دقیقش رو حفظ نیستم، اما در همین حد بگم که در تورنمنت سن لوئیز امسال که قهرمان هم شد، کل مسابقه رو بدون باخت گذروند و در این تورنمنت هم 12 بازی رو بدون باخت سپری کرد و بازی آخرش مقابل دوبوف هم به علت غیبتش بابت کرونا، با اولین حرکت دوبوف باخت ثبت شد که حساب نمیشه دیگه :‌)) )

 

[امین]

این روزها که اخبار تجاوز روسیه به اکراین به کرّات شنیده میشه، نظرات برخی از چهره‌ها پیرامون این واقعه هم بولد میشه.

سرگئی کاریاکین، سوپراستادبزرگ که زاده‌ی اکراینه ولی از ۲۰۱۴ به روسیه پیوسته و از قوی‌ترین‌ها در شطرنجه و سابقه‌ی چلنجر بودن هم داره، حدود دو سه ماهه که خودشو منفورترین چهره در دنیای شطرنج کرده. :‌))

زمانی که مسابقات قهرمانی جهان بین کارلسن و نپو به پایان رسید، دو طرف، تیم پشتیبانیشون رو معرفی کردن. تیمی که براشون آنالیز می‌کرد و بهشون روحیه می‌داد و فلان. تیم مگنوس، شامل دنیل دوبوف، یکی از شطرنج‌بازان روسی میشد و تیم نپو (که خودش روسی بود) شامل کاریاکین. این باعث شد کاریاکین به دوبوف انگ وطن‌فروشی بزنه و بگه چرا رفتی به کارلسن که رقیب نپو بود و نپو هم روسی عه، کمک کردی؟ این عین خیانت به کشورته! در حالی که اولاً دوبوف سال‌هاست با کارلسن رفیقه و مدت‌هاست بهش کمک می‌کنه، ثانیاً این بازی، نبرد بین دو کشور که نبود. تازه دوبوف هم اگه نمی‌بود کارلسن باز هم نپو رو فیتیله‌پیچش می‌کرد. این حرف کاریاکین کمی بی‌معنا بود.

ماه گذشته هم که مسابقات تاتا استیل که از معتبرترین مسابقات کلاسیک شطرنجه در هلند برگزار شد و با قهرمانی کارلسن هم به اتمام رسید، کارلسن که قبلش اعلام کرده بود هدفش رسیدن به ریتینگ ۲۹۰۰ عه، کاریاکین با هشتگ «نه به ۲۹۰۰» وارد میدان شد تا نگذاره کارلسن امتیاز بگیره و البته با مهره‌ی سفید باهاش مساوی کرد که چندانم کار شاقی نبود. این حرکت عقده‌وارانه‌ی کاریاکین باعث شد تا بیش از پیش خودشو از چشم بندازه.

تا الان که تو توییتر، اومد و از تهاجم روسیه دفاع کرد و عملاً حکم بازنشستگی خودش رو امضا کرد؛ چون Norway Chess که همین الان دستور بن دائم کاریاکین از شرکت در مسابقاتش رو داد، فیده هم محرومیت‌هایی رو براش لحاظ کرد.

به نظرتون، صرف نظر از عقاید کاریاکین، این محرومیت‌ها به خاطر ابراز عقیده، حقش هست یا نه؟

 

[امین]

مفهومی به نام Zugzwang !​

مطلبی راجع به Zugzwang خوندم، خیلی برام جالب بود. اگرچه فقط درباره‌ی شطرنج نیست و به طور کلی میاد به بررسی مفهومش در نظریات بازی و endgame analysis می‌پردازه، اما چون خودم با این مفهوم به واسطه‌ی شطرنج آشنا شدم اول، گفتم براتون به اشتراک بگذارم و اگر حوصله‌ی خوندنش به انگلیسی رو ندارید ترجمه‌ش کنم.

زوگزونگ یا Zugzwang به وضعیتی در شطرنج یا هرگونه بازیِ turn-based گفته میشه که بازیکنی که نوبتشه، هرگونه حرکتی انجام بده به ضررش تموم میشه و آرزو می‌کرد کاش نوبتِ حریفش می‌بود. این اجبار برای حرکت در نوبتش، دقیقاً باعث باختنش میشه.

پوزیشن زیر در دومین بازی مسابقات کاندیداتوری ۱۹۷۱ بین بابی فیشر (سفید) و مارک تایمانوف روسی (سیاه) به دست اومده. نوبت سیاهه، اما سیاه تو زوگزونگه و می‌بازه؛ چرا؟

سفید یه فیل داره و سیاه هم یه اسب، هیچ‌کدوم از این مهره‌ها واسه برد کافی نیستن، اما سفید یه سرباز هم داره که می‌تونه خودشو برسونه به بالا و وزیر بشه. اگه این اتفاق بیفته سفید مثل آب خوردن می‌بره بازیو. پس سیاه وظیفه‌ی مشخصی داره، و اونم زدنِ سرباز سفیده، حتی اگه یه قیمتِ از دست رفتنِ اسبش بشه، چون باعث تساوی میشه و بهترین نتیجه‌ایه که سیاه می‌تونه کسب کنه در این وضعیت.
اولش به نظر می‌رسه اسب سیاه تو وضعیت مناسبی قرار داره، توسط شاه سیاه محافظت شده و خونه‌ی h7 رو تحت کنترل داره، که خونه‌ای هست که سرباز سفید باید ازش عبور کنه تا بتونه تبدیل بشه.
این‌جاست که زوگزونگ خودشو نشون میده! علی‌رغم میل تایمانوف که دلش می‌خواد اسبشو همون‌جایی که هست رو g5 نگه داره، در وضعیتی قرار گرفت که «مجبور» عه یا شاهشو ببره عقب، یا اسبشو تکون بده. اگه شاهو عقب ببره اسب به فنا میره و سرباز میره جلو، و اگه اسبو تکون بده و به تنها خونه‌ی امن ممکنش یعنی f3 ببره، سفید سربازشو می‌بره جلو. درسته، سیاه می‌تونه دوباره اسبشو برگردونه به g5 ، و مانع از این شه که فیشر سریعاً سربازشو پیش بندازه به h7، اما و اما ! فیشر می‌تونه یه waiting move انجام بده، و شاهشو بیاره به g6 . سیاه باز مجبوره حرکتی انجام بده و عین قبل، اگر شاهو تکون بده بازیو باخته، اگرم اسبو ببره f3، سرباز سفید میره h7 و بازم می‌بازه. این، قدرتِ زوگزونگ در شطرنجه.

فیشر بعد این بازی، بازم تایمانوف رو در بازی چهارم در یه زوگزونگِ پیچیده‌تری تو تله انداخت و بازی رو ۶-۰ برد، و در مراحل بعدی در نیمه نهایی مقابل بنت لارسن دانمارکی هم مجدداً با کسب پیروزی ۶-۰ راهی فینال شد تا حریف تیگران پتروسیان، قهرمان سابق شطرنج شه و در نهایت با برد ۶.۵ - ۲.۵ مقابل حریف گرجی‌ش، راهی مسابقات قهرمانی جهان در ۱۹۷۲ بشه تا بوریس اسپاسکی رو در «بازی قرن» شکست بده.

ادامه‌ی مطلبش در خصوص توضیح زوگزونگ در بازیِ Nim و Sim و پیتزا (!) عه که حوصله‌م نشد ترجمه‌شون کنم (و سرم هم وحشتناک درد می‌کرد) ؛ خودتون بخونیدش اگر خواستید، جالبه.

 

[امین]

مسابقات کاندیداتوری 2022 از امروز آغاز شد!

بالاخره پس از مدت‌های مدید و پس از برگزاری تمامی تورنمنت‌های کوالیفایر، 8 شرکت‌کنندۀ مسابقات کاندیداتوری مشخص شدند و امروز قراره در دور اولِ این رقابت‌ها باهم بازی کنند.

اسامی این شرکت‌کننده‌ها و نحوۀ گزینششون:
1- یان نپومنیاشی از روسیه | بازندۀ مسابقات قهرمانی جهان دورۀ قبل
2- یان کرژیشتوف دودا از لهستان | برندۀ جام جهانی شطرنج 2021
3- سرگئی کاریاکین از روسیه | نائب قهرمان جام جهانی شطرنج 2021 (محروم شد)
3- دینگ لیرن از چین | بالاترین ریتینگ بین کسانی که گزینش نشدند
4- علیرضا فیروزجا از فرانسه | برندۀ گرند سوئیس 2021
5- فابیانو کاروانا از ایالات متحده | نائب قهرمان گرند سوئیس 2021
6- هیکارو ناکامورا از ایالات متحده | برندۀ گرند پری 2022
7- ریچارد رپورت از مجارستان | نائب قهرمان گرند پری 2022
8- تیمور رجبوف از آذربایجان | منتخب توسط فیده

انتظار میره مسابقات تا 4 ژولای (13 تیر) ادامه داشته باشن. برندۀ این رقابت‌ها اوایل 2023 به مصاف کارلسن میره. اگر کارلسن تمایلی به شرکت و دفاع از عنوانش رو نداشته باشه، دو نفرِ اولِ این مسابقات با هم برای کسب عنوان قهرمانی وارد مسابقات قهرمانی جهان میشن.

 

[امین]

عملکرد علیرضا فیروزجا تا راند 11 اُم مسابقات کاندیداها:
11 بازی، فقط 1 برد! 4 باخت و 6 تساوی و قرارگیری در رتبۀ آخر، حاصل کارش تا بدین‌جای کار بود.
نپومنیاشی هم با 8 امتیاز (5 برد و 6 تساوی، بدون باخت) با قدرت در رتبۀ اول قرار داره و ظاهراً قراره ریمَچ داشته باشیم بین مگنوس و نپو. اومده انتقامِ سخت بگیره. خواهیم دید چه خواهد شد.

 

[امین]

یان نپومنیاشی برای دومین بارِ متوالی برنده‌ی تورنمنت کاندیداها شد!

​

در حالی که هنوز یک راند تا پایان مسابقات باقی مونده، نپو با یه تساوی مقابل رپورت، با ۹ امتیاز قهرمانی خودشو قطعی کرد.
تفاوتی که این دوره با تمامی دوره‌های قبل داره اینه که در این دوره احتمالاً رتبه‌ی دوم هم حائز اهمیت باشه! چون مگنوس بسیار محتمله که از دفاع از عنوانش امتناع کنه و در این صورت نفر دوم باید با نپو وارد مسابقات قهرمانی جهان بشه.
فعلاً تا این‌جای کار هیکارو ناکامورا با ۷.۵ امتیاز در رتبه‌ی ۲ قرار داره و بعد از اون دینگ لیرن با ۷ امتیاز در رتبه‌ی ۳. فردا روز تعیین‌کننده‌ای هست؛ چرا که این دو نفر با هم بازی دارن! برنده‌ش قطعاً دوم میشه، و اگه هم مساوی کنن ناکامورا نائب قهرمانیشو جشن می‌گیره. بقیه‌ی بازیکنا شانسی برای دوم شدن ندارن.

 

[امین]

فردا روز تعیین‌کننده‌ای هست؛ چرا که این دو نفر با هم بازی دارن! برنده‌ش قطعاً دوم میشه، و اگه هم مساوی کنن ناکامورا نائب قهرمانیشو جشن می‌گیره. بقیه‌ی بازیکنا شانسی برای دوم شدن ندارن.​

هیکاروی پرمدعا باخت و دینگ لیرن نائب قهرمان شد! :‌)) جالبه خودِ هیکارو چهارم شد و تیمور رجبوف ازش سبقت گرفت!
نپو هم کل تورنمنت رو بدون باخت پشتِ سر گذاشت.
فیروزجا هم در یک بازیِ انتقام‌جویانه و البته طولانی، موفق شد کاروانا رو با سیاه شکست بده و عملکرد فاجعه‌بارِ خودشو تسلی ببخشه و از تهِ جدول به رتبۀ ششم صعود کنه.

 

[امین]

بررسی یک Endgame خفن!​

می‌خوام بهتون یه Endgame Study نشون بدم تا هم به میزان اهمیت اندگیم در بازی‌ها و تأثیرش در کسب پیروزی پی ببرید و هم از عمیق بودن دنیای شطرنج لذت ببرید.

در این وضعیت مشخصاً سیاه مهره‌ی قوی‌تری در اختیار داره؛ یک رخ در برابر فقط یک سرباز! اما این سرباز معمولی‌ای نیست، چون فقط یک خونه تا وزیر شدن فاصله داره! معمولاً بازیای اندگیمی که رخ در برابر سربازن 99% موارد بازیکنی که رخ داره به سادگی می‌بره، اما در این وضعیت، این سفیده که می‌تونه بازیو ببره!

رخ سیاه شاه سفید رو کیش کرده و طبیعتاً نوبت سفیده تا شاهش رو از کیش دربیاره. به نظر شما، بهترین خونه‌ای که شاه سفید می‌تونه به اون‌جا بره کدوم خونه‌ست و چرا؟
خیلیامون ممکنه بگیم بهتره بره جلو (b7) تا مراقب سرباز باشه تا وقتی وزیر شد پشتیبان داشته باشه؛ اما رخ سیاه می‌تونه به d7 بره و سرباز رو pin کنه. در حرکت بعدی هم مهم نیست شاه سفید رو کجا ببریم، رخ سیاه سربازمون رو می‌زنه و بازی رو به تساوی می‌کشونه.

به تبع a7 هم خونۀ مناسبی برای شاه سفید نیست چون همون اتفاقات دوباره میفته. پس فقط می‌مونه 3 خونۀ پایینش یعنی a5 و b5 و c5. کدومش به نظرتون بازیو به سمت بُرد پیش می‌بره؟

اگه شاه سفید به a5 بره، بازیو باخته؛ چرا که در حرکت بعدی رخ سیاه بلافاصله به c6 میره و سرباز رو می‌زنه و شاه سفید هم هیچ کاری ازش برنمیاد و مات میشه. پس این بدترین حرکته.

اگه شاه سفید به c5 بره، به نظر میاد که حرکتش چندان بد نبوده چون هم جلوی شکار شدنِ سرباز رو گرفته هم اینکه رخ سیاه رو تهدید کرده و هم آماده‌ست تا سربازشو وزیر کنه؛

اما رخ سیاه به راحتی می‌تونه بره پایین (مثلاً d1) و وقتی سرباز به وزیر تبدیل شد، شاه سفید رو کیش کنه و وزیرشو در حرکت بعدی تصاحب کنه. اصطلاحاً skewer میشه.

ممکنه بگید خب مجبور نیستیم بلافاصله وزیر کنیم و می‌تونیم شاه سفید رو از سر راه برداریم و ببریم b6 ، اما باز هم رخ سیاه می‌تونه پشت سرباز قرار بگیره و خودشو فدا کنه تا بازیو به تساوی بکشونه.

پس بهترین حرکت برای شاه سفید، اینه که به b5 بره. رخ سیاه دیگه نمی‌تونه سربازو بگیره؛ اگر جلو بره، سرباز می‎‌زندش و وزیر میشه. اگر پشتِ سرباز بره، شاه سفید می‎‌زندش. پس مجبوره که دوباره ما رو کیش کنه.

حالا شاه سفید باید کجا بره؟ اگر شاه سفید به خونه‌های بالایی بره داستان قبل تکرار میشه؛ یعنی اگه به a6 بره، رخ سیاه میره c5 و سربازو با سکریفایس می‎‌زنه. اگر به b6 بره که برگشته سرِ جای اولش و هیچ تغییری حاصل نشده. اگرم به c6 بره، دوباره رخ سیاه میره عقب و skewer. پس باید بره به خونه‌های پایینی. اینکه کدوم خونۀ پایین برامون بهترینه هم ایده‌ش دوباره مثل همون ایده‌های خونه‌های بالاییه. اگر a4 رو انتخاب کنیم باختیم، اگر c4 رو انتخاب کنیم skewer میشه بنابراین b4 رو انتخاب می‌کنیم. رخ سیاه هم دوباره میاد پایین برای کیش دادن. مجدداً قصه تکرار میشه و شاه سفید باید بره b3 و رخ سیاه هم پابه‌پاش میاد d3.

این‌جا شاه سفید انتخاب دیگه‌ای جز اینکه بره c2 نداره چون سایر خونه‌ها توسط شاه سیاه و رخ سیاه محاصره شدن و خونه‌های بالا هم که فایده‌ای ندارن. و بعد اینکه شاه سفید به c2 رفت، رخ سیاه دیگه نمی‌تونه ترفند skewerش رو بزنه چون شاه سفید دیگه این اجازه رو نمیده و رخ سیاه صفحه کم اورد برای این کار. پس ظاهراً سفید دیگه بازیو برده و سربازش می‌تونه وزیر بشه و دیگه نگرانی‌ای بابت اینکه رخ سیاه کجا بره نداره.

این‌جا رخ سیاه می‌تونه آخرین ترفند خودشو پیاده کنه، و بره به d4. حالا ترفندش چی هست؟ اگه سرباز به وزیر تبدیل بشه، رخ سیاه به c4 میره و سفید رو کیش می‌کنه و عملاً یه fork ایجاد می‌کنه، وزیر سفید مجبوره رخ سیاه رو بزنه و اگه این کارو بکنه چی میشه؟ شاه سیاه حرکتی براش نمی‌مونه که انجام بده و بازی پات میشه! واو! از مواقع خیلی نادری هست که پروموشن به وزیر برامون گرون تموم میشه.

راه حل چی هست؟ به جای وزیر، ما هم رخ بیاریم! عه، خب در این شرایط که همه چیزمون مساویِ همه... or is it ؟! (Vsauce theme intensifies) خیر، شاه سیاه اون گوشه گیر افتاده و در خطر مات شدگی قرار داره. کافیه رخ سفید بره a8.

پس سیاه برای اینکه جلوی این حرکتو بگیره مجبوره رخشو ببره a4. خب، حالا چیکار میشه کرد؟ کمی باید فکر کرد ... .
کلید در دست شاه سفیده. اگر بره به b3، کیش و ماتِ جدیدی رو با رخش (که میره c1) خلق می‌کنه که اجتناب‌ناپذیره و دیگه سیاه نمی‌تونه هیچ غلطی بکنه، رخِ فلک‌زده‌ش هم در معرض تهدید قرار می‌گیره. اگه رخشو نجات بده، سفید رخشو می‌بره c1 و done. اگرم شاهشو ببره b1، رخش به فنا میره. در هر دو صورت بازیو واگذار کرده.

 

[امین]

کارلسن از دفاع از عنوان قهرمانیش انصراف داد!

قهرمان بلامنازع شطرنج جهان پس از ۹ سال و کسب ۵ قهرمانی، عنوانش رو واگذار کرد و گفت به اندازه‌ی کافی برای دفاع از قهرمانیش انگیزه نداره و اگه ۵ش بشه ۶ براش تفاوتی نداره و از چیزی که کسب کرده تا الان حس رضایت داره.
بدین ترتیب، شاهد مسابقه‌ی قهرمانی جهان بین یان نپومنیاشی و دینگ لیرن خواهیم بود و اولین باریه که دیگه نام قهرمان جهان در شطرنج، چیزی به‌جز «مگنوس کارلسن» خواهد بود. گرچه این اتفاق باعث نمیشه تا مردم عنوان قوی‌ترین بازیکن حال حاضر رو به کس دیگه‌ای بدن و تو ذهنشون همواره کارلسن بهترین می‌مونه و قهرمانِ آینده باید مثل کارپوف که با انصراف فیشر قهرمان اعلام شد کلی تلاش کنه تا ثابت کنه لیاقت جایگاهی که به‌دست اورده رو داشته.

https://www.chess.com/news/view/magnus-carlsen-not-to-defend-chess-world-title

 

[امین]

علی‌رضا فیروزجا قهرمان تورنمنت رپید و بلیتز سنت‌لوئیز شد!

چند روز پیش مسابقات شطرنج سریع سنت‌لوئیز که بخشی از Grand Chess Tour 2022 هست به پایان رسید. در بخش رپید وشیه‌لاگراو و فیروزجا مشترکاً با کسبِ ۱۱ امتیاز از ۱۸ امتیازِ ممکن نفر اول شدند و در بخش بلیتز فیروزجا بدون حتی یک باخت و با کسب ۱۵ امتیاز از ۱۸ امتیاز نفر اول شد تا ثابت کنه بهترین شطرنج‌بازِ سریع حال حاضر دنیاست.

پس از پایان تورنمنت، ناکامورا و فیروزجا از مرز ریتینگ ۲۹۰۰ گذشتند و با اختلاف ۶ پوینت نفرات اول و دوم رنکینگ بلیتز فیده شدند. فیروزجا ۱۰۷ پوینت بدست اورد!

 

[امین]

آیا Hans Moke Niemann یک چیتر است؟

جریان‌سازِ این روزهای دنیای شطرنج بدونِ تردید هانس موکه نیمن هست. کسی که در سوپرتورنمنت سینکفیلد کاپ امسال که همین یکی دو هفتۀ اخیر برگزار شده، موفق شد مگنوس کارلسن رو در یک بازیِ کلاسیکال با مهرۀ سیاه (!) شکست بده. این درحالیه که مگنوس بیش از 50 بازی کلاسیک نباخته بود و در تلاش بود تا خودش رو به ریتینگ 2900 برسونه و هانس هنوز به 2700 هم نرسیده بود، و روندِ بازی هم به گونه‌ای پیش رفت که عملاً مگنوس آچمز شده بود و هیچ شانسی نداشت. چند وقت قبلش هم در FTX Crypto Cup هانس مگنوس رو در یک بازیِ رپید آنلاین با سیاه شکست داد و وقتی خبرنگار بعد از بازی ازش راجع به بازیش پرسید، پاسخ داد Chess speaks for itself و بی هیچ حرفِ دیگه‌ای وسطِ سوال پرسیدنِ خبرنگار رفت. این، آغازِ بیف بین مگنوس و هانس بود.

البته هانس در اون تورنمنت 0 امتیاز کسب کرد و جمله‌ی مشهورش هم سوژه شد :‌)) اما بردش مقابل مگنوس اونم آن‌بورد کلاسیکال بود که داستان شد. مگنوس بعد از شکست، فرداش توییت کرد که از تورنمنت سینکفیلد انصراف داده و یه کلیپ هم از خوزه مورینیو گذاشت که مورینیو میگه "اگر حرفی بزنم، به دردسر خواهم افتاد." این اولین بار در کل زندگیِ مگنوس بود که از یک تورنمنت به این شکل انصراف میده! قبلاً هم سابقه‌ی باختن داشت اما همیشه خودش رو سرزنش می‌کرد ولی این بار واکنشش متفاوت بود.

https://twitter.com/x/status/1566848734616555523

این خبر مثل بمب ترکید و همۀ نگاه‌ها معطوف به این شد که احتمالاً هانس یک چیتره و البته قبلاً هم سابقۀ چیت آنلاین داشته و اکانتش توسط چِس دات کام بن شده بود و هیکارو هم قبلاً اونو به تقلب کردن متهم کرده بود. اما خب مدرک محکمه‌پسندی دالِ بر تقلبش مقابل مگنوس اونم آن‌بورد و در یک تورنمنت مهم و معتبر پیدا نشد.
ازش در راند بعدی، بعد از بازی مقابل فیروزجا مصاحبه کردن، و ازش خواستن بازی رو آنالیز کنه. نحوۀ آنالیز کردنش عجیب بود و باعث شد هیکارو که مصاحبه رو می‌دید مشکوک شه و تأکید کنه که همیشه به هانس تردید داشته. ضمن اینکه هانس گفته خوش‌اقبال بوده که تونسته برای حرکتِ عجیبِ g3 در اوپنینگِ مگنوس خودش رو از صبح آماده کنه، درحالی که مگنوس تا به حال هرگز چنین حرکتی در اوپنینگش نداشته و معلوم نیست هانس از کجا چنین چیزی به ذهنش رسیده تا روش کار کنه!

هجمه‌ها علیه نیمن شدت گرفت. خیلیا معتقد بودن innocent until proven guilty. خیلیا هم برعکسش عقیده داشتن متقلبه اما هنوز لو نرفته و نمی‌دونیم چیکار می‌کنه :‌)) به هر حال این اتهامات باعث شد تا از راندهای بعدی، نیمن رو قبل از ورود به بازی به شدت بازرسی بدنی کنن و خودش هم به این اتهامات واکنش نشون داد و اعتراف کرد که در 12 سالگی و 16 سالگی چیت می‌کرد اما بعدش تمام وقتش رو صرف مطالعۀ شطرنج کرده و بابت گذشته‌ش شرمساره و می‌خواد که جبرانش کنه و الان تقلب نمی‌کنه و حتی حاضره لخت و در محفظۀ بسته به دور از سیگنال و الکتریسیتی آن‌بورد بازی کنه تا ثابت کنه بی‌گناهه. هنوز کسی نمی‌تونه به طور قطع هانس نیمن رو بابت اتهامش محکوم و یا تبرئه کنه. اگر اتهامش ثابت شه، تأسف‌برانگیز خواهد بود و جامعۀ شطرنج باید فکر اساسی‌ای برای جلوگیری از تقلب بکنه. اگر هم بی‌گناهیش ثابت شه، تمامی کسانی که بی‌دلیل محکومش کردن باید عذرخواهی کنن و البته فایده‌ای هم نخواهد داشت چون این حملات روی روح و روان هانس تأثیرگذار بوده و اون پس از برد مقابل مگنوس، دو تساوی و یک باخت رو تجربه کرد و صدر تورنمنت رو به وزلی سو داد.

 

[امین]

علی‌رضا فیروزجا قهرمان تورنمنت رپید و بلیتز سنت‌لوئیز شد!

کمتر از دو هفته از قهرمانیش در این تورنمنت، فیروزجا موفق شد out of nowhere قهرمانِ Sinquefield Cup هم بشه!
در شروع تورنمنت که در راند دوم به نپو باخته بود، سه برد مقابل آرونیان، ممدیاروف و وزلی سو باعث شد کامبک بزنه و البته کمی خوش‌شانس بود در راند آخر نپو مقابل نیمن بردِ مسلّم رو با تساوی عوض کرد :‌)) امتیاز نپو و علی‌رضا برابر شد و حتی نپو تساوی‌شکنِ بهتری داشت، ولی مطابق قوانین تورنمنت باید 2 بازیِ رپید برای مشخص شدنِ قهرمان برگزار شه و در این دو بازی فیروزجا با یه تساوی و یه برد مقابل نپو، کاپ رو از آنِ خودش کرد و علاوه بر سینکفیلد کاپ، برندۀ گرند چِس تور 2022 هم شد.