کجای هوافضا با برق مشترکه؟ ما که این واحدا ی (آیرودینامیک- مکانیک پرواز- آزمایشگاه آیرودینامیک- طراحی هواپیما- تحلیل سازه‌ها- اصول جلوبرندگی- زبان تخصصی- طراحی سازه‌های هوایی) رو نداریم!
هوا فضا هم مدارمدار1و2 الکترونیک1و2و3 تکنیک پالس حفاظت ورله ماکرویو و مخابرات و آنت و میکروپروسسور و ماشین 1و2و3و مخصوص و الکتریکی و... و فیلتر وسنتز ومیدان وامواج و... رو ندارن!
خلباني
رشته خلباني داراي دو شاخه نظامي و كشوري يا غيرنظامي است كه اين دو شاخه از يكديگر مجزا بوده و هر يك تحت نظارت سازمان يا وزارتخانه‌اي مي‌باشد كه در اين ميان خلباني نظامي زير نظر ارتش جمهوري اسلامي ايران و خلباني غيرنظامي زير نظر وزارت راه (سازمان هواپيمايي كشوري) آموزش داده مي‌شود. ما نيز در اينجا هر يك از اين شاخه‌ها را به طور مجزا معرفي مي‌كنيم.
شاخه خلباني نظامي
تنها شاخه خلباني كه از طريق آزمون سراسري دانشگاهها و مراكز آموزش عالي دانشجو مي‌پذيرد ، شاخه خلباني نظامي است كه دانشجويان آن در دانشگاه هوايي شهيد ستاري آموزش مي‌بينند.
مسوول گزينش دانشجويان دانشگاه هوايي شهيد ستاري در معرفي اين رشته مي‌گويد: هدف از پذيرش دانشجوي هوانوردي (خلباني) در دانشگاه هوايي شهيد ستاري، تربيت خلبانهاي مورد نياز نيروي هوايي جمهوري اسلامي مي‌باشد. خلبانهايي كه در نهايت جذب نيروي هوايي شده و 30 سال در ارتش جمهوري اسلامي ايران خدمت خواهند كرد.
براي مثال يك زماني به دليل جنگ، نيروي هوايي نياز به خلبان جنگي دارد و زماني خلبان آموزشي يا مسافربري مورد نياز اين نيرو است. (هواپيمايي ساها كه وابسته به نيروي هوايي جمهوري اسلامي ايران است، تعدادي از پروازهاي داخلي و بعضي از پروازهاي مسافربري خارجي را انجام مي‌دهد)در اين ميان دانشگاه هوايي شهيد ستاري با توجه به نياز نيروي هوايي تعيين مي‌كند كه دانشجويان خلباني در كدام رشته تخصصي آموزش ببينند. يعني دانشجوي اين رشته نقشي در تعيين رشته تخصصي خود ندارد و نمي‌تواند بگويد كه مي‌خواهم خلبان جنگي يا آموزشي و يا مسافربري بشوم بلكه اين كار به عهده مسوولين دانشگاه مي‌باشد.
جانشين معاونت آموزشي دانشكده پرواز در همين زمينه مي‌گويد: آنچه مهم است اين است كه رشته هوانوردي (خلباني) دانشگاه هوايي شهيد ستاري وابسته به نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي است و دانشجويان اين دانشگاه اعم از هوانوردي (خلباني ، ناوبري هوايي) و خلاصه هر 13 رشته‌اي كه در اين دانشگاه وجود دارد، از بدو ورود به دانشگاه يك دانشجوي نظامي خواهند بود و در نهايت به عنوان يك افسر مهندس يا كارشناس فارغ‌التحصيل مي‌شوند.
اما متاسفانه حتي بعضي از دانشجويان اين دانشگاه با اين كه در بدو ورود به دانشگاه كلاس توجيهي براي آنها گذاشته مي‌شود، در ترمهاي اول فكر مي‌كنند اينجا تنها يك خلبان تربيت مي‌كند و حتي به ما مي‌گويند ما راكي به فرودگاه مهرآباد مي‌بريد و اين به خاطر آن است كه در تصور عامه مهرآباد مساوي است با نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران در حالي كه در فرودگاه مهرآباد عمدتا شركتهاي هواپيمايي مسافربري تجارتي و غيرنظامي بسيار حضور دارند كه زير نظر نيروي هوايي جمهوري اسلامي ايران نيستند، مانند شركت هواپيمايي آسمان يا ايران اير كه بيشتر پروازهاي مسافرتي يا باري را نيز همين شركتهاي هواپيمايي بر عهده دارند.
شرايط گزينش دانشجويان هوانوردي (خلباني)
رشته خلباني دانشگاه هوايي شهيد ستاري كه از دو گروه آزمايشي رياضي و فني و علوم تجربي دانشجو مي‌پذيرد، داراي شرايط و ويژگي‌هاي خاصي است كه به گفته مسوولان اين دانشگاه شرايط فوق بسيار مهم بوده و علاقه‌مندان به رشته خلباني بايد پس از مطالعه دقيق شرايط و ويژگي‌هاي مورد نظر، رشته خلباني را انتخاب كنند.
مسوول گزينش در مورد اين ويژگي‌ها مي‌گويد: يك خلبان به عنوان فرمانده هواپيمايي كه ميليونها دلار ارزش دارد، حرف اول را در هواپيما مي‌زند . به همين دليل بايد آمادگي كامل را براي احراز اين مسووليت داشته باشد كه در دانشگاه هوايي شهيد ستاري اين آمادگي در سه مرحله سنجيده مي‌شود.
در مرحله اول داوطلب اين رشته بايد در آزمون سراسري دانشگاهها و مراكز آموزش عالي شركت كرده و با موفقيت در اين آزمون، آمادگي علمي خود را ثابت كند و همچنين لازم است كه رشته هوانوردي (خلباني) را جزو يكي از 9 انتخاب اول فرم انتخاب رشته خود درج كرده باشد.
در مرحله بعد بايد از لحاظ جسمي در معاينات ما پذيرفته شود كه در اين مرحله بايد از لحاظ جسمي در معاينات ما پذيرفته شود كه در اين مرحله يك داوطلب علاوه بر خصوصيات ظاهري كه عبارتند از : حداكثر سن 20 سال تمام (حتي اگر خدمت سربازي را انجام داده باشد نبايد بيشتر از 20 سال داشته باشد) و حداقل قد 165 سانتي‌متر و داشتن وزني متعارف، از سلامت جسماني كامل نيز برخوردار باشد.
مثلا بايد ديد چشم او بوده و كوررنگي نداشته باشد، به همين دليل چشم داوطلب در سه مرحله معاينه شده و نهايتا نوار مغزي او برداشته و دندانهايش معاينه مي‌شود. چون براي مثال اگر داوطلبي چند عدد از دندانهاي جلو را نداشته باشد در فشار جو بالا دچار حالت تهوع مي‌شود و يا اگر بيش از 3 يا 4 دندانش ترميم شده باشد در حين پرواز مشكل خواهد داشت.
خلاصه اين كه هر داوطلب از فرق سر تا نوك پا به دقت معاينه مي‌گردد و به همين دليل به طور نسبي از هر 100 نفري كه براي رشته خلباني به اين دانشگاه مراجعه مي‌كنند، فقط 2 نفر آمادگي جسمي و روحي كامل را داشته و به مرحله بعدي كه مصاحبه عقيدتي و حفاظتي است، راه مي‌يابند.
در اينجا لازم است بگويم كه در دانشگاه هوايي شهيد ستاري فقط داوطلب مرد پذيرفته مي‌شود و در نتيجه داوطلبان زن نمي‌توانند رشته هوانوردي (خلباني) را انتخاب بكنند.
فرمانده دانشكده پرواز دانشگاه هوايي شهيد ستاري نيز در مورد خصوصيات روحي دانشجويان رشته خلباني مي‌گويد: يك دانشجوي خلباني بايد جسور، نترس و شجاع باشد و همچنين لازم است كه عاشق اين رشته بوده و فردي منضبط و منظم باشد چون همان‌طور كه گفته شد دانشگاه هوايي شهيد ستاري وابسته به نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران است و نظم و انضباط خصلتي بسيار مهم براي يك ارتشي است.
يكي از دانشجويان خلباني اين دانشگاه نيز با اشاره به اهميت احساس مسووليت مي‌گويد: داوطلبي كه مي‌خواهد وارد اين رشته شود نبايد فقط عاشق پرواز باشد و پيش خود بگويد كه مي‌روم خلبان مي‌شوم و به آرزوي خود كه پرواز كردن است مي‌رسم بلكه بايد صبر، حوصله و جديت نيز داشته باشد. چون وقتي وارد اينجا شد تازه مي‌فهمد كه مسووليت مهمي بر دوش دارد. يعني مسوول جان خود و افراد ديگري كه در هواپيما حضور دارند و همچنين مسوول هواپيمايي است كه ميليونها دلار ارزش دارد.
يكي ديگر از دانشجويان خلباني اين دانشگاه در مورد خصوصيات دانشجوي رشته خلباني مي‌گويد: علاقه‌مندان به اين رشته بايد بدانند كه انضباط در اينجا حرف اول را مي‌زند. يعني بايد از قوانين اينجا بدون چون و چرا تبعيت كرد و البته اين انضباط براي چنين محيطي بخصوص در بخش مدرسه پرواز (بخش عملي آموزشي خلباني) بسيار ضروري است.
ويژگي‌هاي دانشگاه هوايي شهيد ستاري
با اين كه قرار نيست به معرفي دانشگاهها بپردازيم اما دانشگاه علوم و فنون هوايي شهيد ستاري داراي ويژگي‌هايي است كه لازم است داوطلبان آزمون سراسري هنگام انتخاب رشته از اين ويژگي‌ها اطلاع داشته باشند. به عنوان مثال همان‌طور كه پيش از اين گفتيم دانشگاه هوايي شهيد ستاري يك دانشگاه نظامي است و دانشجويان آن با درجه ستوان دومي فارغ‌التحصيل مي‌شوند و چون به استخدام ارتش جمهوري اسلامي در مي‌آيند به همين دليل از نظر آينده شغلي مشكلي نخواهند داشت.
مسوول گزينش دانشگاه در معرفي ويژگي‌هاي ديگري اين دانشگاه مي‌گويد: انتقال دانشجويان پذيرفته شده در دانشگاه هوايي به ساير موسسات آموزش عالي كشور تحت هيچ شرايطي حتي قبول شدن در رشته‌هاي نيمه‌متمركز امكان‌پذير نيست. همچنين دانشجويان اين دانشگاه در طول دوره آموزش به جز تعطيلات تابستاني ، تعطيلات بين دو ترم و تعطيلات عمومي، شبانه‌روزي هستند و كليه هزينه‌هاي آنها اعم از خوراك،پوشاك، كمك‌آموزشي و زيست آنان بر عهده نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران است و در طول مدت تحصيل نيز ماهيانه مبلغي به عنوان كمك هزينه تحصيلي به آنها پرداخت مي‌شود كه در اين ميان دانشجويان رشته خلباني پس از انجام اولين پرواز در سال اول علاوه بر مزاياي فوق ماهيانه مبلغي به عنوان حق پرواز دريافت مي‌كنند.
و بالاخره به فارغ‌التحصيلان اين دانشگاه در طول خدمت در نيروي هوايي مسكني مناسب و مطابق ضوابط نيروي هوايي واگذار مي‌شود و همچنين فارغ‌التحصيلان در طول خدمت مي‌توانند با توجه به شرايط و نياز نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران از بورسهاي تحصيلي در مقاطع بالاتر از كارشناسي استفاده كنند.
خلباني مسافربري (شاخه غيرنظامي)
يكي از شاخه‌هاي خلباني كه بسيار مورد توجه جوانان قرار دارد، خلباني مسافربري است كه در مركز آموزش فنون هوايي تدريس مي‌شود. اين مركز دولتي كه وابسته به سازمان هواپيمايي كشوري است، تنها واحدي مي‌باشد كه آموزش خلباني غيرنظامي ايران را بر عهده دارد. (اخيرا مجوزهايي جهت تاسيس مدارس خصوصي خلباني صادر شده است كه اين مدارس فعلا فعاليتي ندارند)
آقاي سعيد مهدي‌پور جانشين رئيس آموزش مركز فنون هوايي در معرفي فعاليتهاي اين مركز مي‌گويد: مركز آموزش فنون هوايي كه در تهران، مشهد، شيراز، تبريز و اهواز شعباتي دارد، علاوه بر آموزش خلباني هواپيماهاي موتوردار كه مهمترين بخش آموزش آن است، آموزشگاههاي ديگري مانند آموزشگاه هواپيماهاي گلايدر، پاراگلايدر، هواپيماهاي مدل، هواپيماهاي فوق سبك، چتربازي ، بالن و كايت را نيز داراست كه مشغول به فعاليت و آموزش علاقه‌مندان مي‌باشند. البته قسمتي از آموزشهاي فوق مانند كايت، چتربازي و پاراگلايدر در تعداد محدودي از آموزشگاههاي خصوصي و همچنين فدراسيون چتربازي تربيت بدني، زير نظر مركز آموزش و فنون هوايي به علاقه‌مندان ارائه مي‌شود.
خلبان مهدي‌پور همچنين در مورد نحوه گزينش و آموزش دانشجويان خلباني مسافربري مي‌گويد: مركز آموزش فنون هوايي هر سال دو بار آزمون ورودي، يكي در سه ماهه اول و ديگري در سه ماهه آخر سال برگزار مي‌كند و خبر برگزاري اين آزمون كه شامل زبان انگليسي و هوش مي‌شود از طريق روزنامه‌هاي كثير‌الانتشار به اطلاع علاقه‌مندان مي‌رسد.
وي در ادامه مي‌گويد: داوطلبان شركت در اين آزمون مي‌بايستي حداقل مدرك ديپلم را داشته باشند و همچنين از جهت جسمي نتيجه آزمايشات آنها بايد مثبت باشد. يعني در آزمايشات پزشكي بايد ثابت شود كه آنها از نظر چشم، گوش، وضعيت قلب، قفسه سينه ،سيستم گردش خون، بيوشيمي خون و مغز و اعصاب از سلامت كامل برخوردار هستند. سپس در صورت قبولي در آزمون علمي و پزشكي اوليه چنانچه زبان انگليسي را خوب بدانند نيازي به گذراندن دوره كلاس زبان ندارند اما در صورتي كه آمادگي لازم را نداشته باشند بايد يك دوره آموزش زبان انگليسي را طي كنند.
پس از آن دوره مقدماتي كلاسهاي زميني برگزار خواهد شد كه اين دوره شامل دروس هواشناسي ، آيروديناميك، آلات دقيق پرواز، ناوبري هوايي ، مقررات ، وزن و تعادل ،قابليت‌هاي هواپيما ، موتور و سيستم ، نحوه كار با كامپيوتر پروازي و محاسبات، نقشه‌خواني و فيزيولوژي پرواز مي‌شود. سپس دانشجويان به ميزان 45 ساعت پرواز آموزشي همراه با استاد و همچنين به صورت مستقل (Solo) خواهند داشت كه اين پروازها با هواپيماهاي آموزشي از نوع «سسنا» (Cessna) و بونانزا (Bonanza) انجام مي‌شود، چنانچه دانشجويان در دروس تئوري نمرات لازم را كسب كرده و در آزمايش كتبي، شفاهي و عملي پرواز نيز موفق بشوند در اين مرحله گواهينامه خلباني شخصي (P.P.L) به آنها داده مي‌شود و از اين به بعد به عنوان يك خلبان داراي گواهينامه مي‌توانند پرواز نمايند ولي قوانين به اين دسته از خلبانان اجازه فعاليت حرفه‌اي نمي‌دهد يعني نمي‌توانند شغل خلباني را پيشه كنند و صرفا مي‌توانند به عنوان تفريح و يا با هواپيماهاي شخصي خود پرواز داشته باشند و مجاز به پرواز با هواپيماهاي سنگين و مسافربري و يا باري و غيره نيستند.
اگر شخصي بخواهد يك خلبان حرفه‌اي بشود لازم است دوره عالي خلباني را طي كند كه اين دوره شامل خلباني بازرگاني (C.P.L)، خلباني با هواپيماهاي چند موتوره، پرواز با دستگاه (instrumenrating) و يك دوره كوتاه مدت آموزش سيستم‌هاي هواپيمايي كه قرار است با آن پرواز كند، طي كرده تا بتواند جذب شركتهاي هواپيمايي شده و به عنوان يك خلبان حرفه‌اي مشغول به خدمت بشود.
در توضيح دوره‌هاي فوق بايد گفت كه در دوره خلباني بازرگاني حدود 1000 ساعت كلاسهاي زميني در تكميل درسهايي كه در بخش مقدماتي گذرانده مي‌شود و همچنين در مورد طرح پرواز و مسايل مختلف آن و نحوه استفاده از دستگاههاي كمك ناوبري برگزار مي‌شود و سپس به ميزان حداقل 200 ساعت پرواز همراه با استاد و همچنين مستقل انجام مي‌گيرد كه البته سيلابس‌هاي مربوط به پرواز و نوع مانورها كه در اين دوران آموزش داده مي‌شود بسيار مفصل مي‌باشد. دوره هواپيماي دو موتوره با استاد و كلاسهاي زميني مربوط به آن مي‌باشد و همچنين دوره پرواز با دستگاه شامل حداقل 30 ساعت پرواز با استاد و گذراندن كلاسهاي زميني مربوط به آن است.
گفتني است كه گواهينامه هر يك از چهار دوره فوق پس از برگزاري آزمون كتبي و عملي (تست پرواز) ارائه مي‌گردد.
نكته بسيار مهم آن است كه هزينه رشته خلباني در مركز آموزش فنون هوايي از داوطلبان اين رشته دريافت مي‌شود. براي مثال در حال حاضر شهريه آموزش خلباني مسافربري حرفه‌اي حدود هفت ميليون و نيم است كه هزينه فوق را دانشجويان اين رشته بايد بپردازند. البته گاهي اوقات شركتهاي هواپيمايي مثل آسمان يا ايران‌اير با برگزاري يك آزمون خصوصي كه از طريق رسانه‌هاي گروهي به اطلاع مردم مي‌رسد، اقدام به گزينش دانشجويان خلباني مي‌كند كه اين دانشجويان با هزينه شركتهاي هواپيمايي فوق در همين مركز آموزش فنون هوايي آموزش ديده و سپس جذب شركت هواپيمايي مورد نظر مي‌شوند.
اما در حال حاضر اين شركتها بندرت چنين آزمونهايي را برگزار مي‌كنند و در صورت نياز به خلبان حرفه‌اي از فارغ‌التحصيلان مركز آموزش فنون هوايي كه به صورت آزاد آموزش ديده‌اند، استخدام مي‌كنند.
و بالاخره لازم است گفته شود كه گواهينامه‌هاي مركز آموزش فنون هوايي اعتبار بين‌المللي دارد و فارغ‌التحصيلان اين مركز مي‌توانند از گواهينامه خويش در خارج از كشور نيز استفاده بكنند.
پذيرش دانشجوي زن در مركز آموزش فنون هوايي
امروزه رشته خلباني نه تنها در ميان پسران بلكه در بين دختران نيز علاقه‌مندان بسياري پيدا كرده است و دوستان زيادي از ما در نامه‌ها و يا تلفن‌هاي خويش در مورد وضعيت رشته خلباني براي دختران سوال مي‌كنند. ما به اين دسته از علاقه‌مندان مژده مي‌دهيم كه در مركز آموزش فنون هوايي دانشجويان دختر نيز پذيرفته مي‌شوند.
آقاي مهدي‌پور در اين باره مي‌گويد: در شهرهاي تهران، مشهد، شيراز، تبريز و اهواز شعبه‌هايي براي آموزش خلباني موتوردار به خانم‌ها وجود دارد و در حال حاضر نيز در اين مركز تعداد اندكي دانشجوي خانم در حال آموزش دوره خلباني هستند. اما خانم‌هاي علاقه‌مند به اين رشته بايد توجه داشته باشند كه در حال حاضر در ايران امكان اشتغال خانم‌ها به عنوان يك خلبان حرفه‌اي در شركتهاي هواپيمايي وجود ندارد.
ويژگي‌ها و مشكلات رشته و حرفه خلباني
داشتن يك برنامه‌ريزي دقيق در عين حال شناور لازمه حرفه خلباني است چرا كه زمان مشخصي از شبانه‌روز را نمي‌توان به حرفه خلباني اختصاص داد.
خلبان مهدي‌پور در همين زمينه مي‌گويد: برنامه‌ريزي‌هايي كه براي پرواز مي‌شود در ساعات مختلف شبانه‌روز و حتي روزهاي تعطيل مي‌باشد و اين برنامه به صورت هفتگي و يا ماهانه تغيير مي‌كند . به همين دليل يك خلبان نمي‌تواند بر اساس زندگي شخصي خود براي شغلش برنامه‌ريزي كند بلكه بايد هنگام برنامه‌ريزي براي زندگي خود به خصوصيات شغل خويش توجه ويژه‌اي داشته باشد.
همچنين يك خلبان براي حفظ امنيت شغلي خود بايد به سلامت جسمي و رواني‌اش بسيار توجه بكند، چون در صورت بروز يك ناراحتي جسمي يا روحي در آزمايشات پزشكي ساليانه و يا شش‌ماهه مردود مي‌شود و به وي اجازه پرواز نخواهند داد.
وي در توضيح سخنان خويش مي‌گويد: به دليل اطمينان از امنيت پرواز يك هواپيما ، تمامي خلبانان تا سن 40 سالگي هر سال يك بار تحت آزمايشات كامل پزشكي قرار مي‌گيرند و پس از 40 سالگي نيز اين آزمايشات هر شش‌ماه يكبار تكرار مي‌شود.
علي نكويي دانشجوي رشته خلباني نظامي نيز با اشاره به اهميت دقت و سرعت عمل در اين رشته مي‌گويد: بار اولي كه مي‌خواستم پرواز كنم تصور نمي‌كردم كه در اين كار موفق شوم چون يك خلبان كارهاي زيادي را در يك زمان بايد انجام دهد. براي مثال بايد با گوشش راديو بشنود ، با چشمش تمام «كيج‌ها» را كنترل كند. با دستها فرمان و با پاها پدال‌ها را داشته باشد و در كل بايد حواسش هم به داخل و هم به خارج از هواپيما باشد و در عين حال فكر كند كه در لحظات بعد چه كاري را بايد انجام بدهد. بدون شك تمام اينها نيازمند دقت نظر و سرعت عمل است تا بتوان در اين حرفه موفق شد.
در انتها بايد به موقعيت شغلي خلباني مسافربري اشاره كرد كه به گفته آقاي مهدي‌پور در حال حاضر موقعيت شغلي فارغ‌التحصيلان اين رشته در شركتهاي هواپيمايي داخل كشور كم است ولي در آينده احتمال مي‌رود با خريد هواپيماهاي جديد و تاسيس شركتهاي هواپيمايي ديگر فرصت شغلي براي اين فارغ‌التحصيلان رشته زياد بشود.
شاید بشر اولین بار با کشف قانون حرکت، قانونی که حیات و هستی وابسته به آن است، با علم فیزیک آشنا شد. علمی که به یاری آن چرخ ها را ساخت، شکار کرد و شکارش را حمل نمود و سپس به مرور با کشف قوانین بیشتری از علم فیزیک توانست بنیاد مسائل و قوانین طبیعت را درک و با به خدمت در آوردن و استفاده از این قوانین به تمدن قرن بیستم دست پیدا کند. به زبان دیگر فیزیک علم زندگی است و می توان گفت که جهان در بزرگترین مقیاس تا ریزترین مقیاس در ارتباط با علم فیزیک می باشد.
اما آنچه در رشته فیزیک در حد لیسانس آموزش داده می شود عبارت است از فیزیک دبیرستانی به اضافه فیزیک قرن بیستم . از سوی دیگر می توان گفت که فیزیک در حد لیسانس مفاهیم فیزیک دبیرستانی را عمیق تر کرده و طرز برخورد با مسائل فیزیکی را آموزش می دهد. این رشته در دوره کارشناسی دارای 5 گرایش اتمی ـ مولکولی، هستهای، حالت جامد، هواشناسی و اختر فیزیک است که تعداد واحدهای تخصصی هریک از این گرایش ها در دوره کارشناسی بسیار محدود است و به همین دلیل گرایش های فوق در این دوره تفاوت محسوسی با یکدیگر ندارند.(این رشته در دو مقطع دکترای پیوسته و کارشناسی در آزمون سراسری دانشجو می پذیرد.)
گرایش اتمی ـ مولکولی:
فیزیک اتمی به بررسی نقل و انتقال الکترون های اطراف هسته می پردازد و خواص آنها را مورد بررسی قرار می دهد؛ یعنی ما در فیزیک اتمی کاری به این نداریم که هسته از چه تشکیل شده است بلکه هسته برای ما مرکزی با بار مثبت است و بیشتر توجه ما جلب الکترون های اطراف هسته می شود.
درس های این رشته در طول تحصیل :
دروس مشترک بین گرایش های مختلف فیزیک:
ریاضی عمومی ، معادلات دیفرانسیل، فیزیک پایه ، شیمی عمومی، مبانی کامپیوتر و برنامه سازی ، فیزیک جدید ، مکانیک تحلیلی ، ترمودینامیک و مکانیک آماری، ریاضی فیزیک ، الکترومغناطیس ، مکانیک کوانتومی ، اپتیک .
دروس تخصصی گرایش اتمی ـ مولکولی:
اپتیک کاربردی، اسپکتروسکپی، روش های تجربی در فیزیک اتمی، کاربردهای لیزر، تکنیک خلاء .
گرایش فیزیک هسته ای:
در فیزیک هسته ای، خود هسته، مورد مطالعه قرار می گیرد؛ یعنی متخصصان و دانشمندان بررسی می کنند که هسته از چه تشکیل شده و چه نیروهایی بین اجزای هسته حکمفرما است و در نتیجه واکنش های انجام شده، چقدر انرژی آزاد می گردد؟
دروس تخصصی گرایش هسته ای :
فیزیک هسته ای ، فیزیک راکتور ، آشکار سازها و سیستم ها، اندازه گیری هسته ای، شتابدهنده های ذرات، رادیوایزوتوپ و کاربرد آن، شیمی هسته ای، حفاظت در برابر پرتوها.
گرایش فیزیک حالت جامد:
گرایش حالت جامد مربوط به سیستم های بس ذره ای مخصوصاً جامدات است. ابتدایی ترین کار در این گرایش بررسی بلورهای جامدات و خواص اپتیکی، مکانیکی، الکتریکی و صوتی امواجی است که در آن منتشر می شود. این بررسی منجر به پدیده های مختلفی مثل ابر رسانایی، نیمه رسانایی یا پخش و انتقال گرما می گردد.
دروس تخصصی گرایش حالت جامد:
فیزیک حالت جامد، فیزیک لایه های نازک، فیزیک قطعات نیمه رسانا ، ابررسانایی و کاربرد آن، بلورشناسی، الکترونیک ، رشد بلور و تکنولوژی نیمه رساناها است.
گرایش هواشناسی:
گرایش هواشناسی، اطلاعات پایه ای و متنوعی درباره انواع پدیده های جوی و برخورد علمی با آنها ارائه می دهد و همچنین با مطالعه دینامیک وضعیت هوا می توان بررسی کرد که شرایط هوا چگونه تغییر کرده و چه پارامترهایی برای ایجاد این تغییر لازم است؟
دروس تخصصی گرایش هواشناسی :
هواشناسی سینوپتیکی ، هواشناسی دینامیکی ، هواشناسی فیزیکی ، آمار در هواشناسی.
گرایش اختر فیزیک :
سه بخش اصلی این گرایش را نجوم رصدی، اخترشناسی و کیهان شناسی تشکیل می دهد. در بخش نجوم که جنبه مشاهداتی دارد، پدیده های مختلف نجومی را رصد و ثبت کرده و سپس از آنها عکس گرفته و طیف آنها را می سنجند. در اخترشناسی که جنبه نظری دارد وضعیت ستارگان مورد مطالعه قرار می گیرد؛ یعنی بررسی می شود که هر ستاره در چه مرحله ای قرار دارد و چه اتفاقاتی برایش رخ می دهد؟ کیهان شناسی نیز به صورت کلاسیک به چگونگی ایجاد جهان و تشکیل ساختارهای کهکشانی مانند خوشه ها و ابر خوشه ها می پردازد.
توانایی های لازم :
برخلاف رشته های مهندسی که با اتفاقات علمی سر و کار دارند در رشته های علوم پایه از جمله فیزیک به چگونگی پیش آمدهای علمی توجه می کنند و در واقع به دنبال یافتن دلایل و چرایی هر پدیده یا اتفاق هستند و به همین دلیل داوطلبانی که مستعد، باهوش و کنجکاو هستند، می توانند در این رشته موفق گردند. از سوی دیگر فیزیک منهای ریاضی؛ یعنی صفر به همین دلیل دانشجویان این رشته باید از نظر ریاضیات در سطح بسیار بالایی باشند.
موقعیت شغلی در ایران :
اگر کسی فیزیک را خوب خوانده باشد در سازمان های مختلف کشور از قبیل صداوسیما، برنامه و بودجه، مخابرات و همچنین در صنایع مختلف مفید واقع شده و موفق می گردد. چون دانشجویان فیزیک مطالب مختلفی از قبیل الکتریسیته و مکانیک می خوانند و در زمینه های مختلف دید وسیعی پیدا می کنند. همچنین فارغ التحصیلان این رشته در حد کارشناسی می توانند در نیروگاه های هسته ای، مراکز تولید قطعات غیرهادی و سلولهای خورشیدی، صنایع تولید و نگهداری لیزر در صنعت، مراکز پزشکی و نظامی و سازمان انرژی اتمی فعالیت کنند.
مقدمه
حیات در كره زمین كه مدام در جنب و جوش و حركت است، بیشترین انرژی جنبشی، گرمایی و شیمیایی خود را از نفت می‌گیرد. در واقع به یاری این ماده حیاتی است كه كوچكترین موتور ماشین تا غول‌آساترین ناوگان‌های سنگین به حركت در می‌آید و هزاران نوع تولیدات و مصنوعات صنایع سنگین و جدید پتروشیمی، كودهای شیمیایی، فرآورده‌های دارویی، پارچه‌ها و الیاف مصنوعی، پلاستیك‌ها، چسب‌ها، فرآورده‌های بهداشتی و آرایشی و پوشش‌های استحفاظی ساخته میشود.
خوشبختانه كشور ما كه در دل خلیج نفت خیز فارس آرمیده است، به عنوان یكی از منابع و معادن بزرگ نفت و گاز جهان به شمار می‌رود. از همین رو تربیت نیرو انسانی متخصص و كارآمد برای بهره‌برداری درست و بهینه از این سرمایه خداداد و جوابگویی افراد به نیازهای آتی صنعت نفت كشور، بسیار ضروری است.
تعریف
به طور کلی مهندسی نفت را می توان اینگونه تعریف کرد:
کشف یک مخزن نفتی به مهندسی اکتشاف، روش رسیدن به مخزن به مهندس استخراج شبیه سازی و تعیین فشار، دما و نوع مخزن به مهندس مخازن و نحوه بهره برداری از مخازن به مهندس بهره برداری از منابع نفت بازمیگردد.
گرایشها
مهندسی نفت در ظاهر یکی از گرایشهای مهندسی شیمی میباشد این در حالی است که این رشته تقریباً مستقل از مهندسی شیمی میباشد. در جمهوری اسلامی ایران مهندسی نفت در چهار گرایش مختلف در دانشگاه صنعت نفت ندریس میشود:
رشته مهندسی نفت (اكتشاف)
این دوره كارشناسی یكی از گرایش هی رشته مهندسی نفت و یكی از دوره هی عالی فنی – مهندسی است كه هدف آن تربیت متخصصانی در زمینه اكتشاف نفت و مطالعات زمین شناسی ، ژئوفیزیكی، ژئوشیمیائی و امكان سنجی ازدیاد برداشت از مخازن می باشد.
این دوره عمدتاً بر دروس مهندسی زمین شناسی نفت، ژئوفیزیك، ژئوشیمی نفت، پتروفیزیك، مكانیك سیالات، ترمودینامیك مواد كانی و مكانیك سنگ و خاك و اصول مهندسی حفاری و بهره برداری از مخازن نفت مبتنی است.
نقش و توانائیهائی كه دانشجویان پس از فارغ التحصیلی در ین رشته كسب می كنند عبارتند از:
* آشنائی با دانش امروز زمین شناسی نفت و انجام مطالعات مربوطه و بهره گیری از نتایج حاصله.
* انجام آزمایشات و جمع آوری اطلاعات علمی و فنی مربوطه به ناحیه مورد اكتشاف و عملیات اكتشافی.
* انتخاب و یا تعیین مناسب و روش اكتشاف و اجرای آن با توجه به وضعیت زمین شناسی و شرایط محیطی و اقلیمی ناحیه موردنظر.
* طرح عملیات و تأمین تداركات و تلفیق برنامه هی مربوطه بری اجری بهینه عملیات اكتشافی موردنظر.
* برآورد فنی و اقتصادی طرح ها و عملیات اكتشاف.
* مدیریت موثر و صیانت تجهیزات بری مطالعات زمین شناسی، نقشه برداری و عملیات اكتشاف.
* مدیریت و صیانت از مخازن نفت اكتشافی و اعمال روشهای ازدیاد برداشت از جلوگیری از آلودگی و تخریب محیط زیستی با استفاده از مطالعات زمین شناسی و عملیات اكتشافی.
فارغ التحصیلان این دوره می توانند مطالعات و عملیات مهندسی زمین شناسی نفت، محاسبات و طراحی و تلفیق عملیات و اجزاء جانبی برنامه هی اكتشافی وزارت نفت را به عهده بگیرند. و نقش مؤثر خود را در عملی نمودن و اجرای بهینه برنامه های مطالعاتی و اكتشافی در تلفیق تداركات و طرح و چگونگی پیاده كردن برنامه هی اكتشافی آتی و استراتژیك صنعت نفت كشور ایفا كنند.
رشته مهندسی نفت (بهره برداری از منابع نفت)
این دوره كارشناسی یكی از گرایشهای رشته مهندسی نفت و از دوره هی عالی فنی، مهندسی میباشد كه هدف آن تربیت متخصصانی است كه دارای توانایی و مهارت های لازم بری انجام طرح ها جهت اجرای روشهای بهینه بری بهره برداری از منابع نفت و گاز باشند.
این دوره مبتنی بر دروس مكانیك سیالات و دینامیك گازها، ترمودینامیك سیالات، انتقال جرم، طرح و اقتصاد مهندسی، مهندسی مخازن، مهندسی حفاری و مهندسی بهره برداری است.
نقش و توانائیهائی كه دانشجویان پس از فارغ التحصیلی در این رشته كسب می كنند عبارتند از:
* ارزیابی قابلیت تولید در مخازن و بررسی امكان پذیری روشهای بهره برداری موردنظر.
* ارزیابی فنی-اقتصادی مخازن و تجهیزات آن.
* طرح و اجرای بهینه عملیات بهره برداری.
* تشخیص ویژگیها و چگونگی رفتار با چاههای گوناگون.
* توجیه و انتخاب روش مناسب برای بهره برداری و ازدیاد برداشت با توجه به شرایط فنی و اقتصادی.
* صیانت از منابع نفت و گاز و ارائه روش هی عملی بری افزایش طول عمر این منابع.
* بررسی و ارزیابی اثر استراتژیك روش بهره برداری بر محیط زیست.
فارغ التحصیلان این دوره می توانند در بخش‌هی مختلف مربوط به تولید و بهره برداری در كشور مشغول به فعالیت شده و سبب كارایی و بازده بالاتر ین بخش از صنعت شوند و نقشی مؤثر در حل مشكلات فراروی تولید و بهره برداری از مخازن داشته باشند.
رشته مهندسی نفت (حفاری)
این دوره كارشناسی یكی از گرایش های رشته مهندسی نفت و یكی از دوره های عالی فنی، مهندسی می باشد كه هدف آن تربیت متخصصانی است كه دارای توانایی و مهارت های لازم برای طراحی و انجام فعالیتهای استخراج ذخائر نفت و گاز باشند. این دوره مشتمل بر مكانیك سیالات، دینامیك گازها، ترمودینامیك سیالات، انتقال جرم، طرح و اقتصاد مهندسی، مهندسی مخازن و مهندسی حفاری می باشد.
نقش و توانائیهائی كه دانشجویان پس از فارغ التحصیلی در این رشته كسب می كنند عبارتند از:
* بكارگیری اطلاعات علمی و فنی در عملیات حفاری و استخراج.
* ارزیابی فنی و اقتصادی روشهای حفاری و انتخاب و ارائه روش و عملیات مناسب حفاری و استخراج.
* طراحی تجهیزات حفاری و انجام عملیات در مناسب ترین شرایط.
* مقایسه فنی و اقتصادی عملیات و روش های متفاوت حفاری و ارائه طریق برای توانمندی تكنولوژی این زمینه صنعت نفت كشور.
* حفاظت و صیانت از تجهیزات حفاری و جلوگیری از هرزروی مصالح و امكانات.
* ارزیابی اثرات تكنولوژی حفاری و استخراج بر محیط زیست و ارائه راهكار جهت جلوگیری از آن.
فارغ التحصیلان این دوره می توانند در حوزه مطالعات و عملیات مهندسی حفاری چاههای نفت و گاز در كشور مشغول به فعالیت شوند و نقش خود را در بالا بردن بازده عملیات حفاری و تهیه برنامه های بهینه عملیاتی در این حوزه، به خوبی نمایان سازند.
رشته مهندسی نفت (مخازن)
این دوره كارشناسی یكی از گرایش های رشته مهندسی نفت و از دوره های عالی فنی، مهندسی می باشد كه هدف آن تربیت متخصصانی است كه دارای توانایی و مهارت هی لازم بری انجام طرحها و اجرای روشهای بهینه تولید و مطالعات و مدلسازی مخازن نفت و گاز می باشند. این دوره مبتنی بر دروس مكانیك سیالات، دینامیك گازها، ترمودینامیك سیالات، انتقال جرم، خواص سیالات مخزن، مهندسی حفاری، زمین شناسی نفت، مهندسی مخازن و روشهای ازدیاد برداشت و… می باشد.
نقش و توانائیهائی كه دانشجویان پس از فارغ التحصیلی در این رشته كسب می كنند عبارتند از:
* بررسی قابلیت تولید در مخزن با بكارگیری و بهره مندی از شیوه های جدید مطالعاتی و مدلسازی.
* ارزیابی توزیع فشار و توجیه افت آن در مخزن و چگونگی كنترل آن.
* ارائه شرایط عملیاتی برای بهره برداری از مخزن با بكارگیری خصوصیات و رفتار مخزن.
* انتخاب و ارائه روش عملی افزایش برداشت از مخازن با احتساب ملاحظات فنی واقتصادی.
* ارزیابی عملیات بهره برداری و ارائه روش بهینه.
* مدیریت و صیانت از مخازن نفت و گاز.
* توانائی ارزیابی فنی – اقتصادی طرح ها و عملیات ازدیاد برداشت از مخازن و بهینه سازی آن.
* ارزیابی تأثیر روشهای ازدیاد برداشت از مخازن بر محیط زیست.
فارغ التحصیلان این دوره می توانند نقشی مؤثر در مطالعات و مدلسازی مخازن و استفاده از روشهای بهینه ازدیاد برداشت و بطور كلی مدیریت بهینه مخزن داشته باشند.
ین دانشگاه در ین رشته تحصیلی تا مقطع دكتری (با همكاری دانشگاه صنعتی شریف و پژوهشگاه صنعت نفت) فعالیت آموزشی و پژوهشی دارد. در ضمن در مقطع كارشناسی ارشد بصورت مستقل و همچنین بصورت مشترك (Dual Degree) با دانشگاههی معتبر بین المللی فعالیت دارد.
اکتشاف نفت در ایران
تاریخچه اكتشاف نفت در ایران با واگذاری امتیازات در اواخر دوره قاجاریه همراه است كه ورود به آن ازاهداف این مقدمه خارج است امادرهر صورت اقدامات عملی اكتشاف نفت از سال1280با عقدقرارداد "دارسی" آغاز و در خرداد 1287با كشف میدان نفتی مسجد سلیمان وارد مرحله عملی گردید. بابروز جنگ جهانی اول ركورد اكتشاف فراگیرشد و تا سال 1307 كه آغاز بحران اقتصادی جهانی بود جمعاًدو میدان نفتی دیگر یعنی هفتگل و نفت شهر كشف گردید.
از سال 1309 تا سال 1312 مناقشات ایران و شركت نفت بریتانیا ركودی دیگر بر روند اكتشاف وارد كرد ولی با تمام این احوال تا سال 1317 میدانهای بزرگی همچون نفت سفید، آغاجاری، پازنان و گچساران كشف شد. از سال 1318 تا سال 1327 بعلت وقوع جنگ جهانی دوم تنها میدان "لالی" كشف شد. كشف این میدان در سال 1327 اولین اكتشاف مخزن "بنگستان" بشمار می آید. از اسفند ماه 1329 تا 1333 تاریخ انعقاد قرارداد كنسرسیوم ركودی كامل بر اكتشاف حكم فرما بود. از سال 1333 تا سال 1337 كه فعالیت اكتشافی شركت های عامل نفت آغاز شد منجر به كشف میدان اهواز (آسماری و بنگستان) و مخزن بنگستان میدان آغاجاری گردید.
مقدمه
علم آن چه هست را توضیح می دهد ، مهندسی چیزی را که هرگز نبوده خلق می کند. ریاضیات نه علم است و نه مهندسی بلکه ابزار است . فیزیک و شیمی علم است ولی مهندسی نیستند . رباتیک علم نیست بلکه مهندسی است . برای عالم بودن فقط به یک نوع استعداد یا هوش نیاز دارید . اما هوش متفاوتی لازم دارید تا چیزی که نبوده است را خلق کنید . خلق و نوآوری ، هوش و توانایی می خواهد . هوش برای حل مسائل و مشکلات و توانایی نفوذ سخن .
تعریف و شرح
رشته فنی مهندسی رباتیک یکی از رشته های میان رشته ای جدید در ایران میباشد، یعنی این رشته تلفیقی از رشته های مهندسی برق گرایش های الکترونیک و کنترل و رشته ی مهندسی مکانیک گرایش طراحی جامدات و مهندسی کامپیوتر گرایش سخت افزار می باشد ، که مناسب طراحی و ساخت ربات های صنعتی می باشد.
گستردگی علم رباتیک همان طور که در ارتباط این رشته با دیگر رشته ها ذکر شد، برای فعالیت و نوآوری و تحقیق و پیشرفت یکی از وسیع ترین شاخه های فنی مهندسی می باشد. برای اثبات این حقیقت کلمه robotic یا RoboticEngineering را در اینترنت جستجو کنید و یا نگاهی با گستره حضور رباتها در رشته ها و مکانهای مختلف بیاندازید. برای مثال، حضور ربات جراح تحت فرمان پزشک جراح در اتاق عمل با حضور مستقیم پزشک و یا غیر مستقیم و با کمک اینترنت، نمودی از پیشرفت این رشته است که بسیار مفید و حیاتی می باشد.تصور کنید رباتی را که شما طراحی کرده اید وسیله ای برای نجات یک بیمار و بهبودی وی شده است که قطعاَ لذت موفقیت آن خستگی زحمتتان را از بین می برد. نمونه ی بارز دیگر گستردگی علم رباتیک، که بسیار مورد توجه کشورهای مختلف مثل ژاپن،کره،آمریکا و ایران و چند کشور دیگر میباشد،رباتهای امداد و نجات هستنند که یاری رسان گروه امداد در حوادث غیر قابل پیش بینی میباشد.
همه اینها ویژگیهای حیاتی این رشته است که لزوم تربیت دانش آموختگان را اثبات می کند.
کاربرد و زیرشاخه ها
می توان گفت مهندسی رباتیک در صنایع و علوم مختلف مانند پزشکی کاربردهای فراوانی دارد:
کاربرد در صنعت
امروزه کمتر کارخانه ای را می توان یافت که در آن از ربات استفاده نشود . بازو های رباتیکی که بدون استراحت قطعات و محصولات را از نقطه ای به نقطه ی دیگر جا به جا می کنند . ربات های جوشکار ربات های رنگرز ربات های بسته بند ربات های تراشکار ربات های چاپگر ربات های کنترل کیفیت ربات ها سوراخکار ربات های کنترل دما ربات های هشدار دهنده ی نشت گاز ربات های غربال سانتریفوژ های خودکار و ... همگی نمونه هایی از ربات ها در کارخانه ها هستند .
کارخانه ها برای افزایش سرعت و کیفیت و دقت و هزینه ی پایین تر به سمت رباتیکی کردن تمامی قسمت های کارخانه پیش می روند و در بعضی از قسمت ها که برای انسان خطرناک است مانند جوشکاری و رنگ پاشی و سموم شیمیایی و .... ناچار به استفاده از ربات می شوند .
کاربرد در پزشکی
کاربرد رباتها در پزشکی بسیار حیاتی است به گونه ای که استفاده از رباتها هنگام جراحی موجب افزایش دقت جراح حین عمل میشود. رباتها قادرند بدون لرزش و با دقت بالا برش‌های مورد نظر جراح را ایجاد كنند، از جهتی دیگر استفاده از این رباتها موجب صرفه‌جویی در وقت میشود.
از مزایای این روش برای بیمار می‌توان به كاهش دردهای بعد از عمل، اسكار كمتر، خونریزی كمتر و خطر كمتر عفونت و همچنین كوتاهی دوره بستری در بیمارستان و تسریع دوره بهبودی و بازگشت سریع‌تر به فعالیت روزمره اشاره كرد.
موارد استفاده نظامی رباتها
یكی از عرصه هایی كه به شدت جان سربازان وماموران پلیس را به خطر می اندازد عملیات ضد تروریستی و شناسایی محلهای بمب گذاری شده در شهرها یا مین گذاری شده در میدان های نبرد است.
با توجه به تلفاتی كه اینگونه مسائل به نظامیان و غیر نظامیان وارد می كند نخستین تلاشها در زمینه رباتهای نظامی به رباتهای شناسایی كننده و تخریب كننده متمركز شد این رباتها می توانند با سفر به درون مناطق خطرناك با كمك دوربین های حساس و كوچك خود تصاویر زنده ای را از محل به كاربران ارسال كنند و آنان را از امنیت محل مطمئن كنند در موارد پیشرفته تر سعی بر آن است كه این رباتها بتوانند بخشی از عملیات خنثی سازی را انجام دهند اما مهمتر از این عملیات ضد تروریستی عملیات دیگری برای رباتها تعریف شده است و آن شناسایی مناطق مین گذاری شده در زمان جنگ و خنثی سازی آنان است.
سالانه هزاران نفر در اثر برخورد با مینهای ضد نفر دوران جنگ كشته یا معلول می شوند و هزینه های انسان ومالی زیادی صرف جمع آوری آنها می شود رباتهای ضد مین به همن دلل مورد توجه ویژه ای قرار دارد و حتی ساخت آنها از سوی مجامع مدافع حقوق بشر جهان مورد حمایت است. این رباتها با كمك ابزارهای حساس و حسگرهای ویژه خود می توانند محل دفن یك مین را شناسایی كنند و آن را گزارش كرده تا نیم خنثی سازی به محل اعزام شود یا با كمك ابزارهایی كه به همراه دارند چاشنی های انفجاری را از كار بیندازند این رباتها مجهز به سیستم های ناوبری ویژه و حساس هستند كه موقعیت آنها را در هر لحظه گزارش می كند و در عین حال ابعاد پایین آنها این امكان را به آنها می هد تا به هر منفذی سرك بكشند كشور ما با توجه به تجربه جنگ 8 ساله ومیادین وسیع مین خنثی نشده از جمله كشورهایی است كه به این فناوری نیاز دارد و طراحی و ساخت رباتهای مین یاب می تواند یكی از شاخه های كارآمد و جذاب رباتیك در ایران باشد.
زیرشاخه ها
علم رباتیک را می توان به چهار بخش تقسیم کرد که هر کدام نیز به زیر مجموعه هایی تقسیم می شود :
1. الکترونیک ( مدارات دیجیتال - مدارات آنالوگ و ... )
2. کنترل ( کنترل دیجیتال - کنترل خطی - کنترل فازی و .... )
3. کامپیوتر ( برنامه نویسی - هوش مصنوعی - الگوریتم - شبکه و ... )
4. مکانیک ( حرکت شناسی - نیرو شناسی - مواد و مقاومت - دینامیک - سیالات - ارتعاشات و ... )
یک ربات بدون در نظر گرفتن هر یک از آن ها نمی تواند اقتصادی و ایمن و بهینه باشد .
بنابراین برای ساخت بهینه یک ربات باید تمام محدودیت ها و جوانب کار را در نظر بگیریم.
شایان ذکر است دروس تخصصی این رشته رباتیک و اتوماسیون - سنسور های ربات - کنترل ربات - آزمایشگاه ربات - اصول میکروکامپیوترها - الکترو نیک قدرت و محرکه - ارتعاشات مکانیکی - طراحی مکانیزم می باشند.
مهندسی رباتیک در ایران
رشته مهندسی رباتیک درمهر ماه سال 1381 در مقطع کارشناسی توسط دانشگاه صنعتی شاهرود وارد ایران شد .
آغازی با چشم اندازی چند ساله در کشور با هدف تولید علم در این زمینه و پرورش دانشجویان در رشته رباتیک. همانند تمام دانشگاه ها در ایران و خارج از ایران با تاسیس یک رشته در یک دانشگاه مخصوصا ً یک رشته میان رشته ای، قطعا دانشگاه با مشکلاتی مواجه خواهد شد که البته تا کنون پیشرفت بسیار چشم گیری در حل مشکلات و افزایش سطح علمی آن شده است. اما اگر مشکلی وجود نداشته باشد آیا کسی در جهت رفع مانع تلاش خواهد کرد که سبب از بین رفتن مشکلات بعدی و نتیجه پایانی پیشرفت و ارتقاسطح علمی بشود. به هر حال پیشرفت خوبی دیده میشود آینده روشنی در انتظار دانشجویان رباتیک دیده می شود.
چارت رشته مهندسی رباتیک ایران منطبق با چارت مهندسی رباتیک دانشگاه ویکتوریا در استرالیا می باشد .
سلام
راستش قرار نبود من همه رشته ها را معرفی کنم بلکه دوستان نیز
باید همکاری کنند و درباره رشته ها و مشاغل پست بدهند تا این مجموعه
کامل شود. بنده اصلا اعتقاد ندارم تاپیکی که ایجاد می شود دیگران حق ارسال
مطلب درباره آن موضوع را ندارند و متعلق به یک فرد خاصی هست.
بیست سال است که از تولد اینترنت می گذرد و می توان زندگی بشر را به دو قسمت قبل از اینترنت و بعد از آن تقسیم کرد. بسیاری بر این باورند که رشد اطلاعاتی انسان در این بیست سال معادل با عمر جهان است . گرچه این مطلب اغراق آمیز است ، اما آنچه شاهد آنیم تولید سرسام آور اطلاعات در سطح جهان است. سهم کشور ما در تولید علم نسبت به سابق افزایش چشمگیری داشته ، اما در مقایسه با کشورهایی مانند ترکیه و مصر با توجه به ضریب هوشی بالا و وجود نخبگان در کشور ، سهم چندانی را به خود اختصاص نداده ایم .
ساماندهی اطلاعات ، پردازش آنها ، دسترسی آسان و سریع کاربران ، صرفه جویی در هزینه ها و جلوگیری از اتلاف وقت و به طور خلاصه بهره وری بالا از دستاوردهای مهم رشته فناوری اطلاعات و به طور کلی ، تمامی گرایش های مربوط به علوم کامپیوتر است.
بشر در عصر ارتباطات توانسته است بوسیله فناوری اطلاعات بسیاری از کارهای نشدنی را ممکن سازد. کار تجربی در کنار تحصیلات آکادمیک دانشگاهی ، بخش مهمی از موفقیت شما را در رشته پرطرفدار IT ، فراهم می سازد.
تعریف و شرح
فناوری اطلاعات (فا) (به انگلیسی: Information Technology یا IT)،به مطالعه، طراحی، توسعه، پیاده‌سازی، پشتیبانی یا مدیریت سیستمهای اطلاعاتی مبتنی بر رایانه، خصوصا برنامه‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزار رایانه می‌پردازد. این علم بسیار از علم رایانه وسیع‌تر (و مبهم تر) است. این اصطلاح در دهه 1990 جایگزین اصطلاحات پردازش داده‌ها و سیستمهای اطلاعات مدیریت شد که در دهه‌های 60 و 70 بسیار رایج بودند.
فناوری اطلاعات معمولاً به تولید و پردازش و نگهداری و توزیع اطلاعات در موسسات بزرگ اشاره دارد. دانش فناوری اطلاعات و رایانه با هم فرق می‌کنند، البته در موارد زیادی با هم اشتراک دارند. اگر علم رایانه را مشابه مهندسی مکانیک بگیریم، فناوری اطلاعات مشابه صنعت حمل و نقل است. در صنعت حمل و نقل، خودرو و راه‌آهن و هواپیما و کشتی داریم. همه اینها را مهندسان مکانیک طرح می‌کنند. در عین حال در صنعت حمل و نقل مسائل مربوط به مدیریت ناوگان و مدیریت ترافیک و تعیین استراتژی حمل و نقل در سطح شرکت و شهر و کشور مطرح است که ربط مستقیمی به مهندسی مکانیک ندارد اما فناوری اطلاعات و ارتباطات (آی‌سی‌تی) مهمترین مقوله در این زمینه‌است.
دروس و گرایش ها
با توجه به ماهیت میان رشته ای مهندسی فناوری اطلاعات ، دانشجوی این رشته لازم است كه به دو مبحث علوم مدیریت و كامپیوترعلاقه مند باشد . هم چنین باید در ریاضی توانمند بوده و قدرت تجزیه و تحلیل خوبی داشته باشد . زیرا به گفته « الكساندروف ». ریاضیدان و فیلسوف معاصر شوروی ، علم ریاضی كاربرد فراوانی درسایر دانش ها ، صنعت و درهمه زمینه های مربوط به زندگی بشری دارد این رشته درحال حاضر از بین داوطلبان گروه آزمایشی ریاضی دانشجو می پذیرد.
اما دكتر جلالی معتقداست كه رشته IT باید از بین داوطلبان هر 5 گروه آزمایشی دانشجو بپذیرد و آزمون این رشته باید به صورت نیمه متمركز برگزار گردد تا علاقه مندترین و مستعد ترین داوطلبان وارد این رشته گردند . داوطلبانی كه بیش از ورد به دانشگاه با كامپیوتر آشنایی داشته ودراین زمینه توانمند باشند.
دروس مربوطه:
مرور سرفصل دروس رشته فناوری اطلاعات نشان می‌دهد اجرای برخی اصول قانون اساسی در راستای سازمان‌دهی اطلاعات، چگونگی بهره‌برداری کیفی از داده‌ها و یکپارچه‌سازی و انتقال سریع آنها از جمله محورهایی بوده که در تعیین دروس این رشته مدنظر قرار گرفته است.
بر اساس این گزارش، رشته IT نیز مانند بسیاری رشته‌های دیگر دارای دروس پایه، اصلی، تخصصی و عمومی است. دروس پایه در مقطع کارشناسی معمولا شامل ریاضی، معادلات دیفرانسیل، آمار و احتمالات مهندسی، فیزیک و کارگاه عمومی است. دروس اصلی شامل ساختمان‌های گسسته، مبانی کامپیوتر و برنامه‌سازی، زبان ماشین و برنامه‌نویسی سیستم، ساختمان داده‌ها، مدارهای منطقی، معماری کامپیوتر، برنامه‌سازی پیشرفته، سیستمهای عامل، پایگاه داده‌ها و طراحی الگوریتم‌هاست. همچنین مهندسی نرم‌افزار، شبکه‌های کامپیوتری، مبانی الکترونیک دیجیتال، هوش مصنوعی، اصول و مبانی مدیریت، مبانی اقتصاد مهندسی، آزمایشگاه شبکه، آزمایشگاه پایگاه داده‌ها، شیوه ارایه مطالب علمی و فنی، زبان تخصصی و آزمایشگاه سیستم‌عامل از دیگر دروس اصلی این رشته به‌شمار می‌رود.
در نهایت اینکه دروس تخصصی نیز به مبانی فناوری اطلاعات، مهندسی فناوری اطلاعات، تجارت الکترونیکی، مدیریت و کنترل پروژه‌های IT، برنامه‌ریزی استراتژیک IT، آموزش الکترونیکی، محیط‌های چندرسانه‌ای، پروژه IT و کارآموزی تقسیم میشود.
گرایشهای رشته مدیریت فناوری اطلاعات:
* مدیریت منابع اطلاعاتی
* سیستمهای اطلاعات پیشرفته
* نظام کیفیت فراگیر
گرایشهای رشته مهندسی فناوری اطلاعات و ارتباطات:
* ارتباطات سیار
* دیتا و امنیت شبکه
* مدیریت ارتباطات و فناوری اطلاعات
* سیستمهای چند رسانه ای
* مدیریت شبکه
گرایش های ارشد:
این رشته در مقطع کارشناسی ارشد دارای گرایشهای زیر است:
1- تجارت الکترونیکی
تجارت الکترونیک با استفاده از شبکه های رایانه ای، معاملات تجاری را در مراحل گوناگون آن مانند طراحی، تولید، خرید و فروش و تحویل، ساده نموده و به آن سرعت می بخشد. عبارت «تجارت الکترونیک» دربرگیرنده هر گونه تجارت و تعامل مدیریتی است که با استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات صورت می گیرد. هدف از این دوره ارائه درکی مناسب از فناوری‌های مرتبط با شبکه های کامپیوتری، مهارت در طراحی و تولید سیستمهای مالتی مدیا برای توزیع در سطح شبکه و آگاهی از ابزارها و روشهای مودنیاز برای تغییر وظایف تجارتی و مدیریتی از طریق انجام معاملات به صورت الکترونیکی است. دوره کارشناسی ارشد رشته تجارت الکترونیک فارغ التحصیلانی کاردان با دانش فنی، مهارتهای خلاق و توانایی تجاری خلق می کند تا بتوانند از پتانسیل عظیم بازاریابی در شبکه های رایانه ای بهره برداری نمایند.
2- مدیریت سیستم های اطلاعاتی
با توجه به افزایش وابستگی به تکنولوژِی اطلاعات و ارتباطات دردولت الکترونیک و خطراتی که دراستفاده از آن با آنها مواجه هستیم مانند برنامه های مخرب ویروسها، حمله نفوذ گران و سارقان، حملات Dos و DDos و … نیاز به متخصیصنی که بتوانند جلوی اینگونه خطرات را بگیرند و یا در صورت بروز سیستم ها را سریعا ریکاوری کنند بسیار احساس می شود. بنا بر گزارش Gartner بین رشته های IT این رشته بیشترین رشد را در سال 2005 داشته است که خود گواهی بر اهمیت و ضرورت امنیت اطلاعات در شرکت ها و سازمان ها می باشد.
3- شبکه های کامپیوتری
این گرایش از رشته IT در سرتاسر دنیا زیررشته ای از گرایش مهندسی کامپیوتر و مخابرات تلقی میشود و از لحاظ کاربردی پیشینه طولانی تری نسبت به دیگر گرایشهای فن آوری اطلاعات دارد. متخصین شبکه های کامپیوتری قادر خواهند با توانایی های برگرفته از تحصیلات خود در این زمینه فعالیت های گونگاگونی را انجام داده و در حرفه های متفاوت و متنوعی مشغول به خدمت رسانی شوند. از جمله این دانش‌های کاربردی این گرایش می‌توان به موارد مهمی همچن طراحی و پیکربندی و پیاده سازی شبکه های کامپیوتری و برنامه نویسی شبکه اشاره کرد.
امنیت در شبکه های کامپیوتری از دیگر مباحثی است که در قالب تعلیمات مرتبط با این گرایش قرار می‌گیرد. مهندسان گرایش شبکه های کامپیوتری همچنین قادر خواهند بود با مهندسان گرایش های دیگر مثل تجارت الکترونیک در زمینه بسترسازی برای فعالیت‌هایشان، همکاری کنند. ساختن برنامه های تحت شبکه اینترینت جهانی یا web و پیاده سازی سیستمهای توزیع شده (مانند پایگاه داده های توزیع شده یا سیستم عاملهای توزیع شده) از دیگر فعالیت‌هایی است که به کارشناسان محصل در این گرایش آموزش داده میشود.
4- فناوری اطلاعات (IT)
رشته فناوری اطلاعات دانشی را به مخاطب منتقل می‌کند که طی آن روشهای جمع‌آوری اطلاعات، استفاده و انتقال آن میسر شود. مطالعه، طراحی، ساخت، راه‌اندازی، نگهداری سیستمهای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، جمع‌آوری، سازمان‌دهی، طبقه‌بندی و انتقال اطلاعات مهمترین اهدافی است که مهندسی فناوری اطلاعات آن را دنبال می‌کند. مهمترین توانمندی دانش‌آموختگان این رشته، استفاده صحیح و بهره‌برداری به‌موقع از اطلاعات است.
در عصری که به‌سر می‌بریم فناوری اطلاعات یکی از عمده‌ترین محورهای تحول و توسعه در دنیا محسوب میشود. امروزه دستاوردهای ناشی از فناوری اطلاعات چنان با زندگی مردم تلفیق شده است که توقف در مسیر آن باعث ایجاد اختلال در جامعه و حتی رفاه و آسایش مردم میشود. از این‌رو بسیاری از کشورها جهت عمومیت بخشیدن به استفاده از فناوری اطلاعات دست به اقدامات خرد و کلانی زده‌اند که آموزش آکادمیک فناوری اطلاعات یکی از این موارد است. رشته فناوری اطلاعات در دوره کارشناسی ارشد ضمن تکمیل مدیریت پروژه به ارایه راه‌حل‌های مناسب برای مسایل پیچیده سازمانی می‌پردازد.
مهندسی فناوری اطلاعات در ایران
در کشور ما نیز در راستای ایجاد تغییرات بنیادین و منطقی و دستیابی به نیروهای متخصص و کارآمد رشته فناوری اطلاعات به‌صورت متمرکز و غیرمتمرکز در مراکز آموزش عالی از جمله دانشگاهها ارایه میشود. در واقع می‌توان گفت ورود رشته IT به مجموع رشته‌های ارایه شده در دانشگاههای کشور به ابتدای سال 1380و هم‌زمان با اوج گرفتن مباحث مربوط به فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطاتی در ایران بازمیگردد. اما در سال 1381 بود که رشته مهندسی فناوری اطلاعات به‌طور رسمی در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد مورد پذیرش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری قرار گرفت. به گونه‌ای که رشته مهندسی فناوری اطلاعات در پایه لیسانس به‌طور هم‌زمان در سه دانشگاه علم و صنعت، امیرکبیر و شیراز تدریس شد.
از آن پس تاکنون رشته IT در مقاطع تحصیلی مختلف و توسط دانشگاه دولتی و غیردولتی به متقاضیان یادگیری این علم آموزش داده میشود و علی‌رغم نوپایی خود از طرفداران قابل توجهی برخوردار است. لذا آنچه در این گزارش مورد بررسی قرار می‌گیرد آشنایی با رشته مهندسی فناوری اطلاعات، پرداختن به چگونگی امکانات لازم و نقاط ضعف و چالش‌های موجود در مسیر ارایه این رشته است.
رشته داروسازی سرحلقه درمان همه بیمارانی است که چشم امید به داروهای مؤثر، کم ضرر و پر اثر دوخته‌اند. ابزار مداوا که دارو بخشی از آن است، نقش خود را به خوبی ایفا می‌کند و رشته داروسازی همان علمی است که در ساخت و تولید دارو و دادن اطلاعات داروئی خدمات ارزنده‌ای را ارائه می‌دهد.داروسازی با علوم زیست‌شناسی ، بیوشیمی و علوم پایه پزشکی ارتباط وسیعی دارد. آموزش دوره دکتری داروسازی در ایران پیوسته است و پس از طی دوره 8 ساله به دانشجویان، درجه دکترای عمومی داروسازی اعطا میشود.
سطوح رشته
ردیف نام دانشگاه کاردانی کارشناسی ارشد دکترا
1 آزاد- تهران *
درسهای رشته
ردیف نام درس ردیف نام درس
1 آمار حیاتی 2 اَشکال دارویی 1 و 2
3 اصول روشهای تجزیه دستگاهی 1 و 2 4 اطلاعات دارویی 1 و 2
5 انگل‌شناسی (نظری، عملی) 6 ایمونولوژی
7 بهداشت 1 8 بیوشیمی
9 بیوفارماسی 10 پایان‌نامه
11 تشریح (نظری، عملی) 12 تغذیه و رژیم درمانی
13 داروسازی صنعتی 1 و 2 14 درمان شناسی 1 و 2
15 ریاضیات پایه 16 زبان تخصصی 1 و 2
17 سم شناسی 1 و 2 18 شناسایی گیاهان دارویی
19 شیمی آلی 1 20 شیمی آلی 2
21 شیمی تجزیه (نظری، عملی) 22 شیمی دارویی 1 و 2 و 3
23 شیمی عمومی 1 24 شیمی عمومی 2
25 فارماکولوژی 1 و 2 26 فیزیولوژی 1 و 2
27 فیزیک 28 فیزیکال فارماسی 1 و 2
29 مدیریت و اقتصاد در داروسازی 30 مفرات پزشکی 1 و 2
31 مواد خوراکی از نظر دارویی 32 میکروب‌شناسی
33 کارآموزی در بیمارستان 34 کارآموزی در داروخانه 1 و 2 و 3
35 کارآموزی در صنعت 1 و 2 36 کامپیوتر
37 کمکهای اولیه 38 کنترل فیزیکوشیمیایی
39 کنترل مسمومیت‌ها 40 کنترل میکروبی
صنعت و بازارکار
دارو سازی اجتماعی
الف) داروخانه‌های سطح شهر: اکثریت (بیش از 85 %) فارغ التحصیلان این رشته جذب داروخانه‌ها می‌شوند و در این مراکز به ارائه خدمات زیر می‌پردازند:
خدمات داروئی مانند بررسی نسخه‌ها، اطمینان از تجویز مناسب داروها و در مواردی هم تجویز برخی از داروها.
ساخت داروهای ترکیبی.
عرضه داروهای تولیدی کارخانجات داروئی.
ارائه‌ی اطلاعات داروئی نظیر راهنمائی‌های لازم در مورد نحوه مصرف، عوارض جانبی، تداخلات داروئی و...
ب) داروخانه های بیمارستان: علاوه بر ارائه خدمات فوق، خدمات دیگری نظیر موارد زیر ارائه می گیرد:
تدوین فهرست داروئی بیمارستان، کنترل و نظارت بر نحوه مصرف دارو به وسیله بیمار، تهیه شرح حال و تشکیل پرونده داروئی برای بیماران بستری شده و پیگیری امر دارو و درمان بیمار.
داروسازی صنعتی :
در بخشهای مختلف تهیه، ساخت، کنترل کیفیت، نگهداری، مدیریت و واحد تحقیقات کارخانه های داروسازی، وجود و فعالیت داروسازان ضروری است و هم اکنون عده‌ای از داروسازان در این بخش مشغول بکار و فعالیت هستند.
مراکز دانشگاهی:
دارندگان مدرک دکتری عمومی می‌توانند پس از گذراندن امتحان دستیاری در مراکز پیش دانشگاهی به عنوان دستیار(رزیدنت) مشغول به ادامه تحصیل و سپس جذب دانشگاهها، مراکز تحقیقاتی و صنعت شوند.
سایر مراکز:
فارغ التحصیلان این رشته می‌توانند با مراکزی مانند مؤسسات آموزشی ـ پژوهشی دولتی ( مؤسسه رازی ـ انستیتو پاستور و...) مراکز تحقیقات داروئی به عنوان دکتر دارو سازی همکاری نمایند. ضمنا تعدادی از داروسازان نیز جذب شرکتهای پخش‌و توزیع دارو می‌گردند.
بطور کلی تدوین سیاستهای کلان مربوط به حرفه داروسازی چه در مورد کارخانجات، چه در مورد ورود داروها و مواد اولیه داروئی و چه در مورد توزیع دارو و ارائه خدمات داروها در داروخانه‌ها، به عهده معاونت دارو و غذا در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است. مسائل صنفی داروسازان نیز به عهدة انجمن داروسازان ایران است. اما امور مربوط به آموزش داروسازی بر عهده دبیرخانه شورای آموزش داروسازی و تخصصی (وزارت بهداشت و آموزش پزشکی) میباشد.
منبع: دانشنامه رشد
داروسازی
دیباچه:
بسیاری از مردم و از جمله تعداد قابل توجهی از داوطلبان آزمون سراسری شناخت صحیحی از رشته داروسازی ندارند. آنها نمی‌دانند که شغل فارغ‌التحصیل داروسازی، دارو فروشی نیست و حتی هدف این رشته نیز فقط تربیت داروساز نمی‌باشد. چرا که داروسازی تنها یکی از تخصص‌های فارغ‌التحصیل این رشته است. باید دانست که در علم پزشکی برای مداوای یک بیمار، روشهای متعددی از جمله دارو درمانی، جراحی و روان درمانی وجود دارد. که در این میان دارو درمانی به عنوان متداول‌ترین شیوه در تمام دنیا شایع است و رشته داروسازی، رشته‌ای است که در همین زمینه با بیماران و مردم مرتبط می‌گردد.
همچنین یک داروساز در صورت ناموفق بودن رژیم دارو درمانی باید علل عدم موفقیت را بررسی کند. از همین رو می‌توان گفت رشته داروسازی بخشی از علوم پزشکی است که در رابطه با تولید و ساخت دارو، بررسی وضعیت دارو در بدن انسان و موجودات زنده و میزان تأثیر دارو در سلامت جامعه و کم کردن بحران‌های بیماری‌زا نقش ایفا می‌کند. به عبارت دیگر رشته داروسازی به شناخت ماده مؤثر، فرموله کردن این ماده (تبدیل ماده مؤثر به فرمی که قابل مصرف برای بیمار باشد مثل قرص، کپسول، شربت یا استفاده از روشهای تزریقی) و بررسی اثرات دارو بر بدن بیمار می‌پردازد.شاید جالب باشد که بدانید حدود 30 تا 50 درصد علت ناموفق شیوه مداوای یک بیمار، به دارو مربوط میشود؛ یعنی کیفیت دارو، انتخاب نوع‌دارو و نحوه استفاده از دارو (این که بیمار دارو را با چه مواد غذایی یا داروهای دیگر استفاده کرده است) می‌تواند اثر دارو را تضعیف کند. و این وظیفه یک داروساز است که علت را تشخیص دهد و در این زمینه پزشک معالج را راهنمایی کند.
توانایی‌های لازم :
داروسازی تلفیقی از علوم پایه و بالینی است و به همین دلیل توانمندی در دروس فیزیک، شیمی و زیست‌شناسی برای این رشته ضروری است. همچنین دانشجوی این رشته برای ارائه خدمات به بیماران باید بتواند با افراد به درستی ارتباط برقرار کرده و خوب صحبت کند و در ضمن فردی سخت‌کوش و جدی باشد چون دروس این رشته بسیار فراگیر و متنوع بوده و هم جنبه حفظی و هم جنبه تحلیلی دارد و در نتیجه به همت و تلاش قابل توجه نیازمند است.
موقعیت شغلی در ایران :
حدود 90 درصد فارغ‌التحصیلان این رشته جذب بازار کار می‌شوند که از این میان بیش از 80 درصد جذب داروخانه‌ها و مابقی در صنایع داروسازی (صنعت ساخت و کنترل دارو) و کارخانه‌های آرایشی ـ بهداشتی مشغول به کار می‌شوند یا در کارهای اجرایی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی فعالیت می‌کنند. از سوی دیگر در حال حاضر حدود 97 درصد داروهای مورد نیاز کشور (از نظر عددی) در کارخانه‌های متعدد داروسازی داخل کشور ساخته میشود و بدون شک این کارخانه‌ها به کارشناسان داروسازی نیاز دارند. این در حالی است که اکثر کارخانه‌های داروسازی کشور دارای واحدی به نام واحد تحقیقات هستند و امکان فعالیتهای تحقیقاتی برای فارغ‌التحصیلان علاقه‌مند مهیا است.
مقدمه
رشته‌ای کاملاً کاربردی و البته منزوی و متاسفانه به باور بعضی غیر ضروری! زندگی یعنی نحوه درک و فهم ما از محیط و عکس‌العمل و رفتار ما در برابر آن. روانشناس به بررسی نحوه ادراک محیط توسط موجود زنده یعنی ما دانش‌آموزان از محیط خود و چگونگی رفتار ما در شرایط خاص می پردازد.گرچه موجود زنده شامل غیر انسان نیز میشود ولی هدف اصلی این رشته بررسی وضعیت انسان است.
تعریف
روانشناسی، علم کاربردی مطالعه رفتار و فرایندهای ذهنی بر اساس یافته‌های علمی و تحقیق شده میباشد. رفتار به فعالیت‌ها و اعمالی اشاره دارد که قابل مشاهده و قابل اندازه گیری می‌باشند، مانند صحبت کردن و راه رفتن، اما فرایندهای ذهنی به اعمال و فرایند‌هایی اشاره دارد که به صورت مستقیم قابل دیدن و درک کردن نیست و نمود آنها را می‌توان در رفتار و دیگر فرایند‌ها مشاهده کرد، مانند تفکر و یا هیجان و ترس. امروزه، روانشناسی از سنین خردسالی و نوجوانی گذشته و پا به مرحله جوانی و بزرگسالی گذاشته است و به درجهای از ثبات و استحكام رسیده است (شاملو، 1370).
روانشناسی با در نظر گرفتن نیازهای طبیعی انسان و درك روح زمان ، به عنوان پرچمدار مطالعه پیچیدگیهای بشر امروز است. در یک تعریف ساختار شکن از روان شناسی، «روان شناسی عبارت از کشف دروغهایی است که به خود می گوییم و همچنین تعیین حد و مرز راست هاست» در این تعریف انسان موجودی است که نخست باید خود را فتح کند. در نتیجه صداقت تمام عیار با خود پایه روان شناسی است. این تعریف روان شناسی را با خود شناسی پیوند می زند.
گرایشها
روانشناسی رشته نسبتا جدیدی است که هنوز مراحل تکاملی را می گذراند. با وجودی که انجمن روان شناسی آمریکا تا کنون 53 زمینه مختلف روانشناسی را شناسایی کرده است، اما به دلیل تنوع رفتارهای انسانی، زمینه های تازه به طور مستمر در حال پدید آمدن هستند. به دلیل آنکه روانشناسی با موضوعات دیگری از قبیل زیست شناسی، فلسفه، انسان شناسی و جامعه شناسی نیز ارتباط دارد، شاخه های جدید پژوهشی و کاربردی به طور مستمر در حال شکل گیری است. برخی از رشته های روانشناسی هم اکنون کاملا جا افتاده اند و بسیاری از دانشگاه ها به ارائه دوره های آموزشی و مدرک دانشگاهی در آنها می پردازند.
این رشته ها شامل موارد زیر است:
روانشناسی کودکان استثنایی:
شاخه‌ای از دانش روانشناسی است که به تعریف کلیه مسایل مربوط به کودکان استثنایی از گستره کودکان تیزهوش تا کودکان عقب مانده ذهنی، کودکان نابینا و کم بینا، کودکان ناشنوا و کم شنوا، کودکان دارای ناتوانی های تکلمی، و کودکان دارای ناتوانی های حرکتی و ذهنی، و تمامی امور و تعاریف مربوط به پیشگیری و شناخت و آموزش این کودکان می‌پردازد.
روانشناسی بالینی:
روانشناسی بالینی شاخه‌ای از روانشناسی است که به درک، پیش بینی و درمان نابهنجاری، ناتوانی و آشفتگی‌های شناختی، هیجانی، زیست شناختی، روان شناختی، اجتماعی و رفتاری کمک می‌کند و در گستره وسیعی از جمعیتهای در جستجوی درمان کاربرد دارد. نقشهای شش گانه آن عبارت است از: ارزیابی و تشخیص، مداخله و درمان، مشاوره، آموزش و نظارت بر کار رواندرمانگر‌ها، پژوهش و مدیریت. غالب کارهای روانشناس بالینی در راستای درمان و تشخیص، آموزش و پژوهش است.
زیست روانشناسی:
زیست روانشناسی شاخه‌ای از روانشناسی است که به تحلیل چگونگی تاثیر مغز و انتقال دهنده‌های عصبی بر رفتارها، افکار و احساسات می‌پردازد. این رشته را می‌توان به صورت ترکیبی از روانشناسی پایه و علم اعصاب در نظر گرفت. این رشته با نام‌های دیگری چون روانشناسی زیست شناختی، روانشناسی فیزیولوژیک و علم اعصاب رفتاری نیز شناخته میشود. زیست روانشناسان به بررسی چگونگی تعامل فرایندهای زیست‌شناختی با هیجانات، شناخت‌ها و سایر فرایندهای ذهنی می‌پردازند. رشته زیست روانشناسی با رشته‌های دیگری چون روانشناسی تطبیقی و روانشناسی تکاملی ارتباط دارد.
روانشناسی رشد:
روانشناسی رشد شاخه‌ای از علم روانشناسی است که به توصیف و تبیین تغییرات در طول زندگی فرد می‌پردازد و از رشته‌های مختلف زیست‌شناسی، جامعه‌شناسی، تعلیم و تربیت و پزشکی کمک می‌گیرد. اگر چه روانشناسی رشد به تمام مراحل زندگی انسان از تولد تا مرگ می‌پردازد، اما بر کودکی و نوجوانی تأکید دارد.
روانشناسی قانونی:
روانشناسی و پزشکی قانونی در مراحل رشد و تحول خود به اهداف یکدیگر نزدیک شده‌اند. در واقع هر دو رشته با مساله انحراف اجتماعی سر و کار دارند که موجب ایجاد امنیت در جامعه می‌شوند. روانشناسی قانونی به بررسی علل رفتار فردی و تغییر این رفتارها در حیطه قانون می‌پردازد و تلاش می‌کند رفتارهایی که از لحاظ قانونی نابهنجار بشمار می‌روند مورد بررسی و تفحص قرار دهد.
روانشناسی مدرسه:
روانشناسان مدرسه در داخل سیستم آموزشی کار می‌کنند و به دانش‌آموزان در زمینه‌های هیجانی، اجتماعی و تحصیلی کمک می‌کنند. هدف روانشناسی مدرسه، همکاری با اولیاء، معلمان و دانش‌آموزان در جهت ایجاد یک محیط آموزشی سالم با تمرکز بر نیازهای دانش‌آموزان است. روانشناسی مدرسه یک حرفه ی نسبتاً جدید است. انجمن ملی روانشناسی مدرسه (NASP) در آمریکا در سال 1968 تأسیس شد و این رشته به طور رسمی به عنوان یک تخصص دکتری توسط انجمن روانشناسی آمریکا (APA) شناخته شد. در سال 2002، روانشناسی مدرسه یکی از 10 حرفه پرطرفدار در آمریکا بوده و تقاضا برای روانشناسان مدرسه همچنان رو به افزایش است.
روانشناسی صنعتی-سازمانی:
یکی از شاخه‌های جدید علم ومعرفت که مساله نیروی انسانی ودیگر جنبه‌های مربوط دنیای کار را در کانون توجه خود دارد،روان شناسی صنعتی وسازمانی است. این شاخه از دانش مطالعه علمی رابطه میان انسان ودنیای کار را وجهه همت خود قرار داده است. در واقع ،کاربرد و بسط وگسترش اصول روانشناسی است به مسایلی که انسان در تجارت و صناعت با آنها دست به گریبان است. از آنجا که شاخه روانشناسی صنعتی و سازمانی یکی از شاخه‌های کاربردی و فعال رشته مهم روانشناسی است و همچنین کشور نیز در آستانه توسعه اقتصادی و صنعتی است لذا استفاده از خدمات مشاوره روانشناسی صنعتی و سازمانی یکی از ضروریات دنیای تولید و کار است و بدون این گونه خدمات تولید با کیفیت در دنیای پر رقابت فعلی با مشکل روبروست. خدمات مشاوره‌ای با حل و فصل مشکلات کارکنان در ابعاد مختلف می‌تواند تخصص، انرژی و توان کارکنان را در اختیار اهداف و ماموریت سازمان قرار دهد.
روانشناسی اجتماعی:
روانشناسی اجتماعی مطالعه موضوعات، مشکلات و مسایل مرتبط با روانشناسی و جامعه‌است. روانشناسی اجتماعی، اثرات حضور دیگران را بر رفتار فرد یا رفتار خود را تحت تأثیر گروه مورد بررسی و مطالعه قرار می‌دهد. روشن است که تأثیر دیگران بر فرد مستلزم وجود روابط متقابل بین خود با دیگران است، بنابراین به یک تعریف دیگر روان شناسی اجتماعی به عنوان علم مطالعه رفتار متقابل بین انسان‌ها یا علم مطالعه تعامل انسان‌ها شناخته میشود.
روانشناسی در ایران
روانشناسی تحت عنوان علم النفس یا اخلاق ، بیش از هزار سال به عنوان یکی از شاخه‌های اصلی فلسفه در مراکز علمی ایران تدریس شده است. از رازی و ابن سینا و ناصر خسرو تا ملاصدرا کمتر متفکری را سراغ داریم که در آثار خود به این علم نپرداخته است.
به رغم رونق و شکوه آغازین ، تا اوایل دهه 1340 فعالیت چشمگیری در روانشناسی وجود نداشت و این علم یا به عنوان بخشی از برنامه‌های رشته فلسفه و علوم تربیتی و یا به صورت بخشی از دوره‌های تربیت معلم تدریس می‌شد. دهه 1340 را باید دهه گسترش سازمانی روانشناسی در ایران نامید، چون طی این ده سال دوره لیسانس روانشناسی نخست در دانشگاه تهران و بعدها در سایر دانشگاههای ایران تأسیس گردید. در دانشگاه تهران دوره فوق لیسانس روانشناسی بوجود آمد و مؤسسه روانشناسی بنیان گذارده شد. برخی از این تحولات حاصل کوششهای دکتر محمود صناعی بود که در همان دوره پا به صحنه روانشناسی ایران گذاشت. خدمت بزرگ دکتر صناعی ترجمه کتاب اصول روانشناسی در سال 1342 بود.
در سال 1344 دکتر سعید شاملو بنیان گذار روانشناسی بالینی ایران اولین کلینیک مرکز مشاوره و راهنمایی در دانشگاه تهران را تأسیس کرد و بعدها بتدریج چنین مراکزی در دیگر دانشگاهها تأسیس شد. با گسترش دوره‌های روانشناسی در دانشگاههای کشور کوششهای فراوانی در زمینه تألیف و ترجمه مکتب درسی در این رشته به عمل آمد. از آن جمله اصول روانشناسی عمومی (1348) تالیف دکتر سیروس عظیمی ، کلیات روانشناسی علمی (1349) به ترجمه دکتر امیر هوشنگ مهریار و دکتر رضا شاپوریان. اصول روانشناسی (1352) به ترجمه و اقتباس دکتر محمد ساعتچی.
مقدمه
امروزه "کسی که توان خواندن و نوشتن را دارد." پاسخ مناسبی برای سؤال "فرد باسواد کیست؟" نمی باشد. دنیای با شتاب و با تحرک رو به پیش امروز که در آن بسیاری از مفاهیم، متحول شده و گاه تا مرز کاملی نیز پیش رفته است معنی سواد را نیز تغییر داده است.
کشورهای توسعه یافته صنعتی و برخی از کشورهای در حال توسعه دانستن یک یا دو زبان خارجی را به عنوان یکی از مؤلفه های با سوادی می داند بعضی ها بر این باورند که در دهکده جهانی امروز کسانی می توانند نقشهای مؤثری برعهده بگیرند که از ابزار ارتباط با دیگران یعنی زبان، بهره کافی برده باشند؛ از رهگذر چیزهایی که گفته شد کارشناسان زبان خارجی به مثابه پل ارتباطی میان فرهنگها و تمدنهای مختلف عمل می کنند و این پدیده برای کشورهایی همچون ایران که از آبشخور تمدن و فرهنگ قرون، سیراب می شوند از اهمیت بیشتری برخوردار است.
معرفی و کاربرد
رشته زبان انگلیسی در دانشگاههای ایران رشته‌ای است جذاب، چالش انگیز و لذت بخش. این رشته فرصت‌های جالبی برای مطالعه طیف وسیعی از آثار ادبی، نقد ادبی و گونه‌های ادبی به زبان انگلیسی از سراسر جهان را برای دانشجویان لیسانس و تحصیلات تکمیلی فراهم می‌آورد. دانشجویانی که در این رشته تحصیل می‌کنند این فرصت را دارند تا با جدیدترین تحولات سال‌های اخیر در زمینه نقد ادبی آشنا شده و به مهارتهای نگارش انتقادی که نه فقط برای مطالعات دیگرشان که برای شغل‌های آینده‌شان نیز مفید است، مجهز گردند.
کاربرد این رشته نیز مشخص است زیرا فرد با یادگیری زبان هایی غیر از زبان مادری دری را به روی خود می گشاید که این در همانا ارتباط با دنیایی دیگر است.
همچنین تحصیل در رشته ادبیات انگلیسی قابلیت‌ها و توانایی ما را برای دبیری زبان و ادبیات انگلیسی فراهم می‌كند. تحصیلات دانشگاهی رشته زبان انگلیسی اگر همراه با تلاش و پیگیری‌های مستمر دانشجو صورت پذیرد و دانشجو در طول تحصیل خود همت خود را به صورت کامل بر مطالعه آثار خارجی قرار دهد، امکان فعالیت در بخشهای تخصصی‌تر مثل آموزش شعر، رمان و نمایشنامه انگلیسی را برای دانشجوی این رشته فراهم می‌كند.
گرایشها
این رشته شامل دو گرایش ادبیات و مترجمی زبان است که در زیر شرح داده شده است:
رشته زبان و ادبیات انگلیسی
در رشته زبان و ادبیات انگلیسی طی سه ترم، دروس پایه كه شامل خواندن، نگارش و مكالمه است، آموزش داده می شود تا دانشجو با مسائل اساسی زبان آشنا گشته و آماده مطالعه دروس تخصصی خود گردد. كه دروسی شامل ادبیات انگلیسی (درآمدی بر ادبیات، فنون و صناعات ادبی، تاریخ ادبیات، شعر، رمان و نمایشنامه انگلیسی)، ترجمه (ترجمه متون ساده و ادبی)، زبان شناسی و روش تدریس و آزمون سازی می شود.
دروس رشته زبان و ادبیات انگلیسی به چهار بخش اصلی انگلیسی عمومی، زبان شناسی، روش تدریس و ادبیات تقسیم می شود كه در بخش انگلیسی عمومی بر روی دستور زبان، دامنه لغت و روش های خواندن كار میشود تا دانشجو بتواند برای خواندن هر متنی تبحر لازم را پیدا كند.
در بخش زبان شناسی نیز اصول آواشناسی و ساختارهای زبانی و چگونگی شكل گیری آنها آموزش داده می شود و در نتیجه دانشجو نسبت به ساختار زبان حساس تر شده و تشخیص می دهد زبانی كه صحبت می كند دارای چه ریشه ها و پایه هایی است و این باعث بالا رفتن دقت فكری او می شود.
دروس مربوط به روش تدریس و آزمون سازی نیز به دانشجویان روش ای نوین تدریس زبان انگلیسی را می آموزد و بالاخره دروس بخش ادبیات، اطلاعات دانشجویان را نسبت به فرهنگ انگلیسی زبانان وسعت می بخشد چرا كه بخش اصلی فرهنگ یك ملت در ادبیات آن منعكس می شود و در نتیجه وقتی با ادبیات قومی آشنا شویم، با فرهنگ آن قوم آشنا خواهیم شد. در ضمن دانشجویان این گرایش در 8 واحد با ترجمه ساده و ادبی متون زبان انگلیسی آشنا می شوند.
برخلاف تصور عامه مردم، ما در دانشگاه با الفبای زبان انگلیسی آشنا نمی شویم بلكه دانشجوی این رشته پیش از ورود به دانشگاه باید هم انگلیسی بفهمد و هم به این زبان سخن بگوید. و سپس در اینجا با سیر ادبیات انگلیسی و یا نقد ادبی كه از افلاطون شروع می شود تا دوره معاصر ادامه می یابد، آشنا شود. یعنی ما در اینجا از زبان انگلیسی به عنوان ابزاری برای یاد گرفتن ادبیات انگلیسی استفاده می كنیم.
رشته مترجمی زبان انگلیسی
در گذشته شعار اصلی دانشگاه و دانشگاهیان این بود كه: "علم قدرت است." اما اكنون به این نتیجه رسیدند كه: "ترجمه قدرت است."
با كمی دقت می توان به حقیقت این سخن كه چندی پیش در سمینار یكی از دانشگاههای انگلستان مطرح گردید، پی برد. چرا كه هر كشوری برای ارتباط سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، علمی، فرهنگی و حتی مذهبی با كشورهای دیگر نیاز به مترجمانی قدرتمند و متبحر دارد. و این مساله در ارتباط با زبان انگلیسی اهمیت بیشتری پیدا می كند چون انگلیسی زبان مادری حداقل 12 یا 13 كشور جهان است و به عنوان یك زبان بین المللی شناخته شده است.
دروس رشته مترجمی زبان انگلیسی به سه بخش دروس عمومی، تخصصی پایه و تخصصی اصلی تقسیم می شود كه دروس عمومی و تخصصی پایه بین دو رشته زبان و ادبیات انگلیسی و مترجمی زبان انگلیسی مشترك است و دروس تخصصی اصلی مجزا می باشد. یعنی دانشجویان رشته مترجمی در این بخش، انواع دروس ترجمه مثل ترجمه انفرادی، ترجمه پیشرفته، ترجمه متون ادبی و اصول و روش ترجمه را می گذرانند و دانشجویان زبان و ادبیات انگلیسی شعر، ادبیات نمایشی، رمان و تاریخ ادبیات انگلیسی را مطالعه می كنند.
در ضمن لازم است گفته شود كه حتی در بخش دروس تخصصی اصلی نیز واحدهای مشتركی بین دو رشته وجود دارد كه از جمله می توان به زبان شناسی اشاره كرد.
در ترم های اول این رشته، چارچوب اولیه ترجمه و تفاوت زبان ها به دانشجویان آموزش داده می شود و تئوری ترجمه به ساده ترین وجه مطرح می گردد. در ترم های آخر نیز انواع تئوری های ترجمه مطرح شده و یك نگرش نظری كلی در مورد ترجمه به دانشجویان داده می شود و همچنین دانشجویان به مرور ترجمه جملات كوتاه و بلند و سپس جملات پیچیده و مركب و یا بندهای طولانی و بالاخره ترجمه متون ادبی و یا متونی كه دارای محتوای سنگینی هستند می پردازند. در ضمن دانشجویان این رشته با مطالعه درس زبان شناسی، ساختار زبان انگلیسی را به جای یاد گرفتن، لمس می كنند. و به همین دلیل سریع تر و مطلوب تر از زبانی به زبان دیگر گذر كرده و قادر به ترجمه كتبی یا شفاهی زبان می گردند.
زبان انگلیسی در ایران
رشته مترجمی یکی از رشته‌های نوپای دانشگاههای ایران است که در آن کار ترجمه از فارسی به زبان‌های مختلف مانند انگلیسی، فرانسه، آلمانی و بلعکس به دانشجویان آموخته میشود. در میان این زبان‌ها، مترجمی زیان انگلیسی رایج تر از بقیه میباشد.
این رشته در ایران در سطح کارشناسی در دانشگاهها و موسسات متعددی وجود دارد، ولی در مقطع کارشناسی ارشد فقط در دانشگاههای علامه طباطبایی تهران، اصفهان، مشهد و دانشگاه آزاد تهران و دانشگاه آزادبندر عباس ,علوم تحقیقات تهران و علوم تحقیقات فارس تدریس میشود. مقطع دکترای این رشته در حال حاضر در ایران وجود ندارد. از نظر موقعیت شغلی این رشته آنچنان که باید وشاید جای خود را در جامعه باز نکرده‌است.(ویکیپدیا)
من شنیدم برای داروسازی باید شیمیت قوی باشه. مدت تحصیلش برای دکترا تقریبا 5 ساله که بعد از گذشت 4/5 سال می شه وارد بازار کار شد. بعد از دکترا برای ادامه تحصیل تخصص هایی هم داره که عناوینش زیاده و بیشترش تو ایران نیست البته هر سال به تنوع تخصصاش تو ایران اضافه می شه ولی اگر کسی بتونه خارج از کشور ادامه تحصیل بده شرایط بهتری داره. مثلا از تخصصایی که تو ایران هست می شه فارماکولوژی بیوتکنولوژی داروسازی بالینی و گیاهان دارویی رو اسم برد که دوست داشتید توضیحاتشو این جا ببینید: http://daroosazanejavan.blogfa.com/post-39.aspx
اما در مورد شغل داروسازی من شنیدم مجوز گرفتن برای داروخانه مخصوصا توی شهرای بزرگ و مخصوصا تهران خیلی زمان بر و سخته و داروخانه زدن سرمایه زیادی هم می خواد! سودآورترین داروخانه های تهران هم که دست دلالاست. البته اگر کسی به حقوق مسئول فنی قانع بشه کار خیلی راحت و بی دغدغه ایه. کارکردن تو شرکت های داروسازی هم یه گزینه دیگست که من اطلاعات زیادی در مورد شرایطش ندارم!
خیلیام به این فکر می کنن که داروسازی آخرش اینه که پشت پیشخون داروخانه وایسی دارو بدی دست مردم مثل بقالی! هرچند من فکر کنم این حداقل داروسازیه! اگر کسی تخصص بگیره و به اندازه یه پزشک متخصص تو رشته های تخصصی داروسازی وقت بذاره می تونه به کارای تاثیرگذاری فکر کنه.
درضمن می گن تو رشته های تجربی داروسازی برای دختر جماعت رشته خوبیه!
من شخصا اصلا حال نمیکنم با اینکه برم دکتر داروساز بشم،بعد برم داروخانه بزنم و دارو بفروشم.به نظر من علمی که یک دکتر داروساز کسب میکنه (حالا ایران یا خارج) با داروخانه زدن هدر میره.یک داروساز باید بره دارو بسازه نه اینکه دارو بفروشه.و خیلی زشته که اصلا به این مسئله توجه نمیکنیم.برای همینه که در زمینه داروسازی خیلی پیشرفت کمی داریم و رشد نمیکنیم.
ولی رشته خیلی خیلی خوبیه.به نظر من اگه کسی مطمئنه که اگه بره داروسازی،بعدش میره دارو میسازه،داروسازی براش بهتر از پزشکی هست.
