بیایید عروض یاد بگیریم !

  • شروع کننده موضوع
  • #1

ninigooloo

کاربر جدید
ارسال‌ها
2
امتیاز
7
نام مرکز سمپاد
شهید بهشتی
شهر
بروجرد
مدال المپیاد
ادبی مقام قبولی!
به نام نامیش!
سلام،هیمشه شعر گفتنم از روی شهودم بوده!اگه یه جا سکته کنه،می فهمم.ولی نمی دونم دقیقاً او ضاع از چه قراره!
کی عروض بلده؟ کمک!
 

farshidGCD

لنگر انداخته
ارسال‌ها
3,747
امتیاز
7,916
نام مرکز سمپاد
شهید بهشتی
شهر
-
سال فارغ التحصیلی
91
دانشگاه
MMU
رشته دانشگاه
IBM - ID
می خواهم شاعر شوم!

خیلیا دوست دارن شعر بگن، اما نمیدونن چجوری!
نمی دونن از کجا شروع کنن، بعضیا تو همون مرحله اول موضوع میمونن، بعضیا تو کلمات گیر می کنن، بعضیا هم شعرو می گن اما شعری بی سر و ته و بی وزن!

نکته: این مطلب درباره شعر کلاسیک هست، من در مورد شعر نو اطلاعاتی ندارم و جزء مبحث عروض هم نیست!


خوب، اول: از کجا شروع کنیم؟
شعر قاعدتا باید الهامی باشه، یعنی موضوع یهو تو ذهن آدم میاد (به قول کامران هومن شعر باید خودش بیاد!) اما میشه هم گشت و یه موضوع پیدا کرد، متناسب با موضوع بهتره قالب انتخاب بشه (عاشقانه غزل، روایات مثنوی، فلسفی دو بیتی، طبیعت مسمط و...)

موضوع هم انتخاب شد، بعدش چی؟ آها! قالب (توضیح دادم) و کلمات:
کلمات باید صریح، با مفهوم و به نگارش معیار باشن (واسه یه شعر درست و حسابی، نه طنز و هزل)
مثلا میشه "مپندار خود را چو درّ گران" رو به کار برد، اما "نشو خودبپندار چو درّ گران" غلطه، چون اصل کلمه رو به هم زده

اما مهم ترین چیز، وزن شعره
واسه وزن معمولا همه سمعی عمل می کنن، یعنی همین که دو مصرع به گوش همسان رسیدن، می گن خوب حله دیگه! اینم شعر
در صورتی که اینطور نیست، راه و روش علمی داره، عروض!

واسه تعیین وزن عروضی یه شعر باید اول از همه هجا ها رو جدا کنیم (همون بخش کردن خودمون) و سپس کاربرد صامت/مصوت ها رو تعیین کنیم

بعد این که کلا 6 مصوت داریم: ــَــِـــُـ آ ای او (دقت کنید، A, E, OU)، بقیه حروف همه صامت هستن

تشدید ( ّ ) دو حرف حساب میشه، "ن" ساکن بعد از مصوت بلند حذف میشه، مصوت بلند 2 واج هست و مهم تر از همه: هر کلمه ای همونطور که خوانده/شنیده میشه محسوب میشه (چقدر "میشه"!!!) مثلا: خواهر = خاهر / اصلا = اصلن / حتما = حتمن

خوب حالا چند نوع هجا داریم؟ 3 نوع!

هجای کوتاه: یه صامت + یه مصوت، مثل: تو (تُ) ما (م ا)

هجای بلند: صامت + مصوت + صامت، مثل: پَر (پ َ ر) خر (خ َ ر)

و هجای کشیده: صامت + مصوت + صامت/صامت (صامت)، مثل: ساخت (س آ خ ت) یا کُشت (ک ُ ش ت)

(جهت اطلاع، هجای کوتاه با " ــــــ "، هجای بلند با " U " و هجای کشیده با " ــــU ")

باز اینجا یه نکته هست: هجای کشیده در هجا بندی، میشه 1 هجای بلند و 1 کوتاه

حالا کل اینا که چی؟ که این:
مثلا در بیت

نمی خواهم دگر پنهان کنم این حس بی تکرار
نمی خواهم که یک رویا شوی بر این دل بیمار​
از آرمان.ز (گرگ)​

اول شعر رو بخش می کنیم:

نِ|می|خا|هَم|دِ|گَر|پِن|هان|کُ|نَم|این|حِس|سِ|بی|تِک|رار

خوب اینجا داریم:

ــــ|ــــU|ــــU|ــــU|ــــ|ــــU|ــــU|ــــU|ــــ|ــــU|ــــU|ــــU|ــــ|ــــU|ــــU|ــــU

دقت کنید " ن " ساکن بعد از مصوت بلند در "هان" و "این" حذف شده، و مصرع دوم:

نِ|می|خا|هَم|کِ|یِک|روء|یا|شَ|وی|بَر|این|دِ|لِ|بی|مار

میشه

ــــ|ــــU|ــــU|ــــU|ــــ|ــــU|ــــU|ــــU|ــــ|ــــU|ــــU|ــــU|ــــ|ــــ|ــــU|ــــU

پس به دست اومد:

ــــ|ــــU|ــــU|ــــU|ــــ|ــــU|ــــU|ــــU|ــــ|ــــU|ــــU|ــــU|ــــ|ــــU|ــــU|ــــU
ــــ|ــــU|ــــU|ــــU|ــــ|ــــU|ــــU|ــــU|ــــ|ــــU|ــــU|ــــU|ــــ|ـــــــ|ــــU|ــــU

می بینید که دقیقا مثل همن، اما در قسمت آخر (بی و لِ) مشابه نیستن، چرا؟
چون از قاعده اختیارات شاعری استفاده شده که نوعی آرایه ادبی شعری هست، طبق این قاعده شعر می تونه با توجه به هم قافیه بودن و معنا، از دو واژه که در یک قسمت از لحاظ هجایی یکسان نیستند در شعرش استفاده کنه
بنابراین نتیجه حاصل میشه که این شعر حرفه ای سروده شده!

(دستم له شد :D)

این داستان ادامه دارد...
 

N.M

لنگر انداخته
ارسال‌ها
3,605
امتیاز
13,362
نام مرکز سمپاد
فرزانگان یک
شهر
تهران
مدال المپیاد
طلای دوره ۲۷ المپیاد ادبی
دانشگاه
دانشگاه تهران
رشته دانشگاه
ادبیات فارسی
پاسخ : می خواهم شاعر شوم!

1.شاعر شدن به این راحتیا نیست!درسته که اول باید اصولو یاد گرفت اما نصفش به غریزه ی ذاتیه که من ندارم!!

2.تو شعرِ نیمایی:همینظوری وزنو داریم اما لازم نیست که مثلا تو همه ی مصرعا،کامل وزنِ ــــ|ــــU|ــــU|ــــU|ــــ|ــــU|ــــU|ــــU|ــــ|ــــU|ــــU|ــــU|ــــ|ــــ|ــــU|ــــU رو رعایت کنیم و میتونیم تا یه جایییش نصفه بریم!اگه اشتباه نکنم!قافیه هم تو شعر نیمایی لازم نست حتما آخر بیت باشه!

3.شعر سپید:تو شعر سپید کلا وزن نداریم بلکه یه موسیقی باید داشته باشه!(توضیحش خیلی سخته!فکر میکنم بعدا میگم! :-?)

4.راستی توی شعر باید حتما عنصرِ خیال یا احساس باشه!(البته جز شعرای طنز!)


ممکنه اشتباه گفته باشم!
 

farshidGCD

لنگر انداخته
ارسال‌ها
3,747
امتیاز
7,916
نام مرکز سمپاد
شهید بهشتی
شهر
-
سال فارغ التحصیلی
91
دانشگاه
MMU
رشته دانشگاه
IBM - ID
پاسخ : می خواهم شاعر شوم!

شعر نیمایی و کلا شعر نو اصلا وزن عروضی نداره، یعنی طبق یه قاعده مشخص نمیشه واسش وزن تعیین کرد
شعر نو به زبان عامیانه نزدیک تره، و وزن نداره بجاش آهنگ داره، اول کار هم اشاره کردم که این نکات فقط برای شعر کلاسیکه
ولی خوب من از شعر نو زیاد خوشم نمیاد، بهمین دلیل اطلاعات تخصصی دربارش ندارم

ممنون!

× چه کلاسی؟
 

star72

کاربر فعال
ارسال‌ها
54
امتیاز
111
نام مرکز سمپاد
فرزانگان
پاسخ : می خواهم شاعر شوم!

[size=10pt][size=10pt][/size][/size]
[size=10pt][size=10pt]اين پارك پاركينگ مي شود
اين درخت تيربرق
اين زمين چمن,اسفالت
و من كه امروز به اصطلاح شاعرم
روزي يك تكه سنگ ميشوم
با لوح يادبودي بر سينه ام
درست در وسط همين ميدان
[/size][/size]​
:-<
 

samet57

کاربر فعال
ارسال‌ها
67
امتیاز
94
نام مرکز سمپاد
علامه حلی اراک یونایتد
مدال المپیاد
یلی دوس داشتم برم ولی تو راه بنزینم تموم شد
دانشگاه
دانشگاه تهران
رشته دانشگاه
طب
پاسخ : می خواهم شاعر شوم!

در کل برای بیان شعر مفهومی و ارائه ی شکایت و شکوه شعر نیمایی بهترین راهه
 

T@RAN€H

کاربر حرفه‌ای
ارسال‌ها
359
امتیاز
219
نام مرکز سمپاد
فرزانگان 1 Shz
پاسخ : می خواهم شاعر شوم!

اگر میشه اختیارات شاعری رو بگید
 

farshidGCD

لنگر انداخته
ارسال‌ها
3,747
امتیاز
7,916
نام مرکز سمپاد
شهید بهشتی
شهر
-
سال فارغ التحصیلی
91
دانشگاه
MMU
رشته دانشگاه
IBM - ID
پاسخ : می خواهم شاعر شوم!

به نقل از T@RAN€H :
اگر میشه اختیارات شاعری رو بگید
ببین یه وقتایی هست که شعر کاملا آهنگ خودش رو داره، ولی توی تقطیع یکی از بخش های دو مصراع مساوی نیستن، این قاعده رو میگن اختیارات شاعری
 

T@RAN€H

کاربر حرفه‌ای
ارسال‌ها
359
امتیاز
219
نام مرکز سمپاد
فرزانگان 1 Shz
پاسخ : می خواهم شاعر شوم!

به نقل از GCD :
ببین یه وقتایی هست که شعر کاملا آهنگ خودش رو داره، ولی توی تقطیع یکی از بخش های دو مصراع مساوی نیستن، این قاعده رو میگن اختیارات شاعری

خی اینو می دونم
یه سایتی بود من توش وزن عروضی شعرام رو قبل از این که وزن عروضی رو بدونم چه جوریه چک میکردم ، وقتی که یه بیت رو می دادی می نوشت که مثلا در مصرع دوم شما می توانید از اختیارات شاعری 2 استفاده کنید !! گفتم شاید یه سری قواعد باشه ...
 

farshidGCD

لنگر انداخته
ارسال‌ها
3,747
امتیاز
7,916
نام مرکز سمپاد
شهید بهشتی
شهر
-
سال فارغ التحصیلی
91
دانشگاه
MMU
رشته دانشگاه
IBM - ID
پاسخ : می خواهم شاعر شوم!

به نقل از T@RAN€H :
خی اینو می دونم
یه سایتی بود من توش وزن عروضی شعرام رو قبل از این که وزن عروضی رو بدونم چه جوریه چک میکردم ، وقتی که یه بیت رو می دادی می نوشت که مثلا در مصرع دوم شما می توانید از اختیارات شاعری 2 استفاده کنید !! گفتم شاید یه سری قواعد باشه ...
فکر کنم منظورش انواع اختیارات شاعری هست که کلا میشن دو دسته زبانی و وزنی
زبانی:
حذف همزه - تغییر تعداد مصوت ها
تغییر تعداد مصوت ها: بلند کردن تلفظ مصوت کوتاه (معمولا آخر کلمه) - کوتاه کردن تلفظ مصوت بلند

وزنی: کلا یعنی تغییری که توی تلفظ تغییری پیش نیاره ولی تعداد هجاها کم یا زیاد بشه، ولی باز این خودش به چهار قسم تقسیم میشه و هر کدوم از اونا هم کلی چیز تخصصی دارن :D

حالا این 12345 که توی سایته گفته رو نمیدونم بر چه اساسی هست
 

T@RAN€H

کاربر حرفه‌ای
ارسال‌ها
359
امتیاز
219
نام مرکز سمپاد
فرزانگان 1 Shz
پاسخ : می خواهم شاعر شوم!

ممنون ،
اونبار داشتم برنامه ی مشاعره ور نیگا می کردم ... طرف وقتی خواست یه شعر رو توضیح بده گفت این شعر وزن شاد داره ...شما در مورد وزن شاد و غمگین و اینا شنیدید؟اگر می دونید ، چیه ؟

اگر میشه یه کتاب حول این محورمعرفی کنید

بعدش این که اینا چیچیه ؟:D
فعلاتن فعلاتن فعلاتن
فاعلاتن فعلاتن فعلاتن
ببین خب میدونم اینا در واقع همون هجا ها هستن ... ولی اگر کامل تر توضیح بدید ممنون میشم ...

بعد دیگه این که هر قالب شعری می تونه یه وزن مخصوص داشته باشه؟

سبک خراسانی و عراقی و ... چیه ؟
ببخشید زیادشد ... حقیقتا" منبعی بهتر نداشتم
 

farshidGCD

لنگر انداخته
ارسال‌ها
3,747
امتیاز
7,916
نام مرکز سمپاد
شهید بهشتی
شهر
-
سال فارغ التحصیلی
91
دانشگاه
MMU
رشته دانشگاه
IBM - ID
پاسخ : می خواهم شاعر شوم!

به نقل از T@RAN€H :
ممنون ،
اونبار داشتم برنامه ی مشاعره ور نیگا می کردم ... طرف وقتی خواست یه شعر رو توضیح بده گفت این شعر وزن شاد داره ...شما در مورد وزن شاد و غمگین و اینا شنیدید؟اگر می دونید ، چیه ؟

اگر میشه یه کتاب حول این محورمعرفی کنید

بعدش این که اینا چیچیه ؟:D
فعلاتن فعلاتن فعلاتن
فاعلاتن فعلاتن فعلاتن
ببین خب میدونم اینا در واقع همون هجا ها هستن ... ولی اگر کامل تر توضیح بدید ممنون میشم ...

بعد دیگه این که هر قالب شعری می تونه یه وزن مخصوص داشته باشه؟

سبک خراسانی و عراقی و ... چیه ؟
ببخشید زیادشد ... حقیقتا" منبعی بهتر نداشتم
تا جایی که من میدونم وزن شعر شاد و غمگین بودن نداره، موسیقی هست که این بحثا توش مطرح میشه

کتاب کتاب وزن شعر فارسی از استاد ناتل خانلری مرجع کاملی هست

این فاعلاتن فاعلاتن فاعلات اینا همون وزن هجاها در عربی هستن (هر کاری می کنم اسم وزن عربی یادم نمیاد، چی بود؟ :D) × وزن صرفی

وزن ربطی به قالب نداره، چون با تغییر کلمه میتونه تغییر کنه و قالب ها از نظر کلمه ها و قافیه ها محدود نیستن، فقط از لحاظ چینش اینها محدودن

سبک ها: سه سبک معروف توی شعر سنتی فارسی، عراقی و خراسانی و هندی (یا اصفهانی) هستن که توی سبک عراقی خیلی از تشبیه و اینها استفاده میشه، قالبش معمولا قصیده هست و توشون هجو و پاچه خواری (!) هم زیاده - توی سبک خراسانی بیشتر از کلمات فارسی استفاده میشه و شعر ساده و روون هست (مثل شعرای فردوسی) و سبک هندی کلا از یه دنیای دیگست، تعبیرایی که توش به کار رفته خیلی با سبکای دیگه فرق می کنه و شعر کلا پیچیدست!
 

sk1v

کاربر فوق‌حرفه‌ای
ارسال‌ها
721
امتیاز
1,933
نام مرکز سمپاد
دبیرستان علامه حلی 3
شهر
تهران
پاسخ : می خواهم شاعر شوم!

امثال فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن بفر نامیده میشن
مثلا میگیم بحر هزج مثمن سالم
هزج یعنی تکرار مفاعیلن
مثمن یعنی 8بار تکرار میشه
سالم یعنی مفاعیلن کامل هست
 

N.M

لنگر انداخته
ارسال‌ها
3,605
امتیاز
13,362
نام مرکز سمپاد
فرزانگان یک
شهر
تهران
مدال المپیاد
طلای دوره ۲۷ المپیاد ادبی
دانشگاه
دانشگاه تهران
رشته دانشگاه
ادبیات فارسی
پاسخ : بیایید عروض یاد بگیریم!!!

اصلاً فکر نکنید من علافم و میگردم تاپیکا رو میگردم و اینا :-" اما این تاپیکه خیلی خوب بود . جهتِ بالا آوردن تاپیک :-" X_X
منم خیلی دوست دارم بیشتر بدونم و اینا
 

stevendeljoo

داماد مسعودی
ارسال‌ها
1,351
امتیاز
2,642
نام مرکز سمپاد
شهید بهشتی نیشابور
شهر
نیشابور
سال فارغ التحصیلی
1391
مدال المپیاد
ندارم
دانشگاه
امیرکبیر
رشته دانشگاه
برق
پاسخ : بیایید عروض یاد بگیریم!!!

دوستان اهل فن بیان بگن!م الان کی بردم خرابه توضیح کامل نمیدم فقط اینکه دونوع مصوت داریم:کوتاه و بلند
اینارو که با صامتا بذاری کنار هم هرکدوم میشه ی هجا
هجای بلند:_
هجای کوتاه:u
بعد باید الگوهای مصرعا مشابه باشه جز چند مورد ختیارات شاعر!

توضیح کملش همینجا بودا...
 

N.M

لنگر انداخته
ارسال‌ها
3,605
امتیاز
13,362
نام مرکز سمپاد
فرزانگان یک
شهر
تهران
مدال المپیاد
طلای دوره ۲۷ المپیاد ادبی
دانشگاه
دانشگاه تهران
رشته دانشگاه
ادبیات فارسی
پاسخ : بیایید عروض یاد بگیریم!!!

در اینحدشو میدونستم :D اما از این فاعلاتن فعولن فاعلن اینا سر در نمیارم #S-: :-"
 

sk1v

کاربر فوق‌حرفه‌ای
ارسال‌ها
721
امتیاز
1,933
نام مرکز سمپاد
دبیرستان علامه حلی 3
شهر
تهران
پاسخ : بیایید عروض یاد بگیریم!!!

اگه مشهور ترین ارکان عروض فارسی این بیست رکنند:

یک هجایی: فَع دو هجایی: فَعَل ، فَعلُن سه هجایی: فَعِلُن ، فاعِلُن ، فَعولُن ، مَفعولُن ، مَفعولُ

چهار هجایی: فاعِلاتُن ، فاعِلاتُ ، فَعَلاتُن ، فُعُلاتُ ، مَفاعیلُن ، مَفاعیلُ ، مَفاعِلُن ، مُستَفعَلُن ، مُستَفعَلُ ، مُفتَعَلُن

پنج هجایی: مُستَفعَلاتُن ، مُتَفاعِلُن
 

sahere

کاربر خاک‌انجمن‌خورده
ارسال‌ها
1,829
امتیاز
11,813
نام مرکز سمپاد
فرزانگان 2
شهر
مشهد
دانشگاه
علوم پزشکی مشهد
رشته دانشگاه
گفتار درمانی
پاسخ : بیایید عروض یاد بگیریم!!!

خب حالا اینا رو چیکار کنیم؟ :-" :D
 

sk1v

کاربر فوق‌حرفه‌ای
ارسال‌ها
721
امتیاز
1,933
نام مرکز سمپاد
دبیرستان علامه حلی 3
شهر
تهران
پاسخ : بیایید عروض یاد بگیریم!!!

در این مورد دیدگاهها مختلف است:
1. کتاب آشنایی با عروض و قافیه سیروس شمیسا رو بخرین ( اگه حیفتون میاد پولتون رو برای
کتاب خرج کنین قرض بگیرین )و بجای اینکه مثل من فقط چند صفحه اولش رو ورق بزنین واقعا بخونینش!

2. سوراخ نموده به گردن مبارک آویزان کنید!

3. عبارت تقطیع شده رو تطبیق بدین با اینا البته قاعده زیاد داره اما مثلا"بانک ملی ایران"

بانک مل لی ای ران
فاعلن فاعلن فع
 

sahere

کاربر خاک‌انجمن‌خورده
ارسال‌ها
1,829
امتیاز
11,813
نام مرکز سمپاد
فرزانگان 2
شهر
مشهد
دانشگاه
علوم پزشکی مشهد
رشته دانشگاه
گفتار درمانی
پاسخ : بیایید عروض یاد بگیریم!!!

فک کنم همون راهکار دوم بهترین گزینه س :D

خو سخته دیه باید همه هجا ها رو یاد داشته باشیم که بشه عباراتو تقطیع کرد #S-:
 
  • لایک
امتیازات: sk1v
بالا