انقراض انبوه حیوانات؛ پدیده ای که بشر را تهدید می کند نویسنده: سینا علی نژاد / بی بی سی، واشنگتن / فرستنده: حمید رضا تکثر زیستی امروز زمین محصول ۳.۵ میلیارد سال آزمون و خطای تکاملی است. اما محققان می گویند که این تنوع غنی زیستی به نقطه حساسی رسیده و اکنون به سرعت درحال از میان رفتن است. یک تیم بین المللی از محققان می گوید دلایل قوی هست که فعالیت انسانی عامل نابودی سریع تکثر زیستی است. به گفته آنها ابعاد این روند چنان بزرگ است که ما احتمالا شاهد نخستین روزهای ششمین انقراض انبوه تاریخ زمین هستیم. براساس این یافته ها که در نشریه ساینس آمده از سال ۱۵۰۰ میلادی تاکنون بیش از ۳۲۰ مهره دار ساکن خشکی ها منقرض شده اند. به علاوه مهمتر اینکه جمعیت کلیه گونه های باقی مانده به طور میانگین شاهد افتی ۲۵ درصدی در شمار آنها بوده است. هیلاری یانگ از دپارتمان اکولوژی، تکامل و زیست شناسی دریایی دانشگاه کالیفرنیا در سانتا باربارا که در مطالعه شرکت داشته در مصاحبه ای به سوالات بی بی سی در این مورد پاسخ داد: خانم یانگ یافته های اصلی مطالعه شما چه بوده؟ ما وضعیت حیوانات زمین را مرور کردیم و دریافتیم که شمارشان به طور فاجعه باری درحال افت است. سالانه ۱۱ هزار تا ۵۸ هزار گونه منقرض می شوند و از بین می روند اما علاوه بر آن جمعیت گونه هایی که رایج هستند هم به شدت افت می کند. ما دریافتیم که ۲۵ درصد میزان گونه های رایج مهره داران و ۴۵ درصد بی مهره گان افت کرده. مثلا حشرات سخت پوست جملگی در گردش طبیعت نقش و وظایف زیادی دارند. ما متوجه شدیم که این افت جمعیت پیامدهای گسترده ای برای سلامت انسان و فواید اکوسیستم هایی که انسان به آنها وابسته است دارد. در این مطالعه می گویید که روند نابودی پوشش گیاهی و جانوان همه جا در اطراف ما اتفاق می افتد. می شود مثال بزنید؟ همه مردم از نابودی حیوانات بزرگ در خشکی آگاهند حیواناتی که وجودشان عادی بوده، مثل بوفالوی آمریکایی یا فیل آفریقایی این گونه ها درحال افت هستند اما مطالعه ما نشان داد که ما همچنین درحال از دست دادن پروانه ها مثل پروانه های مونارک در آمریکا هستیم که زمانی در شمار عظیم مهاجرت می کردند و حالا کم شده اند. حشرات سخت پوست در سراسر جهان که کارشان پردازش پس مانده ها در محیط زیست بود درحال کاهش شدید هستند بنابراین هرجا را که نگاه می کنیم گونه ها درحال ناپدید شدن هستند. شما ادعا کرده اید که ما شاهد ششمین انقراض انبوه موجودات در تاریخ زمین هستیم. مطالعات دیگر هم این ادعای شما را تایید می کند؟ فکر می کنم در مورد اینکه اکنون شاهد انقراض انبوه ششم هستیم دارد اجماع به وجود می آید. پنج انقراض انبوه قبلی تاریخ ما جملگی با تکیه بر ابعاد نابودی گونه ها و سرعت نابودی آنها اندازه گیری شده و وقتی روند امروزی نابودی گونه ها را با رکوردهای قبلی مقایسه می کنیم می بینم که روند کنونی کاملا با پنج انقراض انبوه قبلی همخوانی دارد و فکر می کنم در مورد این مساله دارد اتفاق نظر حاصل می شود. ما انسان ها تا چه حد مسئول این وضع هستیم؟ فکر می کنم خیلی روشن است که ما انسان ها مسول این وضع هستیم. می دانید که پنج انقراض انبوه قبلی ناشی از پدیده هایی مثل برخورد سیارک ها به زمین یا در اثر فعالیت شدید آتشفشانی بود، پدیده هایی که این بار در انقراض نقشی ندارند و معلوم است که روند کنونی ناشی از فعالیت انسان است بنابراین این اولین بار در تاریخ زمین است که یک گونه عامل انقراض انبوه سایر موجودات است. نتیجه و عواقب این نابودی برای بشر چه خواهد بود؟ یکی از مسایلی که ما در مطالعه خود اشاره کرده ایم این است که این روند در واقع به خاطر الگوهای مصرفی بشر است، همه عوامل اصلی انقراض مثل تغییر نحوه استفاده از زمین، تغییرات آب و هوایی، بهره برداری مستقیم از حیوانات همگی ناشی از مصرف است بنابراین یکی از کارهای خیلی ساده ای که می توانیم انجام دهیم این است که کمتر مصرف کنیم. به این شکل می توانیم اثر زیست محیطی مان را کم کنیم. فعالیت های دیگری هم هست که می توان برای کاستن از اثر عوامل مستقیم روند انقرض انجام داد و نوع آن بستگی به هر فرد دارد، اینکه کجا هستید و در زندگی روزمره چه عادت هایی دارید. مثلا نخریدن محصولات حیوانی گونه هایی که شمارشان درحال کاهش است از کارهای مشخصی است که می شود انجام داد. اما این فقط شمار کوچکی از جمعیت را شامل می شود بنابراین پیام اصلی کاهش الگوی های مصرف خواهد بود. آنچه ما دریافتیم این است که تاثیر نابودی پوشش گیاهی و موجودات بر زندگی ما عمیق است. برای مثال انتقال گرده گیاهان توسط حشرات مسئول ۷۵ درصد تولید میوه جهان است بنابراین اگر حشرات از بین بروند منبع بزرگی از غذای جهان نابود خواهد شد. به همین ترتیب می دانیم که حیوانات برای کیفیت آب نقش حیاتی دارند و اگر حیواناتی که منابع آب را تمیز نگاه می دارند از دست بدهیم آب پاکیزه کمتری در دسترس خواهیم داشت.