آرایه پیدا کنیم

[mahshid_f]

خب من هرچی گشتم چنین تاپیکی پیدا نکردم، اگر تکراریه، اطلاع بدین!

من اخیرا یه سری آرایه های جدیدی یاد گرفتم که برام جالب بودن!

به نظرم خوبه که مثلا اینجا بیایم آرایه هایی که بلدیم رو بگیم، مثال براشون بزنیم،

اگر آرایه شعری رو نمیدونیم، بپرسیم و اینا...

لیست آرایه ها :

لفظی:
۱. واج آرایی
۲. سجع
۳. ترصیع
۴. جناس

معنوی:
۱. مراعات النظیر
۲. تضاد
۳. پارادوکس
۴. لف‌ونشر
۵. تلمیح
۶. تضمین
۷. اغراق
۸. حسن تعلیل
۹. ضرب المثل
۱۰. اسلوب معادله
۱۱. ایهام
۱۲. تشبیه
۱۳. استعاره
۱۴. مجاز
۱۵. کنایه
۱۶. تشخیص
۱۷. حس آمیزی

 

[N.M]

پاسخ : آرایه پیدا کنیم!!

خـوبه ، راضیم خـُب ، من که خیلی آرایه ای نمیشناسـم . همون تشبیه و تلمیح و مراعات نظیر و واج آرایی ... حالا شاید یکی دو تا بیشتر !
که فک کنم همه بشناسن و لازم نباشه توضیح بدم .
مهشـید (و بقیه ) ، معرفی کنین هر آرایه ی دیگه ایُ که میشناسین !

× مرسی محمّد بخاطرِ این لینکِ ویکی پدیا :)

 

[Admin2]

پاسخ : آرایه پیدا کنیم!!

آرایه‌ها یک تعداد خاص بیشتر نیستند و یاد گرفتنشون سخت نیست. به نظرم بهتره اینجا شعر بیاریم و آرایه هاش رو بگیم. مخصوصا شعرهایی که آرایه‌هاشون سخته.

 

[foolproof]

پاسخ : آرایه پیدا کنیم!!

از بین آرایه هایی که من بلدم فقط اشتقاقو ننوشته بودی! :)

 

[sk1v]

پاسخ : آرایه پیدا کنیم!!

عارضم بحضورتون که این آرایه ها به این خلاصگی هم نیستن!
همینایی که نوشتین کلی توضیح و انواع و فروع دارن و خیلیا رو هم ننوشتین مثل
جمع و تفریق و تقسیم و ترکیباتشون، ملمع ،متلون، رد العجز علی الصدر و بالعکس، مدح شبیه بذم و بالعکس و.....

 

[N.M]

پاسخ : آرایه پیدا کنیم!!

از بین آرایه هایی که من بلدم فقط اشتقاقو ننوشته بودی! :)

عارضم بحضورتون که این آرایه ها به این خلاصگی هم نیستن!
همینایی که نوشتین کلی توضیح و انواع و فروع دارن و خیلیا رو هم ننوشتین مثل
جمع و تفریق و تقسیم و ترکیباتشون، ملمع ،متلون، رد العجز علی الصدر و بالعکس، مدح شبیه بذم و بالعکس و.....

اگه میشـه اینارم یه توضیح مختصر بدین ، بعدش با مثال بریم جلو بهتره ! بهتر میشناسیم ...

 

[sayna]

پاسخ : آرایه پیدا کنیم!!

میشه من ایهام ُ مثال بزنم ؟
من ایهام خیلی دوست دارم خو
خب ویکی پدیا که میگـه :

ایهام آوردن واژه‌ای است با حداقل دو معنی که یکی نزدیک به ذهن و دیگری دور از ذهن باشد. مقصود شاعر گاه معنی دور و گاه هر دو معنی است. در ایهام، واژه یا عبارت به گونه‌ای است که ذهن بر سر دوراهی قرار می‌گیرد و نمی‌تواند در یک لحظه یکی از دو معنی را انتخاب کند.

این انتخاب، کاری آسان نیست و این حالت روانی عموماً باعث التذاذ ادبی می‌شود. زمانی خواننده می‌تواند آرایه ایهام را دریابد که از معانی مختلف واژه‌ها و عبارات آگاه باشد.

خب دیگه درکش آسونـه ، به عبارتی بیان ِ یه مفهوم به صورت دو پهلو [nb]البته همیشه دو تا معنی نداره ها ، بیشتر از دو تا هم میشه [/nb]

چند تا مثال :
ارغوان جام عقیقی به سمـن خواهـد داد / چشـم نرگس به شقایق نگران خواهد شـد .
نگران دو تا معنا می تونه داشـته باشـه : دلواپس - نگر+آن ( در حال نگاه کردن )

دیشب صدای ِ تیشه از بیستون نیامد / شایـد به خواب شیرین فرهاد رفته باشـد ...
خواب ِ شیرین دو تا معنا داره : خواب ِ دلپذیر و لذت بخش - خواب ِ شخص شیرین ( معشوق فرهاد )

چنین که صومعه آلوده شـد ز خون دلم / گَرَم به باده بشـویید حق به دست ِ شـماسـت ..
یه نکـته : به باده بشویید یعنی وقت ِ مرگ برای ِ غسل با باده من رو بشویید .
حق به دست شماست دو تا معنا داره : حق با شمـاسـت ، کار شـما درسـته و ... - من حقّم ( یعنی حق با منه ) که دست ِ شمائم ( که دارین منو میشورید )

به بوی ِ نافه‌ای کاخر صبازان طره بگشایـد / ز تاب جعد مشکینش چه خون افتاد در دل ها
خب ما سر ِ این خیلی بحث کردیم نتیجه :
خون افتادن در دل یک معناش همون رنج کشیـدن و زجر و خون دل خوردنه ،
امـا معـنی دیگه‌ش ، همون طور که می دونیـم مشک ماده‌‌ی خوش بویی هست توی ِ ناف ِ آهو! برای ِ گرفتن مشک بایـد اون قسمـت از شکمش رو پاره کنن تا این ماده بیرون بیـاد ! حالا یه بار دیگـه به مصرع دوم نگاه کنید :
ز تاب ِ جعد ِ مُشکینش ، چـه خون افتاد در دل ها ...

 

[mahshid_f]

پاسخ : آرایه پیدا کنیم!!

خب یه آرایه ای هست، همین رد الصدر الی العجز و اینا...
کلا چیزای زیادین
اول این که هر بیت شعر، از چهار بخش اصلی (چهار کلمه اصلی) تشکیل شده. قسمت اول ِ مصراع اول رو میگیم: صدر، قسمت دوم مصراع اول: عروض، قسمت اول مصراع دوم: ابتدا، قسمت دوم مصراع دوم: عَجُز.
حالا اگر توی یک بیت، مثلا کلمه ی صدر با عجز یکی باشه، میگیم آرایه ی رد الصدر الی العجز. اگر عجز یک بیت و صدر بیت بعدیش با هم یکی باشن، میشه رد العجز الی الصدر با اون یکی قاطی نکنین، برعکسه کلا همشون همین جورین! هی میشه رد الـ (یه چیزی) الی الـ (یه چیز دیگه!)
*حالا اگر یه غزل، همین جوری پشت سر هم، رد العجز الی الصدر داشته باشه، میگیم آرایه ی «تشابه الاطراف».
*به همه ی این رد ... الی ... ، میگیم «تصدیر». (اینو مطمئن نیستم.)
*از هیچکدومم، مثال بلد نیستم، اگر بلدید بگید

 

[sk1v]

پاسخ : آرایه پیدا کنیم!!

آقا با اجازه من هم یه چیزایی بگم
دو تا از زیرمجموعه های مشهور ایهام ، ایهام تناسب و ایهام تضادن
معنیشون واضحه دیگه ، یعنی کلمه دارای ایهام با یه کلمه دیگه تناسب یا تضاد داره
مثال برای اولی این بیت تو کتاب ادبیات سوم دبیرستان رو میشه گفت:
بشکن دل بینوای ما را ای عشق/ این ساز شکسته اش خوش آهنگتر است
که شکسته اینجا ایهام تناسب داره یکی بمعنی مشهور شکسته یعنی منکسر
یکی هم گوشه ای در موسیقی[nb]میگن شکسته مثل اینه[/nb](در آواز بیات ترک و همچنین دستگاه ماهور) که با ساز تناسب داره
ایهام تضاد هم مثل شعر رهی معیری که میگه:
سازد مرا سوزد مرا در آتش اندازد مرا/وز من رها سازد مرا بیگانه از خویشم کند
که خویش دو معنی داره یکی خود و یکی خویشاوند که در مععنای دوم با بیگانه متضاده
ردالصدر و اینا رم که مهشید خانوم گفت
آهان!آقا یه آرایه ای هست به اسم ذووجهین که من خیلی ازش خوشم میاد
این طوریه که دو معنی متضاد از شعر قابل برداشته مثلاً:
گفتم که یکی بوسه زنم بر دهنم /اندر دهنم بود که زد بر دهنم
حالا اینجا دو معنی قابل استنباطه یکی اینکه هنوز حرف شاعر تموم نشده
طرف مربوطه! ماچش کرده یکی دیگه که زده تو دهنش

 

[سعید الوند]

پاسخ : آرایه پیدا کنیم!!

یه مورد دیگه از ایهام، ایهام قرائته کسی در این مورد چیزی میدونه؟؟

 

[shekoofeh]

پاسخ : آرایه پیدا کنیم!!

یه مورد دیگه از ایهام، ایهام قرائته کسی در این مورد چیزی میدونه؟؟

ایهام قرائت فکر میکنم این باشه : یعنی شما یک کلمه رو می تونین دوجور بخونید ، و هر دفعه مفهوم عوض میشه. مثلا توی شعر اگر لحنتون ُ عوض کنین معنیم عوض میشه

الان مثال خوبی ازش پیدا نکردم ، اما تحقیق می کنم و مثالشو میگم.

 

[N.M]

پاسخ : آرایه پیدا کنیم!!

این میشه مثلاً ؟
مرجانِ لب لعل تو مرجان مرا قوت
یاقوت نهم نام لب لعل تو یا قوت
قربان وفاتم به وفاتم گذری کن
تا بوت مگر بشنوم از رخنه ی تابوت

 

[sk1v]

پاسخ : آرایه پیدا کنیم!!

فک نکنم نرگس خانوم
اینی که شما میگی مث که بهش میگن جناس مرکب !
اینی که سعید خان گفت و شکوفه خانوم یه توضیحاتی داد بنظرم سحر حلال باشه
که بهش دوگانه خوانی هم میگن
مشهورترین مثالش هم شاید این بیت حافظه:
آن کیست کز روی کرم با ما وفاداری کند
بر جای بدکاری چو من یک دم وفاداری کند

پ.ن: اون شعری که گفتین مال کی بود؟
پ.ن2: بچه ها نظرتون راجع به کسی که تاپیک میزنه و ده -دوازده روزه
که توش پست نداده چیه؟


در جواب پست پایین:
تو مصرع دوم شاعر بده رو میگه مث من یا خوبه رو؟
برجای بدکاری چو من، یک دم نکوکاری کند
بر جای بدکاری،چو من یک دم نکوکاری کند

میدونم اصفهان رفت ولی خب 4 روز رفت اصفهان قبلش چی؟
الانم که آنه!(و احتمالاً منو بصورت مجازی کتک خواهد زد! )

 

[N.M]

پاسخ : آرایه پیدا کنیم!!

مشهورترین مثالش هم شاید این بیت حافظه:
آن کیست کز روی کرم با ما وفاداری کند
بر جای بدکاری چو من یک دم وفاداری کند

پ.ن: اون شعری که گفتین مال کی بود؟
پ.ن2: بچه ها نظرتون راجع به کسی که تاپیک میزنه و ده -دوازده روزه
که توش پست نداده چیه؟

اینُ چجوری دونوع میشه خوند ؟

پ.ن : نمیدونم !!
پ.ن 2 : اصفهانه

 

[سعید الوند]

پاسخ : آرایه پیدا کنیم!!

خودم فکر کنم یکی پیدا کردم:
ملکا ذکر تو گویم که تو پاکی و خدایی نروم جز به همان ره که تو ام راه نمایی

 

[mahshid_f]

پاسخ : آرایه پیدا کنیم!!

پ.ن2: بچه ها نظرتون راجع به کسی که تاپیک میزنه و ده -دوازده روزه
که توش پست نداده چیه؟

چرا آدمو ترور شخصیتی میکنین خب؟


آقا من ایهام تبادرُ بگم؟

خب ایهام تبادر اینجوریه که یه کلمه ای رو دارین که اون کلمه، شما رو به یاد ِ یه چیز دیگه میندازه
و اون چیزی که یادش می افتید، با یه کلمه ی دیگه ای توی بیت، تناسب داره...
فقط یه مثال ازش بلدم
مثلا:
خود غریبی در جهان چون شمس نیست شمس ِ جان فرد است، او را امس نیست

اینجا کلمه ی «فرد» باید ما رو یاد ِ «فردا» بندازه و «فردا» با «امس» که یعنی «دیروز» ،
تناسب داره... (یادتون نیفتاد هم دیگه مشکل خودتونه، باید یادتون بیفته )
اسم ِ «تبادر» هم که معلومه، برای این میاریم که یاد ِ یه چیزی میفتیم!

 

[سعید الوند]

پاسخ : آرایه پیدا کنیم!!

خب حالا که یه دو هفته ای میشه کسی در مورد ایهام نظر نمیده؛ من میرم تو کار....

به روز نبرد آن یل ارجمند به شمشیر و خنجر به گرز و کمند
برید و درید و شکست و ببست یلان را سر و سینه و پا و دست

 

[N.M]

پاسخ : آرایه پیدا کنیم!!

خب حالا که یه دو هفته ای میشه کسی در مورد ایهام نظر نمیده؛ من میرم تو کار....

به روز نبرد آن یل ارجمند به شمشیر و خنجر به گرز و کمند
برید و درید و شکست و ببست یلان را سر و سینه و پا و دست

ایهامه این ؟؟

 

[backslash]

پاسخ : آرایه پیدا کنیم!!

ولی هیچ چیز به پای مبالغه ی فردوسی نمیرسه
شود کوه آهن چو دریای آب اگر بشنود نام افراسیاب

تو کتاب درسی ها هم بود و همه شنیدنش

 

[hiam jun]

پاسخ : آرایه پیدا کنیم!!

خب حالا که یه دو هفته ای میشه کسی در مورد ایهام نظر نمیده؛ من میرم تو کار....

به روز نبرد آن یل ارجمند به شمشیر و خنجر به گرز و کمند
برید و درید و شکست و ببست یلان را سر و سینه و پا و دست

این که ایهام نداره!
اسم آرایش لف و نشر مرتبه.