چگونه برای یک داستان نقد بنویسیم؟

  • شروع کننده موضوع
  • #1

Fallen

کاربر فوق‌حرفه‌ای
ارسال‌ها
1,129
امتیاز
229
نام مرکز سمپاد
شهید هاشمی نژاد 1
دانشگاه
صنعتی شریف
رشته دانشگاه
مهندسی شیمی
سلام

این مطلب درباره ی نوشتن چگونگی نقد هست و همینجور که تو متنش گفته یه نقد خوب خیلی میتونه تاثیر خوبی رو ی نوشته های نویسنده بگذاره.
(این نوشته به نقل از سایت والیمار و توسط استاد Boromir نوشته شده که منبعشم گذاشته امیدوارم که کارساز واقع شه!

بدون شک مهمترین کار بعد از نوشتن داستان، نقد کردنشه. یه نقد درست و تا حدی حرفه ای می تونه در روند نوشتن یه نویسنده تأثیر فوق العاده مثبتی بذاره؛ و بر عکس، یه نقد اشتباه و غیر حرفه ای می تونه نویسنده رو دچار دردسر کنه.
یک سری سوال که به نقل از جناب "رامين مستقيم" توی سایت دیباچه گذاشته شده، انتخاب کردم و اینجا قرار می دم تا اونایی که علاقه به نقد کردن دارن بتونن براساس اونا داستان ها رو نقد کنن. البته نقد کردن کار پیچیده ای هست که نیاز به مطالعه ی گسترده داره. اینا فقط برای شروعه، واگرنه هرکدوم کلی مطالعه در زمینه نویسندگی و حتی سایر هنرها و رشته ها می خواد.

بعد از خواندن داستان به صورت کامل، داستان را بر اساس این موارد بررسی کنید:

1-قهرمان داستان کیست؟ کشمکش‌ها کدامند؟ این کشمکش‌ها جسمی، فکری، اخلاقی و یا عاطفی‌اند؟ آیا کشمکش اصلی میان انسان نیک و انسان بد با مرزبندی خاص صورت می‌گیرد و یا این کشمکش از نوع بسیار پیچیده و ظریفی است؟

2-آیا پی‌رنگ دارای وحدت است؟ آیا همه قسمت‌های داستان با مفهوم کلی و تأثیر آن مربوط هستند؟ هر حادثه از حادثه قبلی به‌طور منطقی نشأة می‌گیرد یا به‌طور طبیعی به حادثه بعدی می‌انجامد؟ آیا پایان داستان شاد است و یا غمگین و یا هیچ‌کدام؟ آیا پایان داستان مناسبتی با کل داستان دارد؟

3-بهره‌برداری از تصادف و تقارن چند حادثه در داستان چگونه است؟ آیا از این رخداد‌ها فقط برای آغاز داستان استفاده می‌شود یا برای پیچیده‌تر کردن یا گشودن گره کور داستان؟ تا چه حد این رخداد‌ها نامحتمل به نظر می‌رسد؟

4-تعلیق( هول و ولا) داستان چگونه آفریده می‌شود؟ آیا صرفاَ علاقه خواننده به« بعد چه می‌شود؟» معطوف است یا نگرانی‌ها و دل‌مشغولی‌های وسیع‌تری توجه او را جلب می‌کند؟ آیا در داستان مورد نظر، نمونه و یا نمونه‌هایی از راز یا معمای غیرقابل حل وجود دارد که شخصیت‌های داستان را بر سر دوراهی قرار دهد؟

5-چه استفاده‌ای از ایجاد شگفتی در داستان می‌شود؟ آیا این شگفتی به طرز مناسبی صورت می‌گیرد؟ آیا این شگفتی‌ها در خدمت مقصود مهمی هستند و ذهن خواننده را از نقاط ضعف داستان منحرف می‌سازد؟

شخصیت‌ها:

6-نویسنده برای آشکار ساختن شخصیت‌هایش چگونه عمل می‌کند؟ آیا شخصیت‌ها به حد کافی دراماتیزه( به نمایش درآمده) شده‌اند؟ از تضاد شخصیت‌ها چه استفاده‌ای می‌شود؟

7-آیا شخصیت‌ها نامتناقض عمل می‌کنند؟ آیا شخصیت‌ها به حد کافی انگیزه عمل دارند؟ آیا باورکردنی هستند؟ آیا نویسنده موفق شده است از به کارگیری شخصیت‌های کلیشه‌ای و ساده و تکراری مانند« بقال محتکر» اجتناب ورزد؟

8-آیا هر یک از شخصیت‌های داستان به حد کافی پرورده شده‌اند تا توجیه کننده نقش و عمل خود در داستان باشند؟ آیا شخصیت‌ها ساده‌اند( Flat) یا جامع(Vound)؟

9-آیا در داستان شخصیتی در حال تکوین وجود دارد؟ اگر چنین است، آیا تغییرات شخصیتی چشم‌گیر است یا ناچیز؟ آیا این تغییرات در مورد شخصیت مورد نظر باورکردنی است؟ آیا از انگیزه کافی برخوردار است؟ آیا نویسنده به شخصیت‌ در حال تکوین خود فرصت کافی داده است؟

درون‌مایه:

10-آیا داستان دارای درون‌مایه خاصی است؟ درون‌مایه داستان چیست؟ آیا درون‌مایه تلویحی است یا آشکار؟

11-آیا درون‌مایه با مفاهیم همه‌پسند زندگی تضاد دارد یا مؤید آن‌ها است؟ آیا درون‌مایه داستان نسبت به زندگی بینشی نوین به ما می‌دهد یا این‌که بینشی کهن را عمق و تازگی می‌بخشد؟

دیدگاه( به‌نظر):

12-نویسنده از چه دیدگاهی به داستان خود می‌نگرد؟ آیا دیدگاهش نامتناقض است؟ در صورت تغییر دیدگاه آیا توجیه کافی برای آن وجود دارد؟

13-انتخاب این دیدگاه برای نویسنده چه مزایایی دارد؟ آیا برای دریافت مقصود اصلی داستان این دیدگاه راهنمای مناسبی است؟

14-اگر دیدگاه به یکی از شخصیت‌های داستان تعلق دارد، آیا این شخصیت دارای هیچ محدودیتی در تأثیرگذاری بر حوادث و رفتار اشخاص دیگر نیست؟

15-آیا نویسنده از دیدگاهش عمدتاَ برای آشکارسازی بهره می‌برد یا برای پنهان‌کاری؟ آیا نویسنده به گونه‌ای هدف‌مند و در عین حال از دادن اطلاعاتی مهم درباره شخصیت‌های اصلی خودداری می‌کند؟

16-آیا در داستان از نمادها استفاده می‌شود؟ اگر چنین است آیا این نمادها دارای معانی خاصی هستند یا در نهایت مقصود اصلی داستان، مدنظر است؟

17- آیا از طنز مقطعی در داستان استفاده می‌شود؟ از طنز دراماتیک چطور؟ طنز کلامی؟ این طنزها چه عملکردی دارند؟

عاطفه( Emotion ) و فکاهه( Humour):

18-آیا داستان مستقیماَ تأثیر عاطفی را مورد هدف قرار می‌دهد یا عاطفه صرفاَ به شکل محصول جانبی و طبیعی پیش‌ می‌آید؟

19-آیا عاطفه به حد کافی دراماتیزه شده است؟ آیا داستان نویس در لحظه و یا لحظه‌هایی از داستان دچار احساسات « قیق و آبکی» شده است؟

فانتزی:

20-نویسنده از فانتزی چگونه استفاده می‌کند؟ فرض‌های اولیه برای فانتزی داستان کدامند؟ آیا نویسنده از این فرض‌ها به‌طور منطقی استفاده می‌کند؟

21-آیا داستان صرفاَ فانتزی است یا هدف ارائه و تشریح حقایق بشری است؟ اگر چنین است پس این حقایق کدامند؟

پرسش‌های کلی:

22-آیا ویژگی اصلی داستان« پی‌رنگ» آن است یا در شخصیت و یا تم و سایر عناصر؟

23-زمان و مکان ( قرارگاه) Setting در داستان چه سهمی دارند؟ آیا « زمان» و« مکان‌»ی خاص برای داستان ضروری است یا داستان در هر جای دیگری می‌توانست اتفاق بیفتد؟

24-ویژگی سبک نویسنده چیست؟ آیا برای فضای دانش این سبک مناسب است؟

25-تأثیر عنوان انتخابی داستان در فهم آن چگونه است؟

26- آیا تمام عناصر داستان در خدمت مقصود اصلی‌اند؟ آیا هیچ بخش غیرضرور یا زائد وجود دارد؟

27-برداشت شما از مقصود اصلی داستان چیست؟ و نویسنده تا چه حد به بیان مقصودش نائل آمده است؟

28-آیا داستان عمدتاَ از نوع گریز است یا تفسیری؟ مقصود داستان چه اهمیتی دارد؟

29-آیا داستان را باز هم خواهید خواند و یا « داستان» ارزش یک بار بیشتر خواندن را ندارد؟
 

zahra96

کاربر فوق‌حرفه‌ای
ارسال‌ها
1,008
امتیاز
6,369
نام مرکز سمپاد
فرزانگان 1 / میدیا
شهر
تهران
دانشگاه
دانشگاه هنر تهران
رشته دانشگاه
گرافیک
پاسخ : چگونه برای یک داستان نقد بنویسیم؟

بهتر نبود به خاطر کپی رایت منبع هم میزاشتید؟ :)

×من چشمم دنبال لینک سایت بود نه اسمش ببخشید یه راس رفتم سراغ متنش :)
 
  • شروع کننده موضوع
  • #3

Fallen

کاربر فوق‌حرفه‌ای
ارسال‌ها
1,129
امتیاز
229
نام مرکز سمپاد
شهید هاشمی نژاد 1
دانشگاه
صنعتی شریف
رشته دانشگاه
مهندسی شیمی
پاسخ : چگونه برای یک داستان نقد بنویسیم؟

کار هرکسی نیس باو این کسی که ازش مطلبو گرفتم خودش خیلی مخه ولی اصن نمیتونه نقد کنه!
 

Sampadik

کاربر خاک‌انجمن‌خورده
ارسال‌ها
1,666
امتیاز
7,042
نام مرکز سمپاد
فرزانگان 1
شهر
تــهران
پاسخ : چگونه برای یک داستان نقد بنویسیم؟

به نظرم برای سن ما روش های بهتری هم هست.
مثلا امسال ما کلاس انشامون کلا نقد رو یاد میداد و خیلی روشش موثر و خوب بود.
. البته خیلی ساده تر از این!
 
  • شروع کننده موضوع
  • #5

Fallen

کاربر فوق‌حرفه‌ای
ارسال‌ها
1,129
امتیاز
229
نام مرکز سمپاد
شهید هاشمی نژاد 1
دانشگاه
صنعتی شریف
رشته دانشگاه
مهندسی شیمی
پاسخ : چگونه برای یک داستان نقد بنویسیم؟

اینم سخت نیست.
اون چیزی که به شما میگفتن و بهش نقد نمیگن این نقد کار هر کسیم نیست.
من میتونم بنویسم ولی معتبر نیست چون من دانش زیادی درینباره ندارم.
 
ارسال‌ها
426
امتیاز
2,337
نام مرکز سمپاد
شهید هاشمی نژاد 1
شهر
مشهد
سال فارغ التحصیلی
90
دانشگاه
خوارزمی
رشته دانشگاه
علوم کامپیوتر- علوم تصمیم و مهندسی دانش
تلگرام
اینستاگرام
پاسخ : چگونه برای یک داستان نقد بنویسیم؟

به نام خدا

به به، بالاخره دارین به حرف من می رسین :D ،‌همون جریان دید منتقدانه و دید مزاجی. مسلما برای نقد آثار به طور دقیق و خوب نیاز به تحصیلات هست اونم از نوع انسانیش، و تا جایی که من می دونم اینجا رشته انسانی نداریم، البته یه راه دیگه هم داره، اونم کسب تجربست،‌ که در این مورد فکر کنم حداقل باید سنمون به 30 رسیده باشه، تازه حداقل :D ، اما نقد همیشه وجود داشته، و هر شخصی می تونه بسته به اطلاعاتش نقد بکنه، که در اون حالت ارزش نقد بسته به تجربه ی نقاد داره :D
 

سیاوش

کاربر خاک‌انجمن‌خورده
ارسال‌ها
1,667
امتیاز
6,098
نام مرکز سمپاد
شهید بهشتی
شهر
شهرکرد
سال فارغ التحصیلی
92
دانشگاه
صنعتی شریف
رشته دانشگاه
مهندسی کامپیوتر- نرم افزار
اینستاگرام
پاسخ : چگونه برای یک داستان نقد بنویسیم؟

به نقل از The Lich King :
به نام خدا

به به، بالاخره دارین به حرف من می رسین :D ،‌همون جریان دید منتقدانه و دید مزاجی. مسلما برای نقد آثار به طور دقیق و خوب نیاز به تحصیلات هست اونم از نوع انسانیش، و تا جایی که من می دونم اینجا رشته انسانی نداریم، البته یه راه دیگه هم داره، اونم کسب تجربست،‌ که در این مورد فکر کنم حداقل باید سنمون به 30 رسیده باشه، تازه حداقل :D ، اما نقد همیشه وجود داشته، و هر شخصی می تونه بسته به اطلاعاتش نقد بکنه، که در اون حالت ارزش نقد بسته به تجربه ی نقاد داره :D
به کدوم حرف تو میرسیم ؟؟؟:D
به نظرم من برای نقد یه اثر اصلا هم نیازی به تحصیلات اونچنانی نیست ! مثلا تو سینما یه دکتر هست ( اسمشو یادم نیست ) که همش فیلم نقد میکنه ولی تخصصش چیز دیگه ای هستش !
برای نقد کردن فقط کافیه زیاد بخونی و تجربه داشته باشی .( البته تحصیلات بی تاثیر نیستا )
یکی دیگه از روش هاش اینه که همون کار را انجام بدی یعنی نویسنده باشی و بخوای کتاب یه نویسنده دیگه را نقد کنی!
ولی بهترین روشش اینه که توی تاپیک مطالعه گروهی شرکت کنی :D
 

آرمان آریا

کاربر حرفه‌ای
ارسال‌ها
314
امتیاز
381
شهر
شیراز
پاسخ : چگونه برای یک داستان نقد بنویسیم؟

خب ...، به نظر من ( که هیچ گونی اهمیتی نداره !!!!) ، اگه ، یه داستان رو بتونیم ، خیلی خوب درک کنیم ، یعنی یکی شیم با داستان ،نه اینکه صرفا" بخونیمش ، و تو زندگیمون دنبال ردپاها و نشونه هایی بگردیم که نویسنده طبق اون ها یه اثر رو خلق کرده ، خیلی خوب می تونیم داستان رو نقد کنیم ! چون ، معمولا" اثر نویسنده ها مخصوصا" اون هایی که نمادین هست، یه مفهوم و هدف خاصر رو دنبال می کنه و ......( نمی دونم چه طور بگم منطورم رو .....!)
 

mehran

کاربر فوق‌حرفه‌ای
ارسال‌ها
732
امتیاز
1,087
نام مرکز سمپاد
شهید بهشتی
شهر
نیشابور
دانشگاه
صنعتی شریف
رشته دانشگاه
علوم کامپیوتر
پاسخ : چگونه برای یک داستان نقد بنویسیم؟

نقد چیزی خوبیه، به شرطی که اختصاصی باشه. یعنی برداشت هر کس از داستان یا هر چیزی که قراره نقدش کنه، مربوط به خودش باشه و سعی نکنه با شواهد و قرائن موجود به بقیه بقبولونتش.
اصل موضوع دارای اشکال اساسی‌ه از نظر من البته. اصلا چرا نوشتن نقد؟
گفتم، اگه واسه درک بهتره خودِ طرفه، که خب خیلی هم خوب؛ اما اگه جهت ارائه به دیگران باشه (که فکر می‌کنم مقصود نویسنده هم همین باشه و متاسفانه چیزیه که به شدت رایج شده) فکر نمی‌کنم چیز جالبی باشه.
نمی‌دونم ما چرا انقد نقدگرا بار اومدیم، شاید به خاطر تاکیدی که توی رسانه‌های مختلف روی نقد می‌شه؛ نقد فیلم و سینما و کتاب و داستان و موسیقی و هر چی، شب تا صب توی تلویزیون و رادیو و روزنامه‌ها و مجلات هستن. به جای تفکر توی داشتان ترجیح می‌دیم بریم نقدشو بخونیم و از زایده تفکر بقیه استفاده کنیم تا داستانو بهتر بفهمیم؛ مثل این می‌مونه که یکی دیگه لقمه‌رو واسمون بجوه و از دهنش دربیاره و ما قورتش بدیم. دقیقا همین‌قدر رقت‌انگیز.
آخه چه کاریه که همه چیو نقد کنیم؟ نقد از نظر من توهین به درک و فهم کسی هست که نقد ما رو می‌خونه یا می‌شنوه؛ این حق هر کسه که هر طوری که می‌خواد برداشت کنه از یک داستان. اصلا شاید اون برداشت مقصود نویسنده نبوده باشه؛ اما به نظرم مهم برداشت شخصی از داستانه، نه منظور نویسنده.
خلاصه این که آدم‌های مختلف، بنا به شرایطی که دارن، مطمئنا برداشت‌های مختلفی از مفاهیم مختلف دارن که هر کدوم مناسب شخصیت خودشونه و کسی نباید برداشت خودشو به دیگری تحمیل کنه؛ کاری که نقد رایج توی جامعه سعی می‌کنه انجام بده.
 

mandela_sarah

کاربر فوق‌فعال
ارسال‌ها
101
امتیاز
168
نام مرکز سمپاد
فرزانگان
شهر
تهران
دانشگاه
تهران
پاسخ : چگونه برای یک داستان نقد بنویسیم؟

نه نقد اینقدر محدود نیست که ذهن آدم رو ببندده و بشه لقمه ی آماده و این قضایا.
مهم ترین نکته هم این جاست که نقد میتونه با رویکرد های مختلفی پیش برده بشه، مثلاً یه منتقد فمینیستی با یه منتقدی چه میدونم روانکاو اصلاً نگاهشون به قضیه فرق میکنه. درسته که خود متن تا حدی دامنه ی کار رو محدود میکنه، اما بازم با رویکردهای مختلف چیزای متفاوتی ازش درمیاد و بسیار بسیار باارزشه. به خاطر این که وقتی نقد میکنیم که اون آدمو که نقد نمیکنیم و بعضی وقتا هم حتی اون اثر رو به خاطر خود اثر که نقد نمیکنیم. بیشتر دنبال ریشه های فرهنگی و ذهنی نویسنده و جامعه س که منتقدها واسه شون مهمه. خیلی بی انصافیه که بگیم مثلاً "نقد بیرحمانه س" یا "اثر هنری نباید نقد بشه" یا هرچی.
 

afroDt

کاربر فوق‌حرفه‌ای
ارسال‌ها
866
امتیاز
4,439
نام مرکز سمپاد
دبیرستان فرزانگان 1
شهر
تهرانــــــــــ
پاسخ : چگونه برای یک داستان نقد بنویسیم؟

اقا تا حالا کسی برای کتابی نقد نوشته؟ اگه اره بذاره ، فیض ببریم! :D
 

nimche

کاربر حرفه‌ای
ارسال‌ها
542
امتیاز
2,261
نام مرکز سمپاد
دبیرستان علامه حلی 1
شهر
تهران
مدال المپیاد
مدال طلای بیست و ششمین دوره‌ی المپیاد ادبی
دانشگاه
دانشگاه تهران
رشته دانشگاه
مهندسی معماری و زبان و ادبی
پاسخ : چگونه برای یک داستان نقد بنویسیم؟

ما یه نشریه داشتیم سال دوم راهنمایی!نشریه تخصصی کتاب و فرهنگ بودش!!
حوصله کردم آپلود میکنم لینک میذارم!
مقاله ها آماتورن ولی خب برا سنمون خیلی خوبن!!
آدم نگاه میکنه میبینه سه سال پیش چه حرفای گنده گنده ای بلد بوده بزنه!!سورئال؟ =)) =))
 

nimche

کاربر حرفه‌ای
ارسال‌ها
542
امتیاز
2,261
نام مرکز سمپاد
دبیرستان علامه حلی 1
شهر
تهران
مدال المپیاد
مدال طلای بیست و ششمین دوره‌ی المپیاد ادبی
دانشگاه
دانشگاه تهران
رشته دانشگاه
مهندسی معماری و زبان و ادبی
پاسخ : چگونه برای یک داستان نقد بنویسیم؟

این هم سه شماره از نشریه ی سخن ما!
شماره ی اول رو آپلود نکردم!حجمش زیاد بود!
راستی!این واسه دوم راهنماییه!لطفا سطح توقعتون رو بیارید پایین!انتظار "داستان" یا "نافه" یا "بخارا" نداشته باشین!
سخن چهار:http://wdl.persiangig.com/pages/download/?dl=http://nimcheche.persiangig.com/Sokhan4.pdf
سخن سه:http://wdl.persiangig.com/pages/download/?dl=http://nimcheche.persiangig.com/Sokhan3.pdf
سخن دو:http://wdl.persiangig.com/pages/download/?dl=http://nimcheche.persiangig.com/Sokhan2.pdf
 

L.E

کاربر فوق‌حرفه‌ای
ارسال‌ها
980
امتیاز
6,736
نام مرکز سمپاد
دبیرستان فرزانگان 1 ِ تهران
شهر
تهران
پاسخ : چگونه برای یک داستان نقد بنویسیم؟

تاپیک خوبیه...خیلی وقتم هس کسی نیومده!
اگه قبل نقد نوشتن تو قفسه هاتون این تاپیکو یکم بخودید شاید نقدا خیلی بهتر شن!

به هر حال!

در مورد نقد نوشتن در باره ی یه کتاب یا هر چی!
زیاد نمی خواد آدم از کلمه آی گنده استفاده کنه...ولی من بضی نقدارو مثلا تو وبلاگا که می خونم واقا بضیاش به شخص نویسنده یا مترجم یا خود کتاب حتی توهین کردن!
نکته ی منفی خوب باید گفت!
ولی مثلا اینجوری شروع شده:کتاب مزخرفی بود...کلا آقا احمق ایکس...فلان حالا!
تو نقد باید نظر داد ولی از یه سری ازین صفات که حالا بودن یا نبودنشون فرقی نداره خوب چرا باید به کار برد؟!
 

N.M

لنگر انداخته
ارسال‌ها
3,605
امتیاز
13,362
نام مرکز سمپاد
فرزانگان یک
شهر
تهران
مدال المپیاد
طلای دوره ۲۷ المپیاد ادبی
دانشگاه
دانشگاه تهران
رشته دانشگاه
ادبیات فارسی
پاسخ : چگونه برای یک داستان نقد بنویسیم؟

بهتر نيست اين تاپيك مهم باشه؟
به نظرم پستِ اول كه كپي-پيسته اونقد كمك نكنه... نظرتون چيه خودمون اگه چيزي از نقد مي‌دونيم، بگيم؟

درباره‌ي شخصيت پردازي و نقد شخصيت، بايد در نظر بگيريم كه شخصيت ها به طور كلّي سياهن، سفيد يا خاكستري هستن؟ كاراكترها شخصيتن يا تيپ؟ حالا شخصيت و تيپ چه فرقي دارن؟ :
شخصيت هاى نوعي يا تيپ، شخصيت هايين كه نماينده ى يه نوع يا يه قشر جامعه ن. مثلاً تو يه رمان، نويسنده كاراكتري قرار ميده با سبيل و پشت مو و ... اين شخصيت، شما رو به ياد جووناى دهه ى خاصي با ويژگي هاى خاصي ميندازه. شما ويژگي هاى فرد اون قشر رو براى اين كاراكتر متصور ميشين. مشخصه كه استفاده از اين شخصيت هاى نوعي (=تيپ) توي رمان، هنر خيلي زيادى نمي خواد. اكثراً تيپ ها، سفيد محض يا سياه محض هستن و كاراكتر خاكسترى پيدا نميشه بينشون. به علاوه ي اين كه شخصيتشون يه بعديه.
در برابر شخصيتاى نوعي، شخصيتاى فردي (=شخصيت) وجود دارن. كاراكترهايي كه شخصيت هستن و تيپ نيستن، عموما چند بعدين. شما وقتي در طول رمان با اين شخصيت آشنا ميشين، بعدهاى شخصيتشُ كشف ميكنين. خلق اين نوع شخصيت، خيلي هنرمندانه تر از تيپه و قوى بودن نويسنده و نوشته رو نشون ميده.
 

behradv

کاربر نیمه‌حرفه‌ای
ارسال‌ها
183
امتیاز
958
نام مرکز سمپاد
علّامه حلّی تهران
شهر
تبریز و تهران
دانشگاه
دانشگاه تورنتو
رشته دانشگاه
علوم مهندسی
پاسخ : چگونه برای یک داستان نقد بنویسیم؟

به نقل از نرگس¹ :
در برابر شخصيتاى نوعي، شخصيتاى فردي (=شخصيت) وجود دارن. كاراكترهايي كه شخصيت هستن و تيپ نيستن، عموما چند بعدين. شما وقتي در طول رمان با اين شخصيت آشنا ميشين، بعدهاى شخصيتشُ كشف ميكنين. خلق اين نوع شخصيت، خيلي هنرمندانه تر از تيپه و قوى بودن نويسنده و نوشته رو نشون ميده.

خوب نمی شه که همۀ کاراکترها شخصیت باشن. به نظر من هنر نویسنده رسیدن به توازنی بین تعداد شخصیت ها و تیپ هاس! و به نظرم علاوه بر هنر نویسنده، این توازن یه کم به نوع داستان و مضمونش مربوطه. مثلاً کتابی که می خواد یه مفهوم خاصّی رو برسونه، یا مثلاً از یه جامعه انتقاد کنه، یا به یه سری از اخلاق آدم ها اعتراض کنه، یه تعداد نسبتا زیادی تیپ (حالا خوش تیپ یا بدتیپ!) نیاز داره، و فقط یه دونه یا فوقش دو تا شخصیت. دلیلش هم اینه که با استفاده از تیپ ها نیاز داره که اون جامعه رو توصیف کنه، یا اون اخلاق خاص رو که می خواد راجع بهش حرف بزنه نشون بده، و با استفاده از شخصیتش اون اخلاقیّات رو به چالش بکشه.

مثلاً به نظر من ناتور دشت تعداد زیادی تیپ داشت، نداشت؟! البته من اوّلین باره راجع به تیپ می شنوم و نمی دونم تعریفش رو درست فهمیدم یا نه، ولی مثلاً اون راننده تاکسیه تیپ نبود؟! یا مثلاً معلّمش، اون اوّلا...یا اون مرده، اسمش ماوریس بود، چی بود... یا حتّی اون راهبه ها... اگه درست باشه حرفم تا حدّی، تو ناتور دشت فقط هولدن شخصیت بود. ولی عجب شخصیتی هم بودا! فیبی رو هم نمی دونم، شخصیت بود یا تیپ بود، یا بین اونا؟! تیپ بود فکر کنم، بچه ها همه اونجوری خوبن!

از طرف دیگه، داستانایی مثه هری پاتر یا دارن شان که سری های فانتزین، نیاز به شخصیت های زیادی دارن. شاید چون هدف خیلی خاصّی واسه نقد کردن، یا اعتراض به چیزی، یا توضیف یه چیزی توی جامعه رو ندارن. بیشتر هدف سرگرمی دارن و دنیای تخیّلی ای می سازن که نیازی به تیپ نداره. شاید حتّی بشه گفت نه تنها دنیای تخیّلیشون نیازی به تیپ نداره، بلکه اصلاً نباید تیپ داشته باشه! اگه تیپ داشته باشه یعنی اون دنیا یه چیزی مثه این دنیای ماس! در حالی که هدف نویسنده خلق دنیایی جدید با ویژگی های جدیده و استفاده از تیپ مانع نوآوری می شه به نظرم.

در کل به نظرم هنر نویسنده به اینه که یه تعادلی بین تعداد تیپ ها و شخصیت ها به وجود بیاره، با توجّه به نوع داستانی که می نویسه و هدفی که داره. کتابای مثه ناتور دشت، یا درخت زیبای من، یا شازده کوچولو، نیاز به تیپ های زیادی دارن، ولی باید شخصیت ها محدود باشن، با این حال خیلی خوب ساخته شده باشن و همۀ ابعادشون تا حد امکان عمیق باشه. ولی کتابای فانتزی و علمی-تخیّلی مثه هری پاتر باید از تیپ پرهیز کنن و شخصیت های زیادی داشته باشن، ولی این زیاد بودن شخصیت شاید باعث بشه شخصیت اصلی از بقیّه خیلی متمایز نباشه و بیشتر شخصیت ها به یه اندازه ساخته و پرداخته شده باشن.

آهان، اینم بگم، به نظر من علاوه بر این که کاراکتر شخصیت باشه یا تیپ، این که چه قدر پرداخته شده هم مهمّه، به خصوص اگه شخصیت باشه. یعنی خیلی مهمّه! یه شخصیت به خاطر تیپ نبودنش باید اون قدر توصیف بشه که شخصیت بودنش واضح بشه و متمایز بشه از تیپا، و در عین حال این توصیفا نباید خواننده رو خسته کنن! در واقع شخصیت ها باید طوری پرداخته بشن که قشنگ تو ذهن خواننده قابل تصوّر باشن و به یادماندنی بشن، ولی خواننده متوجه نشه که نویسنده داره به زور این شخصیت رو می سازه! منظورم اینه که نویسنده باید لطافت و ظرافت خاصّی تو ساختن و پرداختن شخصیت هاش به خرج بده که خواننده رو خسته نکنه با شخصیت سازیش...


پ.ن.
به نقل از نرگس¹ :
نظرتون چيه خودمون اگه چيزي از نقد مي‌دونيم، بگيم؟
من اینا رو نمی دونستم ها، از خودم در آوردم! یعنی نظر شخصیم بود، ربطی به نقد و اینا نداره، متاسّفانه!
 

L.E

کاربر فوق‌حرفه‌ای
ارسال‌ها
980
امتیاز
6,736
نام مرکز سمپاد
دبیرستان فرزانگان 1 ِ تهران
شهر
تهران
پاسخ : چگونه برای یک داستان نقد بنویسیم؟

من یه نکته ی کوچیکم اینجا اضافه کنم :-"
تو قفسه آی مردم من خیلی دیدم که می گن : این نظر شخصی من بودا حالا شاید "غلط" باشه یا مثلا نظر شخصیمه خوب نقد که نیست این. هست؟
برداشت هر کس از کتاب یه چیزیه و دقیقا همون نظر شخصی شماست که می گید.
اگه قرار باشه همه ی نظرا تو یه راستا باشه درباره ی یه کتاب که نمی شه.
بعدم نقدی ارزش داره که چیزای بیشتری با دید وسیعتری توش باشه.
نه تکرار همونایی که قبلا خوندیم یا شنیدیم.
 

marvelous

کاربر فوق‌حرفه‌ای
ارسال‌ها
1,156
امتیاز
4,615
نام مرکز سمپاد
دبیرستان فرزانگان ۳
شهر
مشهد
مدال المپیاد
برنز بيست و هفتمين المپياد ادبی
دانشگاه
علوم پزشکی مشهد
رشته دانشگاه
پزشکی
پاسخ : چگونه برای یک داستان نقد بنویسیم؟

شمایی که قفسه هاتون توی نظرسنجی بوده و قفسه ی برتر شده، یا نشده حتا :-" توی نوشتن نقدهاتون روی چه مواردی بیشتر تاکید می کنین؟
 

کاربر حذف شده 8031

مهمان
پاسخ : چگونه برای یک داستان نقد بنویسیم؟

ببنید من کلّا یه سوال اساسی دیگه دارم ؛ اصلاً یه کسی با سواد ما [یه بچّه دوران دبیرستانی ] حقِّ نقد داریم ؟
نمی دونم این برنامه 1 ، 2 ، 3 و 4 [nb]یه برنامه ای هست که قبلنا شبکه چار نشون می داد و مسابقه ای بود حول و حوش سینما . الان هم داره باز نشون‌ش میده . ساعت ده این حدودا . :-" #تبلیغ ! [/nb]رو دید یا نه . تو یکی از بخش های این مسابقه اینجوریه که یه قسمتی از فیلم رو میذارن و میگن حالا تحلیل کنید . توی یه قسمتی یکی از شرکت کننده ها هم این کار رو کردن. و وقتی نوبت به داوری ها رسید مهران احمدی گفت :« دوست ِ عزیز نگفتیم که فیلم رو نقد کنید گفتیم فیلم رو تحلیل کنید ! هم من و هم شما در حدِّ نقد فیلم [nb]ضمنا فیلم ، فیلم مهمان مامان ِ مهرجویی بود . توجّه کنید این کارگردان رو خیلیا به حساب نمیارن ولی باز خودش رو لایق نقد ندونسته ![/nb]نیستیم . من و شما باید سعی کنیم فیلم رو تحلیل کنیم و بفهمیم کارگردان چه هدفی داشته و بس ! »
حالا من هم این نظر رو دارم که من و شما در حد نقد نیستیم . حتّی نقد آثار امیرخانی ! مودّب پور رو میشه نقد کرد ولی . :د من امیرخانی به عنوان کف ِ کف میگم حالا چه برسه به نویسن ، امیرخانی آدمی بوده که لااقل تعداد کتابهایی که خونده از من و شما بیشتر بوده . کلاسهایی که رفته از من وشما بیشتر بوده و چیزهای دیگه ای که باعث میشه تقویت داستان نویسی بشه ؛ پس ما حقِّ نقد نداریم . حالا منظورم از نقد چیاست ؟ مثلا:« من از پایان داستان خوشم نیومد ! » خوب به نظرتون این مشکل نمی تونه مشکل از درک نکردن هدف نویسنده توسّط خواننده بوده ؟ امّا یه جاهایی طرف میاد میگه :« اینجا این شخصیت یه همچین چیزی گفت ، اون هدف‌ش از اون حرف فلان بود . » خوب این یعنی اینکه خواننده سعی کرده هدف نویسنده رو درک کنه و تحلیل کرده . تحلیل در حد من وشما هست . با این طرز دید موافقید ؟ یعنی من وشمایی که یه اطّلاعات سطحی داریم می تونیم نقد کنیم ؟[nb]این طرز دید رو چند روزی هست پیدا کرده و به طور کل ماهیّت قفسه فیلم و کتابام رو تحت تاثیر قرار داده . :د[/nb]
 

swz

کاربر فوق‌حرفه‌ای
ارسال‌ها
903
امتیاز
10,066
پاسخ : چگونه برای یک داستان نقد بنویسیم؟


فکر کنم ما همون تحلیل هم نتونیم بکنیم با این سوادمون [یه بچّه دوران راهنمایی ] !

الان توی قفسه کتابمون چی بنویسیم؟ اگه ممکنه تحلیل رو بیشتر توضیح بدین. ممنونم !
 
بالا